Maršalov plan

Maršalov plan, službeno nazvan Plan evropske obnove, je bio službeni plan SAD o obnovi posleratne Evrope i suzbijanju uticaja komunizma nakon Drugog svetskog rata. Zadatak izrade plana dobio je Džordž Maršal i njegove kolege iz Stejt departmenta, a ponajviše su uz Maršala doprineli Vilijam Klejton i Džordž Kenan.

Plan obnove je napravljen na sastanku između država učesnica plana 12. jula 1947. Maršalov plan nudio je takvu vrstu pomoći i Sovjetskom Savezu i njegovim saveznicima, no samo ako bio oni napravili političke reforme i prihvatili neki oblik spoljašnje kontrole. Plan je sprovođen 4 godine sa početkom u julu 1947. U tom periodu nekih 13 milijardi američkih dolara ekonomske i tehničke pomoći je poslato evropskim zemljama koje su postale članice OECD-a.^[1]

Do perioda kada je plan došao do tačke svog kompletiranja, privreda svake države učesnice, osim Nemačke, porasla je u odnosu na predratnu. Tokom sledeće 2 decenije, skoro sve države zapadne Evrope doživele su ekonomski rast i poboljšanje životnog standarda. Maršalov plan se dugo smatrao jednim od prvih procesa evropskih integracija. Jedna od njegovih posledica je znatna amerikanizacija privrede i tehnike u Evropi, kao i načina upravljanja privredom.

Države učesnice i dobijena sredstva uredi

Tvorac plana - Džordž Maršal

Država	1948/49. ^{(miliona $)}	1949/50. ^{(miliona $)}	1950/51. ^{(miliona $)}	Ukupno ^{(miliona $)}
Austrija	232	166	70	488
Belgija i Luksemburg	195	222	360	777
Danska	103	87	195	385
Francuska	1.085	691	520	2.296
Grčka	175	156	45	366
Island	6	22	15	43
Republika Irska	88	45	—	133
Italija i Trst	594	405	205	1.204
Holandija	471	302	355	1.128
Norveška	82	90	200	372
Nemačka^[2]	510	438	500	1.448
Portugalija	—	—	70	70
Švedska	39	48	260	347
Švajcarska	—	—	250	250
Turska	28	59	50	137
Ujedinjeno Kraljevstvo	1.316	921	1.060	3.297

Reference uredi

^ Tih 13 milijardi dolara upoređeno je sa američkim BDP-om iz 1948. koji je iznosio 258 milijardi dolara.
^ Odnosi se samo na anglo-američke okupacione zone koje su 1949. postale Zapadna Nemačka. Plan je uključivao čitavu Nemačku ali nije primenjen na DDR.

Spoljašnje veze uredi

The German Marshall Fund of the United States(jezik: engleski)
Economist Tyler Cowen questions the conventional wisdom surrounding the Plan(jezik: engleski)
Truman Presidential Library online collection of original Marshal Plan documents from the year 1946 onwards Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. mart 2019)(jezik: engleski)
The Marshal Plan documents collection at MCE Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. februar 2010)(jezik: engleski)
Marshall Plan from the National Archives(jezik: engleski)
Excerpts from book by Allen W. Dulles(jezik: engleski)
United States Secretary of State James F. Byrnes famous Stuttgart speech, September 6, 1946(jezik: engleski)
Marshall Plan Commemorative Section: Lessons of the Plan: Looking Forward to the Next Century(jezik: engleski)
U.S. Economic Policy Towards defeated countries(jezik: engleski)
"Pas de Pagaille!" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. oktobar 2008), Time magazine(jezik: engleski)
(text of comment on pdf)(jezik: engleski) *(text of original article on pdf)(jezik: engleski)
Marshall Plan Still Working, 60 Years Later^{[mrtva veza]}(jezik: engleski)

[1] Tih 13 milijardi dolara upoređeno je sa američkim BDP-om iz 1948. koji je iznosio 258 milijardi dolara.

[2] Odnosi se samo na anglo-američke okupacione zone koje su 1949. postale Zapadna Nemačka. Plan je uključivao čitavu Nemačku ali nije primenjen na DDR.

[1]

[2]