Manastir Svete Melanije

Manastir Svete Melanije Rimljanke je srpski pravoslavni ženski manastir u Zrenjaninu, pripada Eparhiji banatskoj Srpske pravoslavne crkve.

Manastir Svete Melanije Rimljanke
Osnovni podaci
Jurisdikcija	SPC
Osnivanje	1935.
Mesto	Zrenjanin
Država	Srbija

Istorija

Manastir je osnovao episkop banatski dr Georgije Letić 7. maja 1935. godine u severoistočnom delu Zrenjanina na mestu starog manastira Drenovca i posvetio ga Svetoj Melaniji. Povod je bila dvostruka vladičina godišnjica: četrdeset godina svešteničke i trideset godina episkopske službe. Ime je uzeto, prema imenu njegove majke. Uz vladiku banatskog, veliki priložnik manastira je i njegova sestra po majci, Danica - Olga plemenita Vojnović, čijom pomoći je uređen unutrašnji deo hrama i konaka, te kupljen manastirski posed. Olga je darovala 320.000 dinara da se nabavi zemljište i šuma. Šuma je bila neophodna da se manastir može razvijati. Darodavka je dala još oko 100.000 dinara za razne potrebe - gradnje i nabavke. Kupljen je tako i jedan lanac zemlje. Kasnije 1938. godine Olginim novcem kupljeno je još 10 jutara zemlje. Vladika bački Nikanor je darovao manastiru, čestice moštiju Sv. Melanije Rimljanke, koje se nalaze u oltaru. Temelji manastira su osvećeni decembra 1935. godine. Gradnja je okončana 1939. godine, nakon podizanja jednog dela smeštajnog konaka.

Episkop Georgije je imao u vidu da u gornjem Banatu nije bilo naših manastira, pogotovo nije bilo ženskih i s obzirom da je nekad u Bečkereku bio srpski manastir (Drenovac). Zato je rešio da u gradu na Begeju, koji je tada bio prestonica jugoslovenskog dela Banata, podigne manastir i posveti ga svojoj majci. Manastir je podigao i po želji Hrišćanske narodne zajednice Bečkerečke, na čijem je čelu bila učiteljica Vukosava Špakovski. Osnovao je vladika fond od 150.000 dinara u obveznicama ratne štete, kupio 1 katastarsko jutro zemlje na Vodici, i građevinski materijal u vrednosti između 15.000-30.000 dinara. Vladika nije video "svoj" manastir, jer je u međuvremenu umro u jesen 1935. godine. Među predratnim darodavcima su bili Petrovgradska crkvena opština koja je kupila veće, a Hrišćanska narodna zajednica (bogomoljci) manje zvono. Pobožni građanin Jovan Lambić nabavio je manastirskom hramu lep pilijelej.

Manastir je podignut u vizantijskom stilu, novi konak iz 1990. podignut je u moravskom stilu. Manastirsku crkvu je projektovao novosadski arhitekta Đorđe Tabaković 1935. godine. Ikonostadž je bio rezbaren i pozlaćen. Ikonostas i živopis radio je akademski slikar iz Vršca Svetislav Vuković (slikar) 1936.1937 godine. Rekostrukcija i dogradnja izvršena je 1986. godine, pod rukovodstvom arhitekte Predraga Ristića. Posed manastira je krajem 20. veka 12 hektara zemlje.

Bio je to prvi ženski manastir u Eparhiji banatskoj. Prva upraviteljica manastira od 1935. godine, bila je monahinja Petronija rođena Savić, rođena sestra naučnika lekara dr Vase Savića (1893—1939). Prva igumanija hadži Petronija Špakovski je pre monašenja (1934. u manastiru Pokrova Presvete Bogorodice u Mrzenici), bila udova, zrenjaninska pesnikinja i učiteljica Vukosava Špakovski - Savić. Sahranjena je nakon smrti 1958. godine, u manastirskoj kripti, kao i roditelji episkopa Georgija Letića iz Starog Bečeja - otac Miloš učitelj i majka Melanija - Milica rođ. Krestić, i njegova sestra Olga. Osamdesetih godina 20. veka nastojateljica manastira je bila igumanija Magdalena Veselinović, rođena u Perlezu 1902. godine. Zamonašena je u manastiru Sv. Jovana 1951. godine, od kada je i postavljena za starešinu manastira. Sa njom je bila monahinja Doroteja.

U sklopu manastira nalazi se i kapela Svete Petke koju je 2004. osveštao episkop banatski Nikanor. U manastiru nalazi se čudotvorni izvor, koji je jedno vreme bio presušio.

Dragocenost manastirske riznice predstavlja Prestono Jevanđelje štampano 1663. godine u Moskvi.

Vidi još

• Crkva Svetog Arhangela Mihaila u Zrenjaninu

Spoljašnje veze

• Manastir Svete Melanije (manastiri.rs)
• Čudo u manastiru Svete Melanije Rimljanke