Milovan Spasić
Milovan Spasić (Rekovac, 24. februar/8. mart 1818 — Beograd, 11/24. jun 1908) bio je srpski državni službenik, intelektualac, urednik i upravnik institucija kulture. Spasić je bio načelnik u Popečiteljstvu prosvete, upravnik Uprave fondova i član Državnog saveta. Smatra se prvim bibliotekarom` Narodne biblioteke Srbije.[1] Po obrazovanju je bio doktor filozofije.
Milovan Spasić | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 14. februar 1818. |
| Mesto rođenja | Rekovac, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 11. jun 1908. (90 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Biografija
urediOsnovnu školu je pohađao u rodnom Rekovcu. Njegov otac Ivan Spasić bio je seoski knez i on mu je obezbedio privatnog učitelja, kod koga je završio osnovnu školu. Nakon očeve smrti sam je otišao u Sremske Karlovce, gde je pohađao gimnaziju od 1836. do 1839. godine i u Požunu (Bratislavi) od 1839. do 1840. godine. Od 1839. godine bio je, sa prekidom, stipendista Kneževine Srbije u vreme namesništva. Studirao je od 1841. godine u Haleu, odakle je prešao u Jenu i na kraju u Berlinu.
Spasić je doktorirao na Filozofskom fakultetu u Berlinu 1843. godine. U Srbiju se vratio 1844. godine, gde je postavljen za stolonačelnika u ministarstvu prosvete i započeo da uređuje Narodnu biblioteku. Odmah je "doveo u poredak" biblioteku "Popečiteljstva" (ministarstva) prosvete.[2] Izradio je decembra 1845. Statut čitališta beogradskog, koje je počelo sa radom 1846. godine.
Godine 1845, biblioteka je imala 1421 naslov u 2283 sveske i autorski katalog, koji je izradio dr Milovan Spasić. Kneževim ukazom iz 1853. godine, uvedeno je zvanje državnog bibliotekara u rangu profesora Velike škole. Postavljen je 1845. godine i za člana Prosvetnog odbora, a nakon njegovoga ukidanja postao je 1849. godine član Školske komisije.
Od 1857. godine obavljao je niz funkcija u državnim ministarstvima, a između 1878. do 1888. godine bio je član Državnoga saveta. Osnovao je "Društvo za poljsku privredu",[3] a onda je šest godina kao predsednik društveni uređivao Težak, časopis tog društva.
Preminuo je u Beogradu 11. juna 1908. godine. Narodna biblioteka u Rekovcu nosi njegovo ime.[4]
Tokom života je napisao i svoju autobiografiju, međutim spisi su godinama bili izgubljeni, sve dok nisu oktriveni 1962. kada su i predati Istorijskom arhivu NR Srbije.[5] Rukopisi su objavljeni tek 2018. godine, 117 godina nakon nastanka.[5][6]
Članstvo
urediBio je redovni je član Društva srpske slovesnosti od februara 1845. godine, redovni član Srpskog učenog društva (Odseka za nauke istorijske i državne) od 1864. godine i Odbora za širenje nauka i književnosti u narodu od 1883. godine. Sekretar je Odseka za nauke istorijske i državne SUD 1868/1869. godine. Bio je počasni je član Srpske kraljevske akademije od novembra 1892. godine.[7]
Reference
uredi- ^ „Milovan Spasić – lik i delo”. Levačke novine. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. mart 1942.
- ^ "Težak", Beograd 1. januar 1872.
- ^ „Kako su Ribnikari proterani iz Rekovca”. Politika. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- ^ a b novine, Levačke (2021-06-24). „113 godina od smrti dr Milovana Spasića”. Levačke Novine (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-10-04.
- ^ Garić Petrović, Gordana (2018). „Autobiografija dr Milovana Spasića” (PDF). Mešovita građa. 39: 101-139. Pristupljeno 23. 1. 2023.
- ^ „Kraća biografija na sajtu SANU”. SANU. Pristupljeno 18. 4. 2019.
Literatura
uredi- Izvestije sa skupštine o knjižnici čitalaštva, objavljeno u listu „Novine čitalaštva Beogradskog”, čislo 5. godina 1 izdate 31. januara 1847. godine, strana 38-39
- Nešto o našoj crkvdi objavljeno u listu „Težak” sveska 1, 1847. godine, strna 140-153. U istom broju lista na strani 222 piše da je Milovan Spasić postao član Društva Srpske Slovenossti 10. februara 1845. godine
- Odgovor na Književno od jednog člana Čitalištva u listu „Novine čitalištva Beogradskog” broj 6, čislo 9, godina 1. 28. februara 1847. godine, strana 70-72.
Spoljašnje veze
uredi- „Istorija”. Narodna biblioteka Dr Milovan Spasić Rekovac. Pristupljeno 18. 4. 2019.
- Sudbina jednog razuma, pozorišni komad Jovana Sterije Popovića posvećen dr Spasiću
