Luksemburžani
Luksemburžani (luks. Lëtzebuerger) mali su germanski narod nastanjen u Luksemburgu i u susednim zemljama (Francuskoj, Belgiji i Nemačkoj). Van svoje matične zemlje najviše ih ima u SAD, Brazilu i Kanadi. Luksemburžani su hrišćani a po verskoj pripadnosti su katolici. Zvanični jezik je luksemburški, član germanske grane indoevropske porodice jezika.
 | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| od 336.700[1]–500.000[2] pripadnika (luksemburško poreklo) | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Luksemburg | oko 298.000 (2013)[3][4][5] (etnički Luksemburžani) |
 Francuska | 45.000[1] |
 SAD | 40.658[6][7] |
 Belgija | 30.000[1] |
 Brazil | 25.000–80.000[8] |
 Nemačka | 15.596[9] |
 Kanada | 3.790[10] |
| Jezici | |
| luksemburški, francuski, nemački | |
| Religija | |
| Hrišćanstvo (pretežno katolici, nešto protestanata)[11] | |
| Srodne etničke grupe | |
| Nemci, Francuzi, Valonci, Belgijanci, Alzasi | |
Istorija uredi
Luksemburžani imaju snažan osećaj nacionalnog identiteta kojeg reflektuju u svom nacionalnom motu Mir wëlle bleiwe wat mir sin odnosno Želimo ostati ono što jesmo. Luksemburg je malena država zapadne Evrope. Zatvorena je granicama Francuske, Nemačke i Belgije, utemeljena 963. godine, postaje veliko vojvodstvo 1815. godine, ali 1839. gubi veliki deo teritorije u korist Belgije. Punu nezavisnost postiže 1867. godine. Nasleđe savremenih Luksemburžana proizlazi najvećim delom od Kelta, Franaka i drugih germanskih naroda koji su prolazili ovim važnim raskršćem u vreme pre i posle rimske okupacije.
Jezik uredi
Luksemburški jezik (luks. Letzeburgesch, engl. Luxembourgisch) germanski je dijalekt (dijalekat nemačkog) s mnogo pozajmljenih reči iz francuskog, on je jezik naroda, njihovog identiteta i pripadnosti zajednici. Luksemburg ipak uz luksemburški ima još dva zvanična jezika, to su nemački koji se koristi u trgovini, novinarstvu i crkvi, i francuski u administraciji, odnosno u vladi i na dvoru.
Kultura uredi
Svečanosti i praznici uredi
Luksemburžani imaju jedan od najviših standarda na svetu. Njihove najznačajnije svečanosti su sastavni delovi kulture Luksemburžana. Uz karnevale koji se održavaju šest dana nakon Božića, tu su i luks. Buergbrennen (sledeći dan nakon Božića) kada pale veliku vatru pod otvorenim nebom. Tradicionalno se, još od davnina (1340. godine) održava luks. Shueberfouer koje je osnovao Jovan Slepi, Nacionalni dan (23. juna), Genzefest i Bela nedelja (engl. Whitsunday; 7. nedelje nakon Uskrsa), i vinski festivali koji počinju u avgustu.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Kurian, George T. (1990). Encyclopedia of the First World. 2 vols. New York: Facts on File.
Reference uredi
- ^ a b v „Luxembourgish”. Ethnologue. 2005. Arhivirano iz originala 9. 6. 2007. g. Pristupljeno 25. 6. 2007. „Native speakers of Luxembourgish worldwide”
- ^ Upper estimate is merely a sum of all referenced figures given below
- ^ In 2013, 55.5% of the population of Luxembourg (537,039) declared sole Luxembourgish ethnic descent, while the remaining 45.5% were either of foreign descent or foreign nationals.
- ^ "La progression de la population du Grand-Duché continue: 537 039 résidants au 1er janvier 2013." Statnews 16/2013, op statec.lu, 18-04-2013. (in French).
- ^ Amanda Levinson. „The Regularisation of Unauthorised Migrants: Literature Survey and Country Case Studies – Regularisation programmes in Luxembourg” (PDF). Centre on Migration, Policy and Society, University of Oxford. Arhivirano iz originala (PDF) 2. 9. 2006. g. Pristupljeno 2. 9. 2006.
- ^ „Total US population by ancestry”. United States Census Bureau. 2000. Arhivirano iz originala 5. 8. 2009. g. Pristupljeno 25. 6. 2007.
- ^ „Luxembourgers in America”. Library of Congress. 12. 1. 2006. Arhivirano iz originala 30. 6. 2007. g. Pristupljeno 25. 6. 2007.
- ^ Wey, Claude (2002). „L’émigration luxembourgeoise vers l’Argentine” (PDF) (na jeziku: francuski). CDMH. Arhivirano iz originala (PDF) 22. 7. 2011. g. Pristupljeno 25. 6. 2007.
- ^ „Anzahl der Ausländer in Deutschland nach Herkunftsland (Stand: 31. Dezember 2014)”. Arhivirano iz originala 7. 7. 2015. g.
- ^ Statistics Canada. „2011 National Household Survey: Data tables”. Arhivirano iz originala 22. 2. 2014. g. Pristupljeno 15. 2. 2014.
- ^ „Discrimination in the EU in 2012 – Special Eurobarometer 393 (The question asked was "Do you consider yourself to be...?")” (PDF). European Commission. Arhivirano iz originala (PDF) 2. 12. 2012. g. Pristupljeno 2. 2. 2016.
