Lordan Zafranović
Lordan Zafranović (Maslinica, Šolta, 11. februar 1944) jugoslovenski i hrvatski je režiser.
| Lordan Zafranović | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Lordan Zafranović |
| Datum rođenja | 11. februar 1944. |
| Mesto rođenja | Maslinica, ND Hrvatska |
| lordanzafranovic | |
| Veza do IMDb-a | |
Život uredi
Diplomirao je književnost i likovnu umetnost na Pedagoškoj akademiji u Splitu. Posle toga studirao je i diplomirao film i režiju u Pragu, na FAMU (jedan iz grupe jugoslovenskih režisera poznatih po nazivu „Praška škola“). Njegovi najbolji filmovi su prožeti snažnom osudom: nacionalizma, ratnih zločina i genocida u Drugom svetskom ratu.
Kao mlad je sa filmskom ekipom u vrijeme Jugoslavije radio na snimanju blizu ustaškog logora Jasenovac, gdje se prvi put susreo sa arhivskom filmskom građom, fotografijama, svjedočenjima i dokumentima o ustaškim zločinima. U jednočasovnom intervjuu koji je 2011. dao za Radio-televiziju Republike Srpske, izjavio je da je ovaj susret sa ustaškim zločinima u Jasenovcu na njega ostavio „strahovit utisak“, što je obilježilo njegovu karijeru i navelo ga da snimi Okupaciju u 26 slika, Krv i pepeo Jasenovca (1983), Pad Italije, Večernja zvona, „Zalazak stoleća / Testament L. Z.“ i druge.
Snimao je suđenje ustaši Andriji Artukoviću 1986, što ga je u vrijeme dolaska HDZ na vlast dovelo u sukob sa Franjom Tuđmanom. U intervjuu za RTRS 2011. je izjavio da se 1989. i 1990. vratio veliki broj ustaša u Jugoslaviju, te da je došlo do masovne smjene zaposlenih u tadašnjoj Radio-televiziji Zagreb. Ovo ga je onemogućilo da završi film o suđenju Andriji Artukoviću. Sa Franjom Tuđmanom je došao u sukob 1989. i 1990. oko broja žrtava u ustaškom logoru Jasenovac. Zafranović je tom prilikom Tuđmana nazvao „istoričarem amaterom“. Pošto je 1991. strahovao da će njegov film biti uništen, uzeo je negativ filma o suđenju Andriji Artukoviću i uz pomoć prijatelja otišao u Sloveniju, a odatle u Beč pa Klagenfurt, zatim u Pariz, da bi se ponovo vratio u Beč i Prag gdje je završio film. Prema njegovim riječima, zbog filma o suđenju Andriji Artukoviću je na njega „pokrenut lov“ i „poziv na likvidaciju“ u javnim medijima Hrvatske. Zbog dokumentarnog filma Krv i pepeo Jasenovca, Franjo Tuđman ga je proglasio „neprijateljem hrvatskog naroda“.
Zafranović od 1991. živi u Pragu, a prilikom primanja nagrade Lifka 2011. je izjavio da je počeo da se vraća u Hrvatsku, ali da i dalje živi na relaciji Prag-Zagreb.
Nagrade uredi
Dobitnik je mnogih nagrada, između ostalog dobio je i priznanje Zlatna arena za režiju u Puli 1986. godine i nagradu za životno delo Martovskog festivala.[1]
Filmovi uredi
| God. | Naziv | Žanr | Nagrada |
|---|---|---|---|
| 1969. | Nedelja | ||
| 1973. | Kronika jednog zločina | ||
| 1975. | Muke po Mati | ||
| 1978. | Okupacija u 26 slika | ||
| 1981. | Pad Italije | ||
| 1983. | Krv i pepeo Jasenovca | ||
| 1984. | Ujed anđela | ||
| 1986. | Večernja zvona | ||
| 1988. | Haloa — praznik kurvi | ||
| 1994. | Zalazak stoljeća / Testament L. Z. | ||
| 1995. | Osveta je moja | ||
| 2011. | Tito: Posljednji svjedoci testamenta | ||
| 2024. | Zlatni rez 42 - u pripremi |
Reference uredi
- ^ „Lordan Zafranović dobitnik nagrade za životno delo Martovskog festivala”. Politika Online. Pristupljeno 2024-03-22.
