Letovište
Letovište je naselje u Srbiji u opštini Vladičin Han u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 177 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 222 stanovnika). Selo Letovište leži levo od J. Morave između okolnih naselja D. Balinovac, Urviča, Zebinca i drugih. Voda za piće dobija se sa izvora i iz po nekog bunara. Važniji izvorn su: Kućište (pored škole), Kraj Selo, Brajkovac, Krušjak, Izvor i dr. Vodom je obilnija leva dolinska padina nego desna.
Letovište | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Pčinjski |
| Opština | Vladičin Han |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 177 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 45′ 07″ S; 22° 02′ 35″ I / 42.7519° S; 22.0431° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 479 m |
.svg)  Letovište Letovište na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 017 |
| Registarska oznaka | VR |
Starine i prošlost uredi
Naziv Crkvište odnosi se za mesto koje leži u severozapadnom delu sela. Sada su tamo livade i njive. Kraj livada Manče Milojevića i Doirosava Milosavljevića vidi se gomila porušenih zidova. - Potes Staro Selo leži desno od Zebinske Reke. Tamo su njive. Ostatka od starina nema. – Gornje Groblje je mesto na padini levo od reke (iznad škole). Rista Stanković, sada nije živ, tamo je sagradio plevnju. Tom prilikom on je iskopao „jedna kola kosti".
Seljaci govore, da su pomenuto Crkvište, Staro Selo i Gornje Groblje ostali od stanovnika koji su ovde živeli pre današnjeg Letovišta. Današnje Letovište spada u relativno mlađa sela Grdeličke klisure. Prvi je došao predak roda Beljaci. Uskoro iza toga naselio se predak roda Deda Ristinci. Zatim je sledovalo naseljavanje drugih rodova. Utvrdio sam da se rod Deda Ristinci doselio početkom XIX veka (v. njegovu genealogiju u odeljku o poreklu stanovništva). Onda je mogućno zaključiti da je Letovište bilo osnovano tada, ili nešto ranije (krajem XVIII veka).
Ceocka slava je trećeg dana Duhova. Tada je u Letovištu veliki sabop kod krsta blizu škole. Letovište ima posebno i lepo uređeno groblje. Nalazi se blizu škole.[1]
Poreklo stanovništva uredi
Kako je pomenuto, današnje stanovništvo Letovišta potiče od predaka koji su doseljeni. Rodovi su: Beljaci (5 k, sv. Arhanđeo), prvi seoski doseljenici. Mesto starine ne znaju. - Deda Ristinci (27 k, sv. Arhanđeo), potiču od pretka Deda Riste doseljenog početkom XIX veka odmah posle roda Beljaci. Pomenuti predak najpre je živeo „u planini" iznad Zebinca. To mesto zove se Letoviška Ornica. Tamo je Deda Rista imao više dece i bio veoma siromah. Zato se on spustio u niže selo Letovište rde se postepeno obogatio. U rodu se zna ova genealogija: Stojadin, 56 godina –Ranđel-Milisav-Stanko-Rista osnivač roda. Neki njihovi deljenici osnovali su mahalu Smrdeća Bara - Deda Markovci (16 k, sv. Arhanđeo), doseljeni su od nekuda posle prednjih rodova. Njihovi deljenici osnovali cu mahalu Popova Livada. - Deda Vučkovci (7 k, sv. Arhanđeo), došli su od nekuda u XIX veku. – Milenkovci (4 k, Mladenci), kuće su im na mestu zvanom Gusti Šib. Doseljeni su posle 1878. g. iz sela Manajla (kaže se: „Neki gi ovde doveja"). Tamo su pripadali rodu Marčinci, čije je dalje poreklo sa Kosova. – Gulinci, osnivač roda doselio se 1918. g. iz Zebinca. On se prizetio u rodu deda Vučkovci. U Zebincu pripadali su istoimenom rodu od nekuda doseljenom. Posle roda Gulinci niko se više nije doselio u Letovište. Otada selo je raslo samo priraštajem.
Iseljennci uredi
Milosavljevići (l. k) po oslobođenju od Turaka iselili se u surduličko selo Žitorađu. - Letovištani (5 k) i Miljkovci (6 k) posle 1878. g. iselili su se u Surduličko selo Balinovce. - Posle Prvog svetskog rata bilo retkog iseljavanja iz Letovišta. – Veće iseljavanje nastalo je tek posle Drugog svetskog rata. Četiri porodice ovog sela kolonizovano je u naselju Međi u Banatu. Zatim je pet porodica bilo takođe kolonizovano u vojvođanskom selu Knićaninu. Od njih dve porodice vratile su se natrag. U vojvođanskom selu Bavaništu žive letoviške porodice. - Iseljenika iz Letovišta (2 k) ima i u selu Konjarniku kod Leskovca.[2]
Demografija uredi
U naselju Letovište živi 155 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 49,3 godina (47,4 kod muškaraca i 51,0 kod žena). U naselju ima 68 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,60.
Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 0 | ||
| 80+ | 1 | 5 | ||
| 75—79 | 5 | 7 | ||
| 70—74 | 7 | 8 | ||
| 65—69 | 9 | 18 | ||
| 60—64 | 8 | 9 | ||
| 55—59 | 7 | 4 | ||
| 50—54 | 6 | 7 | ||
| 45—49 | 4 | 4 | ||
| 40—44 | 5 | 2 | ||
| 35—39 | 3 | 4 | ||
| 30—34 | 4 | 4 | ||
| 25—29 | 8 | 7 | ||
| 20—24 | 4 | 2 | ||
| 15—19 | 3 | 3 | ||
| 10—14 | 3 | 3 | ||
| 5—9 | 1 | 4 | ||
| 0—4 | 4 | 4 | ||
| Prosek : | 47,4 | 51,0 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 74 | 15 | 53 | 5 | 1 | 0 |
| Ženski | 84 | 8 | 52 | 21 | 3 | 0 |
| UKUPNO | 158 | 23 | 105 | 26 | 4 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 42 | 10 | 0 | 0 | 17 |
| Ženski | 8 | 3 | 0 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 50 | 13 | 0 | 0 | 18 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 3 | 1 | 1 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 1 | 3 | 3 | 1 | 1 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 4 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 4 | 1 | 1 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 3 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 3 | 0 | 0 | 1 | |
Reference uredi
- ^ Dr. J. F. Trifunovski, Grdelička Klisura, Leskovac, 1964, pp. 74–76 strana
- ^ Poreklo prezimena, selo Letovište (Vladičin Han) - Poreklo
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
