Marata (narod)
Marata (engl. Marathi people) su jedan od najbrojnijih naroda Indije, skitsko-dravidskog porekla, nastanjeni najvećim delom u državi Maharaštra. Njihov broj je u drugoj polovini 20. veka procenjivan na oko 30 miliona (1972),[1] a po popisu stanovništva Indije u 2011. godini na preko 83 miliona.[2]
Istorija uredi
Marate se pominju od antičkog doba kao indijsko ratničko pleme nastanjeno u visijskim oblastima severozapadnog dela Dekana, pretežno u području Zapadnih Gata, u teško pristupačnim utvrđenim gradovima. Preduzimali su pljačkaške upade na posede Mogula, prodirući u najudaljenije delove Imperije. Vezani zajedničkim jezikom i tradicijom, još nepodeljeni na kaste, u 15. i 16. veku razvija se kod njih ideja o zajedničkoj državi. Koristeći se slabljenjem Mogulske Imperije, Marati su u 17. veku pod vođstvom Šivadžija osvojili veći deo centralne Indije i osnovali svoju prvu državu organizovanu na principu konfederacije. Šivadži je uveo dobro organizovanu stajaću vojsku, navodno jačine 30.000-40.000 konjanika i 10.000 pešaka, naoružanu pretežno kopljem i dugim mačem. Glavne njene odlike bile su disciplina i pokretljivost, preduslovi maratske taktike prepada. Naročita pažnja obraćana je tvrđavama koje su podizane širom osvojene teritorije kao uporišta. Šivadži se smatra i osnivačem maratske mornarice, koja se prvi put pominje 1659. Po jednom izvoru njegova flota imala je 2 eskadre od po 200 manjih ratnih brodova. Najveće uspehe postigla je u prvoj polovini 18. veka, kada se gusarenjem uspešno borila protiv britanskih, kolandskih i portugalskih pomorskih snaga u vodama zapadnoindijske obale, ometajući im slobodu plovidbe. Maratske eskadre uništila je 1757. britanska flota kod Vidžajdurga (hind. Vijaydurg), njihovog glavnog uporišta.[1]
U prvoj polovini 18. veka Marate postaju dominantna snaga Indije. I delhijski sultan, nominalni gospodar Mogulske Imperije, bio je u vlasti Marata. Upadi Afgana i Persijanaca sa severozapada i poraz kod Panipata (1761), u kojem je izginulo jezgro maratske vojske, oslabili su moć države Marata. Poslednji uspon Marate su dostigli krajem 18. veka pod Mahadadži Sindijom (hind. Mahadaji Sindhia). On je reorganizovao vojsku po evropskom uzoru. Za njegove vladavine Marate dolaze u sukob sa britanskom ekspanzijom u Indiji. To dovodi do maratskih ratova (1775-1818) koji se završavaju slomom maratske države.[1]
Reference uredi
- ^ a b v Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 5), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 280-281
- ^ „Popis stanovništva Indije 2011. godine” (PDF).
Literatura uredi
- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 5), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 280-281