Manastir Svetog Preobraženja Gospodnjeg

Manastir Svetog Preobraženja Gospodnjeg
Manastir Svetog Preobraženja Gospodnjeg
	Izgled manastira, 2007. godine
Osnovni podaci
Tip	manastir
Jurisdikcija	Srpska pravoslavna crkva
Eparhija	Eparhija kanadska
Osnivanje	12. jun 1994.; pre 30 godina
Posvećen	Preobraženju Gospodnjem
Arhitektura
Arhitekta	Branko Dželetović
Stil	Srpsko-vizantijski
Lokacija
Mesto	Milton
Država	Kanada

Manastir Svetog Preobraženja Gospodnjeg je jedini srpski manastir na teritoriji Kanade. Deo je Eparhije kanadske Srpske pravoslavne crkve.

Manastir se nalazi u oblasti odrona Nijagare izuzetne lepote zaštićene od strane Ujedinjenih nacija. Položaj manastir je takav da se nalazi nadomak najvećih ontarijskih gradova sa značajnim brojem srpskih kolonija: pola sata vožnje od Toronta na istoku, Hamiltona na jugu i Kičenera na zapadu.^[1]

Manastir

Izgradnja manastira

Težnja srpske zajednice u Kanadi da izgrade svoj manastir izražena je još u nadanjima svetog vladike Nikolaja (Velimirovića). Realizacija ovih težnji započeta je formiranjem samostalne eparhije i dolaskom episkopa kanadskog Georgija na čelo eparhije. Zemljište od oko dvadeset hektara na kom je Manastir Svetog Preobraženja Gospodnjeg kasnije izgrađen je pronađeno i kupljeno početkom 1988. godine. Osvećenje zemljišta svečano je izvršeno 2. oktobra 1988. godine.^[2] Maketa manastira koju je sagradio sabrat manastira Kaona i tadašnji sekretar Eparhije kanadske Milutin (Knežević) je po prvi put izložena i predstavljena 12. avgusta 1989. godine.^[3]

Kamen-temeljac budućeg manastira osvetio je patrijarh srpski Pavle, 21. oktobra 1992. godine. Sasluživali su mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, mitropolit srednjozapadnoamerički Hristofor, mitropolit novogračanički Irinej, episkop žički Stefan, episkop niški Irinej, episkop kanadski Georgije i episkop istočnoamerički Mitrofan. Na eparhijskom imanju u Miltonu, patrijarh Pavle je potpisao povelju koja je kasnije ugrađena u temelj manastirske crkve.

Na manastirskom saboru od 7–8. avgusta 1993. godine, episkop dalmatinski Longin je, uz sasluženje episkopa kanadskog Georgija, izvršio osvećenje Svetosavskog krsta koji je pozlaćen i podignut na kupoli, 25. avgusta 1993. godine.^[4]

Patrijarh Pavle je osvetio i manastirsku crkvu na dan završetka njene izgradnje, 12. juna 1994. godine. Sasluživali su mitropolit srednjozapadnoamerički Hristofor, episkop niški Irinej, episkop slavonski Lukijan, episkop kanadski Georgije, episkop gornjokarlovački Nikanor, episkop istočnoamerički Mitrofan, episkop britansko-skandinavski Dositej i episkop mileševski Vasilije. Prisustvovalo je oko dvadeset hiljada ljudi, a među brojnim gostima iz Švedske, Australije, Engleske i drugih zemalja nalazio se i princ Tomislav Karađorđević.^[5] Glavni projektant manastira bio je Branko Dželetović, a najveći donatori Dragomir Karić i zadužbinar Gojko Kuzmanović.^[6] Živopisanje crkve započeto je po njenoj izgradnji, a odvijalo se u nekoliko faza. Ikonostas je uradio duborezac Momčilo Milošević iz Preljine kod Čačka, a ikonopis i živopis je delo Dragomira Dragana Marunića, ikonografa i freskopisca iz Beograda, čiji je sin Nemanja Marunić učestvovao u oslikavanju manastirske kapele. Početkom 2002. završen je rad na freskopisanju.^[7]

Manastirski kompleks

Pored manastirske crkve na manastirskom imanju nalazi se i zgrada konaka sa brojnim sadržajima kao što su kapela Sveta Tri Jerarha i velika sala za daće i parastose. U jesen 2009. pored manastirskog konaka izgrađen je eparhijski muzej, arhiva i biblioteka sa deset hiljada knjiga.^[a] Uz crkvu se nalazi i piknik prostor sa letnjim paviljonom, kuhinjama, pecanom, sportski terenima za fudbal, odbojku i košarku i dečiji prostor za igru.

Manastirsko groblje

Na delu imanja takođe se nalazi i prvo srpsko groblje u Kanadi.^[8] Do izgradnje manastira su Srbi u večini slučajeva sahranjivani na delovima opštinskih groblja izdvojeni za pravoslavne sahrane kao što su groblje Vudland u Hamiltonu ili groblje Jork u Torontu zato što pokrajinski zakoni nisu dozvoljavali osnivanje groblja u crkvenim portama u 20. veku (crkve koje su ih imale mogle su da nastave da ih koriste ali to su uglavnom bile veoma stare anglikanske, katoličke ili protestantske crkve. Pri kraju 20. veka su se zakoni izmenili a u vreme gradnje manastira, opština je odlučila da je u pitanju dovoljno veliko zemljište u seoskoj opštini pa je i groblje odobreno.

Na groblju su sahranjene mnoge značajne ličnosti Eparhije kanadske i srpske dijaspore u Kanadi kao što su: zadužbinar manastira Gojko Kuzmanović, arhitekta manastira Branko Dželetović, sekretar eparhije Ilija Vlašić, eparhijski ipođakon Todor Tode Manojlović, protojerej Mile Perenčević, protojerej-stavrofor Mihajlo Doder i reprezentativac Kanade u fudbalu Momčilo Stojanović.

Mošti

U manastiru se čuvaju delovi i čestice netruležnih moštiju velikih hrišćanskih svetitelja s početka istorije crkve, od prvog do trećeg veka među kojima su: Sveti Vasilije Veliki, Sveti Ignatije Bogonosac, Sveti Atanasije Veliki, Sveti Polikarp Smirnski, Sveti Pantelejmon, Sveti Haralampije, Sveti Nektarije Eginski, Sveta Irina i mošti Svetog Nektarija, opštinskog svetitelja s početka 20. veka.

Datumi

Važniji dani u koje se u manastiru okuplja veliki broj ljudi su slava manastirske kapele Sveta Tri Jerarha (12. februar), slava eparhijske izdavačke kuće Istočni petak, Eparhijski dan (nedelja Svih Svetih što je prva nedelja po Duhovima), Manastirski sabor (nedelja uoči početka Gospojinskog posta), slava manastira Preobraženje Gospodnje (19. avgusta) i slava eparhije Pokrov Presvete Bogorodice (14. oktobra).