Lukavica (Lazarevac)

Lukavica
Lukavica;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Grad	Beograd
Gradska opština	Lazarevac
Stanovništvo
— 2011.	442
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 21′ 29″ S; 20° 17′ 32″ I / 44.358° S; 20.292333° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	265 m
	Lukavica Lukavica na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	011
Registarska oznaka	BG

Lukavica je naselje u gradskoj opštini Lazarevac u gradu Beogradu. Prema popisu iz 2011. bilo je 442 stanovnika. Lukavica ima dobru vodu za piće iz bunara a stoka se napaja na istoimenoj rečici koja nastaje od Sređevačkog, Lubničkog i Jelinog potoka. Smešteno uglavnom niz rečicu Lukavicu, u njenoj uskoj dolini, pored nje ima i svoje najbolje livade i njive koje plahovita rečica u vreme nepogoda i prilikom otapanja snega plavi nanoseći ogromne štete poljoprivredi.

Istorija uredi

Do Drugog svetskog rata njegove granice su bile do današnje raskrsnice ulica 19. septembar, Dr. Đorđa Kovačevića i Karađorđeve. Danas se granica pomerila na štetu ovog naselja u znatno smanjila njegovu površinu, tako da se granica prema Lazarevcu sada kreće prema severu do vikend naselja na Stolicama. Takođe je i zapadna strana ovog naselja pomerena u korist Lazarevca te se kreće putem od ulica 1300 kaplara nekih pet stotina metara. Na prostoru od današnje ulice Dušana Vukotića pa sve do lukavičkog puta je izgrađeno lazarevačko naselje u privatnom vlasništvu. Južna strana sela se kreće brdom Visom odvajajući ga od naseljenog mesta Barzilovice. Istočni sused je selo Bistrica. Prema starom kazivanju selo je dobilo ime po tome što je u davna vremena ovde bila morska luka, pa je prvo dobilo ime Lučića, a kasnije Lukavica. Po drugom je dobilo ime po prvom doseljeniku Luki. Ovo naselje se prvi put pominje 1811. godine u pisanom dokumentu, a nalazilo se u sastavu kolubarske kneževine Kneza Aksentija. Prema podacima iz 1818. godine nalazilo se u sastavu kneževine Gošnjića i imalo je 14 domova sa 41 aračem. Sledeća, 1819. ima isti broj domova ali 38 arača. 1844. godine se uvećava na 24 doma i ima 120 žitelja.

Položaj sela uredi

Lukavica je selo u vrhu doline rečice istoga imena, leve Peštanove pritoke, a ispod brda Venca, Visa, Bresta i Kremenčice. Kuće su u uskoj doline sa obe strane rečice, ali ih ima više sa desne strane. Malo ima kuća po stranama kosa. Cigansko-Romsko naselje je grupisano u samoj dolini Lukavice, pored rečnog korita na mestu Kućerinama, više sela. Pošto je veći deo naselja u dolini, to je ono izduženo u pravcu doline i ono je razređenog tipa. Ovo je jedino naselje u ovoj oblasti koje se ne deli na krajeve.

Vode uredi

Voda za piće i ostale domaće potrebe upotrebljava se sa bunara a stoka napaja na reci i na potocima. Rečica Lukavica postaje od Sređevačkog Potoka, Lubnackog i Jelinog Potoka. Ovaj poslednji izvire ispod Stolica. Lukavica je za vreme većih kiša i topljenja snega plahovita. Ona tada nanosi štete njivama a leti presušuje. U nju utiče potok Stajakovac, koji izvire u seoskoj planini. Veliki Točak je neznatni izvor, koji izvire u brdu Kremenčici. Na njemu se bolesnici umivaju svake „mlade nedelje“ radi ozdravljenja.

Zemlje i šume uredi

Njive i livade su po stranama kosa i brda. Najbolje su njive pored rečice Lukavice, ispod sela. Mesta sa njivama i livadama nazivaju se: Luka, Boblija, Jevtiće Ise (deo), Staro Selo, Ciganski Rt, Košarna, Milošev Rt, Putnji Rt, Parlog, Vinogradi, Bokšim, Tomino Brdo, Vis, Oskoruša, Sređevac i Stolice. Gaj i Polje su ispod naselja. Šuma je cerova, sitnogorica i izdeljena. Ona je na presedlini Položištu, na Opaljenu, Preglodanu, Širokom, Maksimovom Vr’u, Brestu i u Vilinoj Strani.

Starine u selu uredi

Ostaci nekog starog naselja sačuvali su se u nazivima mesta Staro Selo i Kućerine. Po predanju naselje je u vremenu neke narodne bežanije opustelo pošto su mu se stanovnici odselili preko Save. Dalje se kazuje, da nije bilo davno, da je neki Sremac došao u Lukavicu, iskopao pare, koje je neki njegov predak zakopao u zemlju kad je krenuo u bežaniju, pa se vretio u Srem. U Strani gde je današnje groblje, bilo je neko staro groblje. Za Manojlov Grob sačuvano je ovo predanje: Bila su nekada dva dobra druga, pa se jedan zvao Dragojlo a drugi Manojlo. Jednom su se drugovi odmarali u hladu, pa Dragojlo zaspi, a Manojlo mu uzme kapu i izvrene je naopako, da bi se sa njim našalio. Kad se Dragojlo probudio, on spazi izvrnutu kapu, pa mu se učini da ga je drug time ponizio. On potegne pištolj iza pasa i ubije Manojla. Rođaci sahrane Manojla gde je poginuo i od tada se to mesto zove Manojlov Grob.

Ime selu uredi

Po predanju selo je nazvano po Luki, koji je bio brat Petku, osnivaču susednog sela Petke.

Podaci o selu uredi

Litija se nosi Drugi dan Duhova a seoska zavetina je Sv. Jovan Bogoslov, 8. maja po starom kalendaru. Toga dana se ne radi u polju, drže se „bdenija“ (molitve) izjutra i uveče, da bi ponela letina.

Po arhivskim podacima Lukavica se prvi put pominje 1811. godine. Ona je imala 1818. 14 kuća a 1844. godine 24 kuće sa 120 stanovnika. Danas u Lukavici ima 19 rodova sa 65 kuća i 11 ciganskih rodova sa 58 kuća.

Nosioci domaćinstava uredi

Danas u selu Lukavici imaju svoje domove:

Radosavljevići
Brankovići
Vasići
Blagojevići
Bojanović
Andrići
Vlajići
Vučković
Dimitrijevići
Đokići
Đorđevići
Ilići
Marinković
Milanovići
Miletić
Petrovići
Simići
Ranković
Pešići
Stepanović
Kokorović
Kostići
Mitrovići
Milojević
Paunović
Stankovići
Stanić
Stanojević

Demografija uredi

U naselju Lukavica živi 339 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,8 godina (37,4 kod muškaraca i 38,1 kod žena). U naselju ima 143 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,17.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	677
1953.	720
1961.	820
1971.	1.281
1981.	1.522
1991.	577	523
2002.	455	474

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	449	98,68%
Makedonci	1	0,21%
Jugosloveni	1	0,21%
nepoznato	4	0,87%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	0	3
80+	3	5
75—79	5	7
70—74	12	12
65—69	13	16
60—64	12	12
55—59	14	17
50—54	9	10
45—49	14	14
40—44	19	11
35—39	15	17
30—34	13	20
25—29	15	13
20—24	13	16
15—19	21	11
10—14	15	11
5—9	16	25
0—4	11	15
Prosek :	37,4	38,1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	130	139	196	341	412	146	143

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	29	32	19	34	15	8	4	1	1	0	3,17

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	178	50	115	8	3	2
Ženski	184	30	116	33	2	3
UKUPNO	362	80	231	41	5	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	95	6	0	39	19
Ženski	43	8	0	6	8
UKUPNO	138	14	0	45	27
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	12	14	0	3	1
Ženski	5	1	4	2	2
UKUPNO	17	15	4	5	3
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	0	0	0
Ženski	0	0	0	3	3
UKUPNO	0	0	0	3	3
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	0	0	0
Ženski	0	0	0	1
UKUPNO	1	0	0	1

Reference uredi

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura uredi

Aleksandar J. Stefanović i Miroslav Ž. Živanović "Stari Lazarevac 1889.1939 godine"

Spoljašnje veze uredi

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]