Masurica
Masurica je naselje u Srbiji u opštini Surdulica u Pčinjskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1.223 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 1.245 stanovnika).
Masurica | |
|---|---|
_-_Masurica_-_Masurica_(School_and_Community_House).jpg) Masurica - osnovna škola i seoski dom | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Pčinjski |
| Opština | Surdulica |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 1.223 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 39′ 35″ S; 22° 09′ 23″ I / 42.659666° S; 22.1565° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 716 m |
.svg)  Masurica Masurica na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 017 |
| Registarska oznaka | SC |
Prošlost uredi
Po selu Masurici nazvani su predeo (visoravan), istoimena reka i srez u Vranjskom okrugu (od 1879).[1] Sam pojam "masur", je izgleda ilirskog porekla.
Za vreme Turaka u Masurici se nalazila njihova kovnica gvožđa, od koje su ostale velike gomile šljake. Bilo je to inače drevni rudarski kraj, a Masurica - "rudno mesto". Tu su pravljeni alati i oružja.[2] Posle 1878. godine iz mesta se iselilo i 31 kuća muslimanskih Cigana, koji su se tradicionalno bavili topljenjem gvozdene rude i kasnije kovačkim zanatom.
U vreme Prvog srpskog ustanka 1807. godine u predeo Masuricu je dospeo sa svojim ustanicima jagodinski knez Cvetko. Leskovački vojvoda Strelja je kontrolisao okolinu imeđu Niša i Leskovca. Knezu Miloju Jovanoviću su bile podređene lokalne vođe pobunjenog naroda, od kojih je od sela Masurice bio Stojanović.[3]
Arnauti su se do 1878. godine agresivno širili po vekovnim srpskim teritorijama, tako su i Masuricu i Vardenik (u kojem su pobili čobane a ostale raselili)[4] zaposeli potiskujući i asimilujući Srbe. Abdulrahman, ugledni Arnautin iz Masurice bio je srpskog porekla. On je inače pisanom telegrafskom molbom tražio da selo ostane pod Srbima, a nikako ne pod Bugarima i Turcima.[5] Albanci su prvo unajmljivani kao čuvari sela, pa bi se vremenom umnožili i osilili da bi zatim terorisali srpsko stanovništvo. Dana 12. januara 1878. godine srpska vojska sa ustanicima je pokorila arbanaško veliko selo Masuricu.[6]
Selo Masurica se nalazilo u Masuričkom srezu nakon oslobođenja od Turaka. Tu je 1879. godine popisano 56 kuća, sa 602 stanovnika. Broj pismenih muškaraca Arnauta je bio veliki, a broj poreskih glava iznosio je 96.[7] Godine 1882. bilo je već 65 kuća Srba naseljenika u tom mestu, nakon iseljenja velikog broja Arnauta.
Po administrativnoj podeli iz 1901. godine Masurica je sa još osam sela u sastavu Suvojničke opštine.[8]
Tokom Balkanskih i Prvog svetskog rata vođene su borbe oko Masurice. Četničku četu vojvode Koste Pećanca. dočekala je pred mestom bugarska okupaciona vojska 1917. godine.
Za vreme Drugog svetskog rata svi stanovnici mesta su od strane bugarske policije i vojske bili maltretirani. Mnogo njih je bilo i ubijeno zaslugom jednog meštanina Bugarina. Masurica je gorela u leto 1942. godine. Selo su okupatorski vojnici palili još četiri puta tokom 1943. godine. Dana 13. septembra 1943. godine zapalili su Bugari pod komandom kapetana Džunglova selo Masuricu, i ubili 47 meštana. Po drugom izvoru nakon opkoljavanja sela izgorelo je 30 kuća i pobijeno 60 žitelja, od kojih su neki bili zaklani.[9] Bio je to naročito svirep zločin, jer su u vatru počinioci bacali žene i decu.[10]
Za vreme turske vlasti do 1878. godine u Masurici je radila turska muška škola.[11] U mestu je proradila srpska škola mnogo kasnije, tek između dva svetska rata.
Demografija uredi
U naselju Masurica živi 941 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,9 godina (37,4 kod muškaraca i 38,4 kod žena). U naselju ima 386 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,23.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 9 | 9 | ||
| 80+ | 9 | 14 | ||
| 75—79 | 12 | 18 | ||
| 70—74 | 34 | 25 | ||
| 65—69 | 42 | 47 | ||
| 60—64 | 27 | 42 | ||
| 55—59 | 31 | 22 | ||
| 50—54 | 51 | 34 | ||
| 45—49 | 36 | 41 | ||
| 40—44 | 43 | 39 | ||
| 35—39 | 34 | 47 | ||
| 30—34 | 37 | 33 | ||
| 25—29 | 50 | 36 | ||
| 20—24 | 47 | 39 | ||
| 15—19 | 43 | 50 | ||
| 10—14 | 37 | 43 | ||
| 5—9 | 50 | 33 | ||
| 0—4 | 37 | 44 | ||
| Prosek : | 37,4 | 38,4 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 505 | 121 | 343 | 28 | 9 | 4 |
| Ženski | 496 | 80 | 334 | 72 | 7 | 3 |
| UKUPNO | 1.001 | 201 | 677 | 100 | 16 | 7 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 205 | 20 | 0 | 0 | 67 |
| Ženski | 119 | 11 | 0 | 0 | 37 |
| UKUPNO | 324 | 31 | 0 | 0 | 104 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 13 | 7 | 12 | 0 | 16 |
| Ženski | 2 | 0 | 12 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 15 | 7 | 24 | 1 | 17 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 1 | 1 | 30 | 12 | 5 |
| Ženski | 0 | 1 | 2 | 11 | 28 |
| UKUPNO | 1 | 2 | 32 | 23 | 33 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 20 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 13 | |
| UKUPNO | 1 | 0 | 0 | 33 | |
Reference uredi
- ^ "Službeni vojni list", Beograd 1890. godine
- ^ "Težak", Beograd 1882. godine
- ^ Dragoljub Mirčetić: "Vojna istorija Niša", Niš 1994. godine
- ^ "Pijemont", Beograd 1914. godine
- ^ "Delo", Beograd 1898. godine
- ^ Vladimir Stojančević: "Srpski narod u Staroj Srbiji u Velikoj istočnoj krizi 1876-1878. godine", Beograd 1998. godine
- ^ "Otadžbina", Beograd 1880. godine
- ^ "Policijski glasnik", Beograd 1901. godine
- ^ Dimitrije Kulić: "Bugarska okupacija 1941-1944. godine", Beograd 1970. godine
- ^ Aleksandar Trajković: "Tako su ih učili; Vranjski okrug u NOB 1941-1944. godine, zločini okupatora", Beograd 1980.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1880. godine
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
