Operacija Lukavac 93
Operacija Lukavac 93 je kodno ime za akciju Vojske Republike Srpske u ljeto 1993. kojom su zauzeti gradić Trnovo i prostori planina Igman i Bjelašnica.
| Lukavac 93 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo rata u Bosni i Hercegovini | |||||||||
 Operacija Lukavac 93 | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Vojska Republike Srpske |
 Armija Bosne i Hercegovine | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
 Ratko Mladić |
 Rasim Delić | ||||||||
| Jačina | |||||||||
| 10.000[1] | 10.000 – 13.000[2] | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| nepoznato | 470 poginulih, nepoznat broj ranjenih i zarobljenih | ||||||||
Uvod uredi
Operacija Lukavac 93 je bio odgovor VRS na muslimansku okupaciju Trnova, Rogoja, južnih padina Jahorine i planine Kovač i presecanje komunikacija koje povezuju srpsku Hercegovinu sa ostalim delovima RS.[3] Operacijom je komandovao direktno Glavni štab i njegov komandant general-pukovnik Ratko Mladić, uz sadejstvo Sarajevsko-romanijskog i Hercegovačkog korpusa VRS, te jedinica iz cijele RS. Tačnije, ova dva korpusa učestvovala su sa sledećim jedinicama: 1. Sarajevska mehanizovana brigada, 2. Sarajevska laka pješadijska brigada, 1. Ilidžanska pješadijska brigada, 1. Igmanska pješadijska brigada, 11. Hercegovačka laka pješadijska brigada, 18. Hercegovačka laka pješadijska brigada i 7. Izviđačko-diverzantski odred; uz to, angažovane su i dve elitne jedinice Glavnog štaba, 1. Gardijska brigada i 65. Zaštitni puk (ove dve jedinice su imale zajedno 3.000-4.000 vojnika). Sveukupno, u operaciji je učestvovalo na strani VRS-a oko 10.000 vojnika.[1] Tokom 27-28. jula, Garda Panteri (1. Bijeljinska laka pješadijska brigada) poslata je na položaje 1. Gardijske brigade i 65. Zaštitnog puka, radi odmora potonjih. Na strani ARBiH učestvovale su sledeće jedinice (cele ili u elementima): 4. Motorizovana, 8. Brdska, 9. Brdska, 81. Brdska, 82. Brdska, 43. Brdska i 49. Brdska brigada. Sve zajedno, u početku operacije Lukavac 93 ARBiH je imao oko 10.000 vojnika.[2]
Tok operacije i posledice uredi
Neposredno po otpočinjanju i uspješnom sprovođenju ofanzivnih akcija VRS-a, Glavni Štab ARBiH šalje kao pojačanje elemente 7. Muslimanske i 17. Krajiške brigade, uz skup trupa iz čitavog Prvog korpusa ARBiH jačine jedne brigade.
Južno od Sarajeva 11. jula 1993. Srbi su oslobodili Trnovo, a poslednjih dana jula i početkom avgusta 1993. nastavili su napredovanje na zapad i izašli su na Bjelašnicu i Igman.[4] Operacija Lukavac 93 je završena potpunom pobedom VRS-a. Do avgusta jedinice VRS zauzele su još i prevoje Rogoj i Grebak, Treskavicu, te delove Igmana i Bjelašnice.
Poslije vojnog uspjeha VRS Sarajevo i Hrasnica našli su se potpuno okruženi, a Alija Izetbegović je prekinuo pregovore u Ženevi i tražio da se Vojska RS povuče sa Igmana i Bjelašnice. Pod pritiscima SAD i NATO, koji su pretili Srbima da će ih bombardovati, a da se pregovori u Ženevi nastave, VRS je pristala da se povuče sa Igmana i Bjelašnice.[4] Te planine su proglašene za demilitarizovanu zonu, koja nije nikada zaživjela.[5][6]
Reference uredi
- ^ a b Balkan Battlegrounds Vol.2, str. 391
- ^ a b Balkan Battlegrounds Vol.2, str. 392
- ^ Republika Srpska: Islamska deklaracija Alije Izetbegovića - Antisrpska ideologija mržnje i rata, str. 81 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. mart 2012), Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ a b Logos 2019, str. 206.
- ^ Izvještaj Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija o padu Srebrenice, 15. novembar 1999, tačka 65, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ Logos 2019, str. 224. U prvoj polovini maja 1994. mirovne snage UN dopustile su Armiji RBiH da na položaje na Igmanu postavi i topove, a sa tog područja Bošnjaci su vršili ubistva srpskih vojnika i medicinskih radnika.
Literatura uredi
- Central Intelligence Agency (2003). Balkan Battlegrounds Vol. 2.
- Logos, Aleksandar A. (2019). Istorija Srba 1, Dopuna 4; Istorija Srba 5 (PDF). Beograd. ISBN 978-86-85117-46-6.
Spoljašnje veze uredi
- Izvještaj Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija o padu Srebrenice, 15. novembra 1999, tačka 65, Pristupljeno 17. 4. 2013.
