Leposava Mijušković
Leposava Mijušković (Vukmanovac, 1882 — Beograd, 26. mart 1910) bila je srpska književnica. Ona je jedna od prvih žena socijalistkinja i autorki proznih radova sa lezbejskim motivima.[1]
| Leposava Mijušković | |
|---|---|
 Leposava Mijušković | |
| Lični podaci | |
| Mesto rođenja | Vukmanovac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 26. mart 1910. (27/28 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Mijuškovićeva je začetnica književnih formi sa otvoreno LGBT tematikom u srpskoj književnosti. U njenu čast jednom godišnje se dodeljuje Nagrada za najbolju LGBT+ priču na srpskom jeziku.
Život
urediO životu Leposave Mijušković poznato je vrlo malo. Rođena je u Vukomanovcu 1882. godine, u porodici seoskih zanatlija.[2] Školovala se u Beogradu na Višoj školi, a zatim u Cirihu.[1] Bila je socijalistkinja i jedna od retkih veoma obrazovanih žena tog vremena, a sarađivala je i sa nekoliko ženskih časopisa, veoma aktivnih u to doba.
Umrla je pod nerazjašnjenim okolnostima 1910. godine.
Tokom života objavila je svega četiri pripovetke u Srpskom književnom glasniku i to tokom 1906. i 1907. godine. Svi radovi koje je za života publikovala potpisani su samo inicijalima L. M.
Profesionalni rad
urediLeposava Mijušković je pisala kratke priče i objavljivala ih u Srpskom književnom glasniku. Jovan Skerlić je pisao veoma pohvalno o njoj, a o njenoj prozi je pisala i njena savremenica Milica Janković. U ovim pričama autorka se bavi veoma neobičnim temama za to vreme kao što su homoseksualnost, samodestrukcija, samoubistvo, slobodna ljubav. Likovi u njenoj prozi su najčešće buntovne žene, intelektualke. Ona koristi za to vreme izuzetno moderne književne postupke, kao što su automatsko pisanje i fragmentarnost teksta. Prerana smrt je učinila da njeno delo padne u zaborav. Tek krajem XX veka, 1996. godine, njene priče su prikupljene iz časopisa i objavljene u formi knjige.
Radovi
urediMonografije
urediČlanci i drugi sastavni delovi
uredi- Utisci života (1905)
- Blizu smrti (1906)
- Bolna ljubav (1906)
- Mirišu jorgovani (1906)
- Priča o duši sa večitom čežnjom (1907)
- Zemlji (1910)
- Misli (1910)
Nagrada „Leposava Mijušković”
urediU Srbiji se od 2017. godine dodeljuje nagrada sa imenom autorke, za prozne književne forme sa LGBT+ tematikom, napisane na srpskom jeziku. Dodelu nagrade organizuju LGBT+ magazin Optimist, onlajn magazin Bookvar, Službeni glasnik i Ministarstvo kulture i informisanja.
Publikacije o književnici
urediZa života
urediSrpska književnost 1906 (Jovan Skerlić, 1964)
Nakon smrti
uredi- Nekrolog (Jovan Skerlić, 1910)
- Skerlićeva miljenica: zaboravljena Leposava Mijušković- prva srpska moderna književnica (Dragiša Vitošević, 1986) COBISS.SR 259911943
- Ženska književnost i srpski modernizam saglasja i raskoli (Vesna Matović,1998)
- Leposava Mijušković, junakinja našeg doba (Živorad Đorđević, 1996)
- O životu (i smrti) Leposave Mijušković (Dobrica Milićević, 1996)
- Leposava Mijušković, junakinja sopstvenog dela (Olga Zorić, 2010) COBISS.SR 259911943
- Leposava Mijušković, začetnica srpske moderne (Slavica Garonja Radovanac, 2010)COBISS.SR 153065740
- Ljubav kao performativni čin u pripovetkama Leposave Mijušković (Jelena Milinković, 2011)
- Mit o romantičnoj ljubavi u prozi Leposave Mijušković (Jasmina Ahmetagić, 2013)
Reference
uredi- ^ a b Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Leposava Mijušković: Srpkinja koja je pre sto godina pisala lezbijsku prozu i pucala u ženskom dvoboju”. www.rts.rs. Pristupljeno 2021-03-22.
- ^ „Leposava Mijušković: Lezbejska proza iz Jagodine pre sto godina”. B92.net (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-05-24.
