Milutin Dedić
Milutin Dedić (Šibenik, 30. oktobar 1935 — Beograd, 11. mart 2021) bio je srpski akademski slikar, istoričar umetnosti i putopisac.
| Milutin Dedić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 30. oktobar 1935. |
| Mesto rođenja | Šibenik, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 11. mart 2021. (85 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
| Porodica | |
| Porodica | Arsen Dedić |
Biografija uredi
Rođen je u srpskoj porodici u Šibeniku, od oca Jovana radnika i majke Veronike (Jelke) Dedić.[1][2][3] Majka je udajom ponovo prešla u pravoslavlje, u kojem je do 17. veka bila njena porodica u mestu Rupe. Bio je oženjen, ima dva sina, Luku (akademski slikar), i Filipa (diplomirao filmsku montažu). Njegov rođeni brat bio je poznati hrvatski pevač, pesnik, kompozitor i tekstopisac Arsen.[4]
Školovao se u Šibeniku i sa 18 godina postao 1953. godine učitelj, sa službom u mestu Dubravici. Rad je nastavio u Primoštenu, da bi vojni rok odslužio u Zadru.[5] Milutin je u Beograd došao 1957. godine, a 1962. godine je diplomirao istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Milutin Dedić je bio učesnik preko 30 međunarodnih i domaćih umetničkih kolonija, izlagao je u Republici Srbiji, Republici Srpskoj i inostranstvu.[3] Posebno je zanimljivo da je više od dvadeset puta posećivao manastir Hilandar, (koji je obilato pomagao Kralj Milutin, gde je na mestu stare crkve sagradio novu sabornu crkvu), koji mu je bio velika inspiracija u preko 500 crteža i slika na kojima se nalazi manastir Hilandar.
Česti motivi na Dedićevim slikama su vodenice, okeanska pučina, istorijski krajputaši i spomenici ljubavi, manastiri, kulturno-istorijski spomenici, lepote u Srbiji, a pre raspada Jugoslavije i u rodnom Šibeniku, i širom Dalmacije.[4]
Motivi vodenica i manastira Hilandar zauzimaju posebno mesto u interesovanju Milutina Dedića, tako da je i kao istoričar umetnosti, poznavalac tradicije i istorije vodeničarstva, istorije Hilandara i srpske kulturne baštine.
Interesovanje za vodenice potiče još iz Milutinove mladosti, te kaže:
| „ | Vodenice su, otkad postoji srpski narod žuči sastavni deo njegovog života. Ali, da bi priča o vodenicama i sličnim temama mogla da bude dovoljno ubedljiva mora joj se prići sa izvesnom dozom subjektivnosti. Moj prvi susret sa ovim prelepim građevinama bio je davno u Dalmaciji. Rođen sam u Šibeniku, gradu na moru, ali pored koga se nalazi i ušće reke Krke, poznate po prelepim slapovima. Mi smo za vreme Drugog svetskog rata, u vreme bombardovanja te oblasti, bili prinuđeni da se sklonimo u jednu vodenicu na reci Krki. Doživljaji i uspomene na boravak u toj vodenici ostali su sveži do današnjeg dana. Kada sam 1957. godine došao na studije u Beograd, pitao sam se da li u Srbiji ima vodenica, jer o tome nisam mnogo znao. Uvek me je zanimala kulturna baština, odnosno sve ono šta su ljudski Duh i ruke stvorili. Pošto sam veoma želeo da upoznam manastire u Srbiji dogodilo se da sam tragajući za njima, veoma često nailazio na vodenice. Utiske sa tih putovanja zabeležio sam u više od 40 dnevnika u kojima se nalazi nekoliko stotina zapisa i crteža o vodenicama. Kasnije smo moj prijatelj Mihajilo Vujanić i ja došli na ideju da na osnovu brojnog materijala priredimo knjigu o vodenicama, koja je 1999. godine izdata pod naslovom „Vodenica božija i đavolja“. | ” |
| — Milutin Dedić | ||
O svom životnom putu Milutin Dedić između ostalog kaže:
| „ | Do 1962, kada sam diplomirao, promenio sam trideset i pet adresa i isto toliko gazdarica, studirao sam i radio kao konj, sve i svašta. Ne, nijednog trenutka nisam pomišljao da odustanem, da se vratim... Jeste meni Šibenik u srcu, ali mi je Srbija u duši. To se lako da objasniti... | ” |
Milutin Dedić je sastavio 40 ukoričenih knjiga, koje broje oko deset hiljada stranica, ispunjenih zapisima, a sa četiri hiljade portreta i tri hiljade crteža. U posebnim blokovima su još dve hiljade radova većeg formata i u koloru.
Kao poznavaoca srpske tradicije i kulturne baštine, manastira Hilandar, Milutina Dedića nazivaju slikarom kulturne baštine.[4]
Preminuo je u Beogradu 11. marta 2021. godine.[6]
Od avgusta 2022. njegov legat sa bibliotekom, arhivom, dnevničkim zapisima i ličnim stvarima nalazi se u Adligatu.[7][8]
Oktobra 2023. objavljena je Dedićeva knjiga „Zapisi s predumišljajem”.[9]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Poreklo Arsena i Milutina Dedića (Poreklo, 12. mart 2021)
- ^ Srpska pravoslavna crkva: SOZ-e Eparhije banjalučke: Predavanje na temu: „Hilandar zauvek“ 16.04.2010.[mrtva veza] (jezik: srpski)
- ^ a b Glas srpske: Hilandar - duhovna riznica kroz vjekove - Milutin Dedić[mrtva veza] (jezik: srpski)
- ^ a b v Lazić, Miloš. „Milutin Dedić gospodar vetrova”. Ilustrovana Politika. Arhivirano iz originala 1. 10. 2009. g. Pristupljeno 3. 2. 2020.
- ^ „Milutin Dedić o djetinjstvu, uspomenama na rodni grad i bratu Arsenu”. Arhivirano iz originala 07. 07. 2019. g. Pristupljeno 07. 07. 2019.
- ^ „PREMINUO VELIKI SLIKAR MILUTIN DEDIĆ: Rođeni brat legendarnog Arsena umro od korone OVAKO JE GOVORIO O SRBIJI”. Kurir. 11. 3. 2021. Pristupljeno 11. 3. 2021.
- ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Legat Milutina Dedića poklonjen Adligatu”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-08-09.
- ^ „LEGAT SLIKARA NAŠE BAŠTINE: Sinovi slikara, istoričara umetnosti i putopisca Milutina Dedića poklonili očevu zaostavštinu "Adligatu"”. Večernje novosti. 9. 8. 2022. Pristupljeno 10. 8. 2022.
- ^ „Predstavljanje knjige „Zapisi s predumišljajem” Milutina Dedića”. Politika Online. Pristupljeno 2023-10-25.
Literatura uredi
- Vodenica božija i đavolja, Milutin Dedić i Mihajilo Vujanić (1999)
Spoljašnje veze uredi
- Ilustrovana Politika: Milutin Dedić gospodar vetrova (jezik: srpski)
- Slikar kulturne baštine („Politika”, 15. mart 2021)
- ZNAK TIŠINE: Sećanje na slikara Milutina Dedića (1935—2021) („Večernje novosti”, 16. mart 2021)
- Zapisi s predumišljajem Milutina Dedića: Zaboravljeni časovničar Lazar Hilandarac i druge priče
