Narodna biblioteka Niš
Narodna biblioteka Stevan Sremac jedna je od starijih kulturnih ustanova u gradu i prva javna biblioteka u južnoj Srbiji.
 | |
| Osnivanje | 1879. |
|---|---|
| Lokacija | Niš Srbija |
| Obim | 250.000 publikacija |
| Direktor | Sonja Šuković |
| Adresa | Borivoja Gojkovića br. 9 |
| Veb-sajt | Narodna biblioteka Stevan Sremac |
Istorija uredi
Grupa profesora je u okviru Gimnazije, 1879. godine, osnovala biblioteku i čitaonicu, koje su služile i građanima, te se ova godina smatra godinom osnivanja niške Narodne biblioteke.
Dve su značajne ličnosti bitne za dalji život Biblioteke. Niški vladika Jeronim Jovanović je 13. maja 1894. godine testamentom zaveštao svoju kuću s dvorištem, novac i bogatu ličnu biblioteku za osnivanje biblioteke koja je, posle dugog sudskog procesa, svečano otvorena 19. septembra 1904. godine. Biblioteka je 1906. godine dobila još jednu značajnu donaciju. Nakon iznenadne smrti Stevana Sremca, njegov brat Jovan Sremac poklonio je celokupnu piščevu ličnu biblioteku Narodnoj biblioteci.
Od svog otvaranja do kraja Drugog svetskog rata Biblioteka je bila pod patronatom Gimnazije. Direktor Gimnazije ujedno je bio i staratelj Biblioteke, a kao bibliotekari radili su gimnazijski profesori. Prvi bibliotekar bio je Pavle Sofrić Niševljanin, profesor istorije i geografije i naš poznati etnolog.[1]
U Prvom svetskom ratu bugarski okupator odneo je u Sofiju preko 11.000 dragocenih knjiga i bibliotečki inventar, a neznatan broj je posle završetka ovog rata vraćen.
U Drugom svetskom ratu nemački okupator spalio je oko 5.000 odabranih naslova, a veliki broj ostalih knjiga se tokom okupacije izgubio. Nakon oslobođenja, obnovljeni fondovi stradali su u velikoj poplavi, 23. juna 1948. godine, u kojoj je uništeno preko 2000 knjiga i skoro celokupna periodika.
Nakon višegodišnjeg menjanja lokacija, Narodna biblioteka je, 1959. godine, pronašla svoje mesto u zgradi nekadašnje opštinske uprave, u ulici Borivoja Gojkovića br. 9.
Danas je Narodna biblioteka Stevan Sremac savremena institucija koja raspolaže fondom od preko 250.000 monografskih i preko 950 naslova serijskih publikacija, bogatom zavičajnom zbirkom, kao i Kabinetom grafike, jedinstvenim u zemlji, sa oko 200 originalnih grafičkih otisaka.
S automatizacijom bibliografske obrade započelo se 2005. godine u programu NIBIS, koji je urađen po JUNIMARK (UNIMARK) standardu.
Na početku novog milenijuma, glavni zadatak Biblioteke je bio uspešno prilagođavanje novim tehnološkim dostignućima kako bi zadovoljila potrebe modernog korisnika informatičkog doba.
Matičnost uredi
Biblioteka je matična za mrežu biblioteka Nišavskog okruga.
Nagrade i priznanja dodeljene biblioteci uredi
Godine 1954, (7. jula), Prva republička nagrada Sekreterijata za kulturu NR Srbije. Nagradu je dodelilo Ministarstvo za kulturu Srbije za rad i unapređenje struke.
Godine 1958, Prva nagrada KPZ Srbije za kulturnu aktivnost Biblioteke.
Godine 1960, Prva nagrada Saveta za kulturu NR Srbije za dugogodišnje rezultate rada.
Godine 1963, Prva nagrada KPZ Srbije za višemesečnu akciju susreta opština pod nazivom „Ljudi, knjige i štampa”.
Godine 1968, (24. novembar), Nagrada za uspešnu realizaciju Pionirskih igara. Nagradu je dodelio Opštinski odbor Jugoslovenskih pionirskih igara.
Godine 1969, (14. oktobra), Povelja u znak priznanja za aktivno učešće u društveno-političkim organizacijama vlasti, koju je dodelila Skupština opštine Niš povodom dvadesetogodišnjice oslobođenja grada Niša.
Godine 1972, (18. marta), diplomu u znak priznanja za uložene napore i postignute rezultate u unapređenju kulturno-zabavnog života na selu, dodelila je KPZ Opštine Niš.
Godine 1977, (29. oktobra) i 1978. godine, (13. oktobra), zahvalnice za poseban doprinos dat u ostvarivanju ciljeva omladinske radne akcije, dodeljuje Savez socijalističke omladine Srbije, Opštinska konferencija Niš i ORA. (Godine 1977, 1978. i 1979, Biblioteka je imala svoj ogranak koji je tokom jula i avgusta radio samo za brigadire ove akcije).
Godine 1978, (31. marta), Nagrada „Milorad Panić Surep” za postignute rezultate u razvoju bibliotečke delatnosti i unapređivanju bibliotekarstva u Republici, dodelila je Zajednica matičnih biblioteka Srbije.
Godine 1978, Nagrada „Učitelj Tasa”, dodeljuje KPZ Opštine Niš.
Godine 1979, Prvomajska nagrada, dodeljuje Veće Saveza sindikata Opštine Niš.
Godine 1980, (28. maja) Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, povodom stogodišnjice postojanja a za istaknute zasluge u približavanju knjige čitaocima i unapređivanju bibliotekarstva, čime je učinjen značajan doprinos u širenju prosvete i kulture, ukazom Predsedništva SFR Jugoslavije. Nagradu je uručio predsednik Skupštine opštine Niša Milibor Jovanović upravniku Narodne biblioteke Petru Petroviću, 28. 11. 1980. godine.[2]
Nagrade i priznanja dodeljena pojedincima uredi
Dušan Milačić radio kao bibliotekar i upravnik od 1923. do 1935. godine. Godine 1961. dobio je Oktobarsku nagradu Beograda za književnost. Nagradu „Miloš Đurić” dobio je 1976. godine.
Miodrag Jovanović upravnik biblioteke od 1952. do 1979. godine. Godine 1949, dobio je Orden zasluga za narod III reda od Prezidijuma Narode skupštine FNRJ. Godine 1955, (15. maja) dobio je Diplomu za vanredno zalaganje u društvu na polju kulturno-umetničkog vaspitanja radnih ljudi grada i sela, očuvanje revolucionarnih tradicija društva od KUD-a „Abrašević”. Iste godine, 20. 11. 1955, dobio je pohvalnicu za uspešan rad i unapređenje sporta u gradu Nišu od Gradskog saveza sportova. Godine 1970, (30. juna) dobio je Diplomu u znak priznanja za izuzetan doprinos ovom sportu od Opštinskog košarkaškog odbora Grada Niša. Iste godine dobio je Povelju povodom petnaest godina „Meseca knjige” za značajne rezultate ostvarene na razvijanju sadržaja akcije „Mesec knjige” i ostvarenju interesovanja čitalaca za knjigu. Povelju je dodelila KPZ Srbije. Godine 1971, (14. oktobra) posthumno, za kulturni i javni rad, dodeljena je nagrada „Učitelj Tasa”, a 4. 11. 1971. godine, dobio je nagradu „Milorad Panić Surep” za izuzetno zalaganje i postignute rezultate u unapređivanju bibliotečkog rada i razvoja bibliotekarstva u Republici. Tu nagradu dodeljuje Zajednica matičnih biblioteka Srbije. Godine 1974, (18. oktobra) posthumno mu je dodeljena Povelja za dugogodišnji rad i doprinos afirmaciji lista ustanove „Narodne novine”. Godine 1978, (3. jula) Zlatnu značku dodeljuju mu JHS, kao najviše priznanje festivala za izuzetan doprinos razvoju i unapređenju Jugoslovenskih horskih svečanosti. A 1984. godine dobio je i Jubilarnu plaketu za doprinos i afirmaciju lista „Narodne novine”.
Predrag Cvetičanin bibliotekar i v. d. upravnik, radio u Biblioteci od 1953. do 1981. Godine 1954, dobio je nagradu „Borbe” za priču „Susret”. Predsednik žirija bio je Ivo Andrić. Bio je prvi dobitnik Oktobarske nagrade Grada Niša za književnost i aktivno učešće u književnom životu grada. Spomen-plaketu i Srebrnu medalju za dugogodišnji predan rad u Pionirskoj organizaciji, dodeljuje mu Opštinska konferencija Socijalističkog saveza povodom 25 godina Pionirske organizacije. Nagradu „Milorad Panić Surep” dobio je 1978. godine za dugogodišnji rad u bibliotečkoj delatnosti. Nagradu mu je dodelila Zajednica matičnih biblioteka Srbije.
Nikola Meljanicki bibliotekar, radio je u Biblioteci od 1957. do 1961. godine. Na konkursu „Borbe”, 1954. godine, dobio je prvu nagradu za priču „Bolje”, a 1964. godine Oktobarsku nagradu Niša za književnost.
Mirko Milojević viši knjižničar, radio je u Biblioteci od 1959. do 1992. godine. Igrao je veliki rukomet u ekipi niškog „Železničara” (prva liga) i više puta bio u rukometnoj reprezentaciji Jugoslavije. Dobio je, 1947. godine, značku ZREN („Za Republiku napred”) za fizičke aktivnosti. Bio je prvak Jugoslavije, 1948. godine, u narodnom višeboju, a 1956. godine dobio je Mozaičku plaketu za visoki domet u rukometu (jedan od četvorice u zemlji), koju dodeljuje Savez sportova Jugoslavije.
Živana Stanisavljević bibliotekar, radila u Biblioteci od 1960. do 1988. Godine 1960, dobila je Pohvalu KPZ Niš za uspehe na širenju kulture i zalaganje u tradicionalnoj akciji „Mesec dana knjige”. Dobila je, 1980. godine, Zlatnu značku KPZ Srbije za nesebičan, predan, dugotrajan i stvaralački rad u širenju kulture naroda i narodnosti SR Srbije.
Branka Simonović knjižničar, radila u Biblioteci od 1961. do 2000. godine. Dobila je Prvomajsku nagradu za dugogodišnji rad. Nagradu joj je dodelilo Veće saveza sindikata Niša.
Zorka Mitričevska Mitić knjigovezac, radila u Biblioteci od 1962. do 1980. Godine 1989, dobila je Prvomajsku nagradu za dugogodišnji rad. Nagradu joj je dodelilo Veće Saveza sindikata Niša.
Petar Petrović bibliotekar i upravnik do 1986, radio u Biblioteci od 1962. do 1996. Godine 1972, dobija Priznanje republike Crne Gore – SO Žabljak za doprinos povodom formiranja biblioteke „Solidarnost” u Žabljaku. Zlatnu plaketu Saveza izviđača opštine Niš za izuzetne uspehe u radu na ostvarivanju programa i razvoju izviđačke organizacije dobio je 1972. Odlikovanje „Srebrni javorov list sa zracima” dobio je 1975. godine za izuzetne uspehe u radu na ostvarivanju programa Saveza izviđača Srbije i za obavljene zadatke od interesa za celu izviđačku organizaciju u Jugoslaviji. Odlikovanje je dodelio Savez izviđača Srbije. Dobio je i mnogobrojne diplome, zahvalnice i plakete.
Zoran Nikolić viši knjižničar, radio u Biblioteci od 1964. do 1987. godine. Dobio je Prvomajsku nagradu, 1984. godine, koju mu je dodelilo Veće Saveza sindikata opštine Niš.[2]
Galerija uredi
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Mihajlović, Jasmina (1990). „Beleška o piscu”. Glavnije bilje u narodnom verovanju i pevanju kod nas Srba. Beograd: BIGZ. str. 273—275. ISBN 978-86-13-00474-5.
- ^ a b „Sajt biblioteke, istorijat”. Arhivirano iz originala 22. 11. 2015. g. Pristupljeno 30. 11. 2015.
