Marija Vukanović Pšemisl
Marija Vukanović Pšemisl je bila srpska princeza i češka kneginja, koja je živela u XII veku. Bila je ćerka raškog velikog župana Uroša I i supruga Konrada II od Znojma,[1] sa kojim je imala barem troje dece.
| Marija Vukanović Pšemisl | |
|---|---|
 Marija Vukanović Pšemisl | |
| Porodica | |
| Supružnik | Konrad II od Znojma |
| Potomstvo | Konrad II Pšemisl, Jelena Pšemisl Pjast |
| Roditelji | Uroš I Vukanović |
Ime njene majke nije poznato, iako se u nekim srpskim rodoslovima pominje da je u pitanju bila francuska princeza Ana ili Katarina[2], zapadni izvori ne pominju ovakav brak[2]. Njena braća su bila kasniji veliki župani Uroš II, Beloš i Desa, a njena sestra je bila mađarska kraljica Jelena.
Njen položaj i uticaj koji su ona i njihov brat Beloš imali u tadašnjoj kraljevini Mađarskoj, uticali su na češkog vojvodu Sobjeslava I (1125—1140) da posreduje u sklapanju braka između Marije i Konrada II od Znojma. U jednom njegovom zapisu iz 1134. godine se pominje mogućnost sklapanja tog braka[3], koji je kasnije sklopljen[2], možda već u junu iste godine.
U sklopu proslave venčanja, Konrad je rotondu svete Katarine u Znojmu dogradio i oslikao, o čemu svedoči i sačuvani natpis na latinskom jeziku[4]. U njoj je danas očuvana ktitorska kompozicija oko lučnog ulaza u apsidu, na kojoj su predstavljeni on i Marija, okrenuti jedno ka drugom.
Marija i Konrad su imali barem troje dece:
- Ernesta, koji je preminuo 1156. godine
- Konrada (II), koji je bio knez Znojma (1177—1182), moravski markgrof (1182—1186) i češki vojvoda (1189—1191)
- Jelenu, koja je bila poljska kneginja i supruga Kazimira II Pjasta (1177—1194)
Ne zna se kada je Marija preminula, ali je to bilo posle 1189. godine, što bi značilo da je za bar dve decenije nadživela supruga koji je preminuo 1161. godine.
Najstariji portret srpske žene datira iz 12. veka, tačnije iz 1137. godine, a u pitanju je baš portret Marije od Znojma.[5]
Porodično stablo uredi
| Petrislav | ||||||||||||||||
| Marko | ||||||||||||||||
| 2. Uroš I Vukanović | ||||||||||||||||
| 1. Beloš Vukanović | ||||||||||||||||
| Konstantin Diogen | ||||||||||||||||
| Roman IV Diogen | ||||||||||||||||
| Evdokija Makremvolitisa | ||||||||||||||||
| Konstantin Diogen | ||||||||||||||||
| Alusijan, sin Jovana Vladislava | ||||||||||||||||
| ćerka Alusijana Bugarskog | ||||||||||||||||
| jermenska plemkinja | ||||||||||||||||
| 3. Ana Diogen | ||||||||||||||||
| Manojlo Erotik Komnin | ||||||||||||||||
| Isak I Komnin | ||||||||||||||||
| Marija | ||||||||||||||||
| Teodora Komnin | ||||||||||||||||
| Irina Sinadina | ||||||||||||||||
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Od knjige do duše”.
- ^ a b v Živković, Tibor (2006). Portreti srpskih vladara: IX—XII vek. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. ISBN 86-17-13754-1.
- ^ Veselinović, Andrija; Ljušić, Radoš (2001). Srpske dinastije. Novi Sad: Plantoneum. ISBN 86-83639-01-0.
- ^ „National Cultural Monument: The Rotunda of Saint Katharina”. Pristupljeno 8. 2. 2010.[mrtva veza]
- ^ „Istorijski zabavnik”.
Literatura uredi
- Živković, Tibor (2006). Portreti srpskih vladara (IX-XII vek). Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
- Kalić, Jovanka (1970). „Raški veliki župan Uroš II”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 12: 21—39.
- Kalić, Jovanka (1986). „Kneginja Marija”. Zograf: Časopis za srednjovekovnu umetnost. 17: 21—35.
- Kalić, Jovanka (1997). „Župan Beloš”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 36: 63—81.
- Kalić, Jovanka (1998). „Evropa i Srbi u XII veku”. Glas SANU. 384 (10): 95—108.
