Mađarska socijalistička radnička partija
Mađarska socijalistička radnička partija (mađ. Magyar Szocialista Munkáspárt) je bila komunistička partija na vlasti u NR Mađarskoj od 1956. do 1989. godine. Formirana je nakon raspuštanja Mađarske radničke narodne partije 1956. godine.
Mađarska socijalistička radnička partija Magyar Szocialista Munkáspárt | |
|---|---|
.svg) | |
| Vođa | Janoš Kadar (1956– 1988) Karolj Gros (1988–1989) Režo Njerš (26. jun-7. oktobar 1989) |
| Osnovana | 25. oktobra 1956. |
| Raspuštena | 7. oktobra 1989. (33 god.) |
| Prethodnik | Mađarska radnička narodna partija |
| Naslednik | Mađarska socijalistička partija, Mađarska komunističko-radnička partija |
| Sedište | Budimpešta NR Mađarska |
| Omladinski ogranak | Savez komunističke omladine Mađarske |
| Broj članova (1987) | 880 000 |
| Ideologija | komunizam, marksizam-lenjinizam |
| Međunarodno članstvo | Savet za uzajamnu ekonomsku pomoć |
Istorijat
urediTokom reformi koje je pokrenuo Imre Nađ, jedna od njih je bila i osnivanje nove komunističke partije, odnosno rasformiranje Mađarske radničke narodne partije i osnivanje Mađarske socijalističke radničke partije. Članstvo je u početku potupiralo Nađeve reforme, ali se većina okrenula protiv njega kada je objavio izlazak Mađarske iz Varšavskog pakta. Posle intervencije snaga Varšavskog pakta u Mađarskoj i uklanjanja Nađa s vlasti, 4. novembra 1956. godine, na čelo partije došao je Janoš Kadar.
Iako je većina reformi tokom Nađeve vladavine bila ukinuta, Kadar je s vremenom pokrenuo nove liberalne reforme, uvedeni su neki aspekti tržišnog socijalizma, u Mađarskoj poznati kao „gulaš socijalizam“. Uprkos tome što je partija i dalje nadzirala sve aspekte mađarskog društva, mađarski sistem vlasti je ipak bio blaži od onih u Rumuniji ili Čehoslovačkoj.
Kadar je zbog starosti 1988. godine bio penzionisan, a nasledio ga je Karolj Gros. Dolazak Grosa na čelo partije poklopio se s valom promena u Istočnom bloku, te je uskoro došao u sukob s liberalnom frakcijom unutar partije. Liberali su do proleća 1989. godine stekli kontrolu nad partijom. Oktobra 1989. godine, Mađarska socijalistička radnička partija je raspuštena, a deo njenog članstva je osnovao Mađarsku socijalističku partiju. Manji deo članova nije se složio s prelaskom na socijaldemokratiju, pa su oni formirali Mađarsku komunističko-radničku partiju.
Lideri partije
uredi- Janoš Kadar (25. oktobar 1956 — 22. maj 1988)
- Karolj Gros (22. maj 1988 — 26. jun 1989)
- Režo Njerš (26. jun 1989. - 7. oktobar 1989)
