Википедија

Nubijska arhitektura

Nubijska arhitektura je raznolika i drevna. U Nubiji su pronađena stalna sela, koja datiraju iz 6000. godine pre nove ere. Ova sela su bila izgrađena otprilike u isto vreme kada i zidine grada Jerihona u Palestini.

Piramide iz Meroza

Rani period

uredi
 
Jebel Barkal

Najranija nubijska arhitektura koristila je trošne materijale, savitljive grane, glinu i blato, cigle od blata, životinjsku kožu i druge lagane i gipke materijale. Rana nubijska arhitektura sastojala se od speosa, struktura izvedenih klesanjem stena, inovacije kulture A-Grupe (drevna kultura koja se razvila između prve i druge katarakte Nila) (oko 3800-3100. p. n. e.), kao što se vidi u hramu isklesanom u pećini Sofala. Stari Egipćani su široko koristili speos tokom Novog kraljevstva Egipta. [1]

Postoje dve vrste grobova A-grupe. Jedan je bio ovalnog oblika dubok 0,8 m. Drugi je bio ovalnog oblika dubine 1,3 m sa dubljom drugom komorom. [2]

Kultura A-grupe je nestala, a kasnije je usledila kultura C-grupe (Donja Nubija) (2400–1550. p. n. e.). Naselja su se sastojala od okruglih konstrukcija sa kamenim podovima. Konstrukcijski okvir je postignut drvenim ili savitljivim materijalima. Grobovi su bili kružne cilindrične strukture od kamenog zida. Jama je bila ispunjena šljunkom i kamenjem i pokrivena krovom od osušenog blata ili sena. Kasnije, tokom drugog prelaznog perioda Egipta (oko 1650. do 1550. p. n. e.), severno od groba postavljana je kapela od ćerpiča. Grobovi su bili iz El Gabe, Kadera, Sajale i raznih drugih lokacija u severnom Sudanu. [3]

Kerma

uredi
 
Grad Kerma

Kultura C-grupe bila je povezana sa kulturom Kerma. Kerma je naseljena oko 2400. godine pre nove ere. Bio je to grad ograđen zidinama sa verskom zgradom, velikim kružnim stambenim objektom, palatom i dobro uređenim putevima. Na istočnoj strani grada bili su pogrebni hram i kapela. Imao je populaciju od 10.000 na svom vrhuncu 1700. p. n. e. Jedna od njegovih najtrajnijih građevina bila je defufa, hram od cigli od blata u kome su se na vrhu obavljale ceremonije. [4]

Defufa je jedinstvena struktura u nubijskoj arhitekturi. Postoje tri poznata defufe: zapadna Defufa u Kermi, istočna Defufa i treća, malo poznata defufa. Zapadna Defufa je dimenzija 50 x 25 m,visine 18 m, i sastoji se od tri sprata. Bila je ograđena graničnim zidom. Unutra su bile odaje povezane prolazima. [5]

 
Zapadna Defufa

Istočna Defufa se nalazi na 2 km istočno od Zapadne Defufe. Istočna Defufa je kraća od Zapadne Defufe, visoka je samo dva sprata. Smatra se pogrebnom kapelom, okružena je sa 30.000 tumulusa ili grobova. Ima dve sale sa stubovima. Zidovi su ukrašeni portretima životinja crvene, plave, žute i crne boje a podovi su od kamena. Spoljašnji zidovi su bili obloženi kamenom. Treća defufa je slične strukture kao i istočna defufa. [6] [7]

Grobovi u Kermi se razlikuju. To su kružne jame prekrivene belim ili crnim oblucima u kružnoj humci. Postoje četiri ogromne grobnice u južnom delu lokaliteta. Leže u redovima okružene manjim grobovima. Prečnik je 9 m, prekrivene su kružnim humkama belog i crnog pustinjskog šljunka, visoke 3 m. Ispod se nalazi složena struktura. Staza koja se proteže duž prečnika obložena je zidovima od blata, koji podržavaju gornju humku. Izgleda da su zidovi od blata nekada bili ukrašeni. Put vodi do odaje sa nubijskim svodom i drvenim vratima gde je kralj sahranjen. Kraljev ležaj ima noge rezbarene od kamena. Zasvođena komora leži u centru strukture. Procenjuje se da je 300 ljudi i 1000 goveda verovatno žrtvovano sa kraljem da bi ga pratili u zagrobnom životu. [8]

Kuš i Napata

uredi
 
Piramide u blizini Džebel Barkala

Između 1500–1085. p. n. e. došlo je do egipatskog osvajanja i dominacije Nubijom. Ovo osvajanje je dovelo do napatanske faze nubijske istorije, i rođenja kraljevstva Kuš. Kuš je bio pod velikim uticajem Egipta. Tokom ove faze izgrađene su brojne piramide i hramovi.

Od velikog duhovnog značaja za nubijske faraone bila je stona gora Džebel Barkal. Nubijski faraoni su dobijali legitimitet na lokaciji. Održavali su faraonsko krunisanje i konsultovali se sa njegovim proročanstvom. Smatralo se da je to mesto stanovanja božanstva Amona. Hramovi za božanstva Mut, Hator i Bes su takođe prisutni. Otkopano je trinaest hramova i tri palate.

Grad Napata nije u potpunosti iskopan. Neke od hramova su osnovali različiti faraoni, a dodavali su ih naredni faraoni, počevši od egipatskih faraona. Rajzner je iskopao Džebel Barkal, označavajući njegove spomenike slovom B (za Barkal). Neki od njih su sledeći: B200 (Taharkin hram), B300 (drugi Taharkin hram Mute, Hatora i Besa), B500 (Amonov hram), B501 (spoljni dvor), B502 (hipostilna sala), B700 (hram), B800 (hram Alara od Nubije), B1200 (palata). Psamtik II iz Dvadesetšeste egipatske dinastije opljačkao je region 593. p. n. e., uništivši sve nubijske statue u B500. [9]

Nubijske piramide su izgrađene na tri glavna mesta: El-Kuru, Nuri i Merozu. Više piramida je izgrađeno i u dužem vremenskom periodu u Nubiji nego u Egiptu. Nubija ima 223 piramide. Bile su manje od egipatskih piramida. Nubijske piramide su bile za kraljeve i kraljice. Opšta konstrukcija nubijskih piramida sastojala se od strmih zidova, kapele okrenute prema istoku, stepeništa okrenutog prema istoku i pristupa odaji preko stepenica. [10] [11]

El-Kuru je bio prvi veliki lokalitet sa piramidama. Nalazi se 13 km južno od Džebel Barkala. Piramide su napravljene od peščara. Bile su visoke od 10 do 30 m. Oko deset faraona i četrnaest kraljica sahranjeno je u El-Kuru.

Nuri je bio još jedno važno mesto piramida, 6 milja severoistočno od Džebel Barkala. U njemu su bile grobnice dvadeset faraona i pedeset četiri kraljice. Piramide faraona se kreću od 39,5 do 65 m po visini. Piramide kraljica su 9 do 17 m visine. Grobnice su isklesane iz temelja. Faraonova odaja je sadržavala tri međusobno povezane komore. Kraljičine sadrže dve međusobno povezane komore.

 
Piramide Meroza

Meroz

uredi

Treća nubijska lokacija piramida, Meroz, smatra se najvećim arheološkim nalazištem na svetu. Sadrži više nubijskih piramida nego bilo koja druga lokacija.

Drevni Nubijci su uspostavili sistem geometrije uključujući rane verzije sunčanih satova. [12] [13] Mnogi se nalaze na mestima Meroz. Tokom ovog perioda u istoriji Nubije, stari Nubijci su koristili trigonometrijsku metodologiju sličnu Egipćanima. [14]

Hrišćanska Nubija

uredi
 
Ostaci severne crkve u staroj Dongoli

Uvođenje hrišćanstva u Nubiji je počelo u 6. veku nove ere. Njena najreprezentativnija arhitektura su crkve. Zasnovane su na vizantijskim bazilikama. Konstrukcije su relativno male i izgrađene su od opeke od blata. Crkva je pravougaonog oblika sa stubovima koji služe za pregrađivanje naosa. Na istočnoj strani je apsida. Oltar je stajao ispred apside. Prostor između oltara i apside zvao se haikal. Na zapadu je bila kula ili gornja prostorija takođe u južnom i severnom uglu. Vrata su bila na severnom i južnom zidu. Preživelo je nekoliko crkava kao što je Farasova katedrala. Crkveno slikarstvo sa biblijskim temama bilo je obimno, ali je malo toga preživelo. Najbolje sačuvane crkvene slike bile su u Rivergejt crkvi u Farasu i crkvi Ab El Kadir.

Narodna arhitektura hrišćanskog perioda je oskudna. Arhitektura Soba je jedina iskopana. Konstrukcije su od opeke sušene na suncu, kao i današnjem Sudanu, osim luka. [15] [16]

Jedna istaknuta karakteristika nubijskih crkava su svodovi napravljeni od cigli od blata. Strukturu od cigle od blata oživeo je egipatski arhitekta Hasan Fati nakon što je ponovo otkrio tehniku u nubijskom selu Abu al-Riče. Ekolozi zagovaraju ovu tehnologiju kao ekološki prihvatljivu i održivu, jer koristi čistu zemlju bez potrebe za drvetom. [17]

Islamska Nubija

uredi

Prelazak na islam bio je spor, postepen proces, sa skoro 600 godina otpora. Većina arhitekture tog perioda su džamije izgrađene od cigli od blata. Jedan od prvih pokušaja osvajanja bio je od strane egipatsko-nubijskog Ibn Abi Sarha. Ibn Abi Sarh je bio muslimanski vođa koji je pokušao da osvoji celu Nubiju u 8. veku nove ere. Bio je to skoro potpuni neuspeh. Ugovor pod nazivom Bakt oblikovao je egipatsko-nubijske odnose tokom šest vekova i dozvolio izgradnju džamije u nubijskoj prestonici Stara Dongola za muslimanske putnike. Do sredine 14. veka Nubija je prevedena u islam. Kraljevska crkva Dongola pretvorena je u džamiju. Brojne druge crkve su pretvorene u džamije. [18]

Grobovi su bili jednostavne jame, sa telima koja su bila usmerena ka Meki. Neke od jedinstvenih građevina bile su gube, grobovi rezervisani za muslimanske svece. Bile su to okrečene kupole od ćerpiča. [19]

Vidi još

uredi

Reference

uredi
  1. ^ Bianchi 2004, str. 227
  2. ^ Mokhtar (editor)(1990), Ancient Civilizations of Africa Vo. II, General History of Africa, UNESCO, p. 247.
  3. ^ „Ancient Sudan~ Nubia: Burials: Early: A-Group and C-Group”. www.ancientsudan.org. Arhivirano iz originala 19. 9. 2008. g. Pristupljeno 2018-03-14. 
  4. ^ Bietak, Manfred. The C-Group culture and the Pan Grave culture Arhivirano 2014-12-31 na sajtu Wayback Machine. Cairo: Austrian Archaeological Institute
  5. ^ Clammer, Paul (2005). Bradt Travel Guide Sudan. Bradt Travel Guides. str. 159, 160. ISBN 978-1-84162-114-2. 
  6. ^ Clammer 2005, str. 159, 160 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFClammer2005 (help)
  7. ^ „usurped title”. Arhivirano iz originala 10. 10. 2009. g. 
  8. ^ Education Development Center, Inc. Kerma, the First Nubian City Arhivirano 2017-10-23 na sajtu Wayback Machine,Nubianet Arhivirano 2015-11-06 na sajtu Wayback Machine.
  9. ^ Kathryn A. Bard; Steven Blake Shubert (1999). Encyclopedia of the archaeology of ancient Egypt. Rutledge. str. 326. ISBN 978-0-415-18589-9. 
  10. ^ Kendall, Timothy. The 25th Dynasty Arhivirano 2009-04-30 na sajtu Wayback Machine. Nubia Museum Arhivirano 2009-06-15 na sajtu Wayback Machine: Aswan
  11. ^ Kendall, Timothy. The Meroitic State: Nubia as a Hellenistic African State. 300 B.C.-350 AD Arhivirano 2006-05-05 na sajtu Wayback Machine. Nubia Museum Arhivirano 2009-06-15 na sajtu Wayback Machine:Aswan
  12. ^ Depuydt, Leo (1998). „Gnomons at Meroë and Early Trigonometry”. The Journal of Egyptian Archaeology. 84: 171—180. JSTOR 3822211. doi:10.2307/3822211. 
  13. ^ „Neolithic Skywatchers - Archaeology Magazine Archive”. www.archaeology.org. Arhivirano iz originala 05. 06. 2011. g. Pristupljeno 2018-03-14. 
  14. ^ Neugebauer, O. (2004-09-17). A History of Ancient Mathematical Astronomy (na jeziku: engleski). Springer Science & Business Media. ISBN 9783540069959. 
  15. ^ Grossmann, Peter. Christian Nubia and Its Churches Arhivirano 2009-05-16 na sajtu Wayback Machine. Cairo: German Archaeological Institute
  16. ^ Shinnie, P.L. Medieval Nubia Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. januar 2018). Khartoum:Sudan Antiquities Service,1954
  17. ^ Swan, Simone. Elegant Solutions Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. decembar 2006). Saudi Aramco World, July/August 1999, Volume 50, Number 4.
  18. ^ Ismail Kamal Kushkush. Sudan's Ancient Mosque Discovery[mrtva veza]. IslamOnline.net,Thu. Nov. 13, 2008.
  19. ^ Education Development Center, Inc.(1994-2001) Nubia and Islam: 1400-the present Arhivirano 2017-10-23 na sajtu Wayback Machine,Nubianet Arhivirano 2015-11-06 na sajtu Wayback Machine.

Literatura

uredi

Spoljašnje veze

uredi
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Нубијска_архитектура&oldid=27889648”