Marija Ilić Agapova
Marija Ilić Agapova (Pađene kod Knina, 14. avgust 1895 — Beograd, 13. mart 1984) bila je srpski pravnik, prevodilac, bibliotekarka i prva upravnica Biblioteke i Muzeja grada Beograda.
Marija Ilić Agapova | |
|---|---|
 Marija Ilić Agapova | |
| Datum rođenja | 14. avgust 1895. |
| Mesto rođenja | Pađene kod Knina, Austrougarska |
| Datum smrti | 13. mart 1984. (88 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, SFRJ |
Biografija uredi
Marija Ilić Agapova je rođena u selu Pađene kod Knina 1895. godine. U porodici je bilo trinaestoro dece. Njen otac Lazar Ilić bio jedan od imućnijih ljudi u to vreme i bio je u mogućnosti da pošalje na dalje školovanje svu svoju decu. Marija je osnovnu školu završila u rodnom selu.[1] Bila je jedna od prvih školovanih Srpkinja svog kraja. Pohađala je „Institut carice Marije" pri crnogorskom dvoru na Cetinju na ruskom jeziku (1908 – 1913). Realnu gimnaziju završila je u Splitu i upisala je Pravni fakultet u Zagrebu 1918. godine.[1] Doktorirala je na Pravnom fakultetu u Zagrebu 1923. godine. Stekla je srednjoevropski doktorat kakav su posedovali Ivo Andrić i drugi inetelektualci tog doba, školovani u Austrougarskoj, Nemačkoj i Italiji. Advokaturom je počela da se bavi 1926. godine.[1]
Angažovanje u bibliotekarstvu i muzeologiji počela je 1929. g. kao referent Opštinske biblioteke u Beogradu i radila na pripremi osnivanja muzeja sa galerijom slika i arhiva i organizovala konkurse za novi grb Beograda.[1] Povodom 125. godišnjice oslobođenja Beograda od Turaka za decu je napisala zbirku priča delo o istoriji grada, pa je tako nastala Ilustrovana istorija Beograda.[1]
Bibliotekom je rukovodila od 1932, a od 1941. i gradskim Muzejom. Materijal čije je prikupljanje organizovala bio je osnov i za formiranje Istorijskog arhiva grada Beograda. Neposredno posle oslobođenja Beograda otpuštena je iz službe, jer je u vreme nemačke okupacije (1941 – 1944) nastavila da radi i rukovodi gradskim kulturnim ustanovama, a 1947. je penzionisana.[1]
Nakon penzionisanja se bavila prevođenjem i nastavom ruskog i italijanskog jezika, a honorarno je držala nastavu stranih jezika u Visokoj diplomatsko-novinarskoj školi i na kursevima arhivistike. Bila je član Udruženja književnih prevodilaca Srbije i aktivista ženskog pokreta. Napisala je veliki broj radova o pravima žena.
Odlikovana je plaketom Gradskog muzeja u Beogradu (1965).
Umrla je 1984. godine u Beogradu.
Dela (bibliografija) uredi
- Ilustrovana istorija Beograda, Beograd 1933;
- Javne biblioteke, Beograd 1934;
- Sin branioca Beograda, Beograd 1939;
Značajniji prevodi sa italijanskog: uredi
- A. Moravija, Rimljanka, Subotica 1956;
- I. Ugolini, Roman o Hanibalu, Subotica 1962;
- D. Bucati, Jedna ljubav, Subotica 1965.
Nagrada Marija Ilić Agapova uredi
Nagrada Marija Ilić Agapova ustanovljena je 2001. godine i dobija ime po prvoj upravnici Biblioteke grada Beograda Mariji Ilić Agapovoj. Marija Ilić Agapova je nagrada koju Biblioteka grada Beograda dodeljuje najboljem beogradskom bibliotekaru. Nagrada se dodeljuje svake godine 11. januara na dan Biblioteke grada Beograda.
Vidi još uredi
Izvori uredi
Literatura uredi
- Vraneš, Aleksandra (2002). „Lep prilog istoriji beogradskog bibliotekarstva”. Zbornik Matice srpske za književnost i jezik. Novi Sad: Matica srpska. L (3): 635—637. COBISS.SR 200683783 COBISS.SR 9627138
- Dabižić, Miodrag A. (1973). „Biblioteka i Muzej grada Beograda od 1929—1941 : sa posebnim osvrtom na rad Muzeja” (PDF). Godišnjak Muzeja grada Beograda. Beograd: Muzej grada Beograda. XX: 451—493. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 11. 2019. g. Pristupljeno 02. 11. 2019. COBISS.SR 1024684941 COBISS.SR 5656322
- Drgosavac, Branka (2018). Dečja odeljenja Biblioteke grada Beograda : monografija. Beograd: Biblioteka grada Beograda. COBISS.SR 260328204
- Durković-Jakšić, Ljubomir (1984). „In memoriam : Marija Ilić Agapova, Prvi upravnik Biblioteke i Muzeja opštine Beograd (1895—1984)” (PDF). Godišnjak Muzeja grada Beograda. Beograd: Muzej grada Beograda. XXXI: 197—204. Arhivirano iz originala (PDF) 12. 06. 2020. g. Pristupljeno 30. 06. 2016. COBISS.SR 1024673677 COBISS.SR 5656322
- Durković Jakšić, Ljubomir (1995). Biblioteka grada Beograda : 1928-1945. Beograd: Biblioteka grada Beograda. ISBN 978-86-7191-022-4.COBISS.SR 93724167
- Durković, Nadežda (2004). „Prilozi istoriji bibliotekarstva” (PDF). Pančevačko čitalište : list Gradske biblioteke Pančevo. Pančevo: Gradska biblioteka. III (4): 60. COBISS.SR 195185415 COBISS.SR 182384903
- Zec, Dejan (2016). „Izdavaštvo, biblioteke, cenzura i književni život Beograda za vreme nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu (1941–1944)”. Godišnjak za društvenu istoriju. Beograd: Filozofski fakultet - Katedra za opštu savremenu istoriju. 23 (1): 83—107. COBISS.SR 227464972 COBISS.SR 102349831
- Ivić, Aleksa (1935). „Marija Ilić-Agapova: Javne biblioteke, Beograd, 1934.”. Letopis Matice srpske. Novi Sad: Matica srpska. God. 109, knj. 343, sv. 1 (maj-juni 1935): 139—140. COBISS.SR 151428871 COBISS.SR 7053570
- Ilić Agapova, Marija (1933). Ilustrovana istorija Beograda (PDF). Beograd: Biblioteka opštine grada Beograda. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 11. 2019. g. Pristupljeno 02. 11. 2019. COBISS.SR 142550023
- Jančić, Svetlana (2001). „Poetika bibliotekarstva Marije Ilić-Agapove”. Glasnik Narodne biblioteke Srbije. Beograd: Narodna biblioteka Srbije. 3 (1): 41—47. COBISS.SR 103930892 COBISS.SR 159850503
- Katić, Ljubinka; Miljković-Katić, Bojana (2011). „Dr Marija Ilić Agapova, First Female Police Officer in Serbia” (PDF). Dani Arčibalda Rajsa, Beograd, 3—4. mart 2011. : Tematski zbornik radova međunarodnog značaja (ur. Željko Nikač, Srđan Milašinović, Darko Simović & Goran Bošković) (на језику: енглески). Beograd: Kriminalističko-policijska akademija. I: 181—189. COBISS.SR 184450828
- „Marija Ilić-Agapova: Ilustrovana istorija Beograda, Beograd, 1933.”. Letopis Matice srpske. Novi Sad: Matica srpska. God. 107, knj. 336, sv. 2 (maj 1933): 182—183. 1933. COBISS.SR 151687431 COBISS.SR 7053570
- Mihailović, Dragana (2018). „Identitet dečjih odeljenja Opštinske biblioteke grada Beograda kroz rad Marije Ilić-Agapove”. Biblioteke i identitet : zbornik radova sa naučnog skupa održanog 25. i 26. maja 2017. godine u Pančevu ; Naučni skup Biblioteke i identitet (Pančevo ; 2017). Pančevo: Gradska biblioteka : Centar za kulturu i ekologiju Panart ; Novi Sad : Filozofski fakultet ; Sombor : Pedagoški fakultet: 70—77. COBISS.SR 515455153 COBISS.SR 327212039
- Perić, Danko (2009). Popov, Čedomir, ur. Srpski biografski rečnik, knjiga 4 I—Ka. Novi Sad: Matica srpska. ISBN 978-86-7946-037-0.
- Perić, Danko (2015). „Dr Marija Ilić Agapova i njena istorijska sinteza o braniocima Beograda, među kojima su bili i Srbi iz Dalmacije” (PDF). Zbornik radova sa Međunarodne konferencije "Arhiv, mediji i kultura sećanja u Prvom svetskom ratu", Novi Sad, 29-30. oktobar 2015 ; [Međunarodna konferencija "Arhiv, mediji i kultura sećanja u Prvom svetskom ratu" (2015 ; Novi Sad)]. Novi Sad: Arhiv Vojvodine: 130—138. Arhivirano iz originala (PDF) 20. 09. 2016. g. Pristupljeno 30. 06. 2016. COBISS.SR 230641676 COBISS.SR 305470983
- Ćorović, Ljubica (2002). „Visoki profesionalni uzori : Ilić-Agapova, Marija. Odabrani radovi, Beograd : Biblioteka grada Beograda, 2002” (PDF). Pančevačko čitalište : list Gradske biblioteke Pančevo. Pančevo: Gradska biblioteka. I (1): 49. COBISS.SR 190053639 COBISS.SR 182384903
Spoljašnje veze uredi
- Dereta: Marija Ilić Agapova (jezik: srpski)
- Tromeđa: Marija Ilić Agapova Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. mart 2022) (jezik: srpski)
- Marija Ilić Agapova - knjiga joj je bila i štit i oružje („Večernje novosti“, 24. mart 2015)
