Pariz u srednjem veku
U 10. veku Pariz je bio provincijski katedralni grad malog političkog ili ekonomskog značaja, ali pod kraljevima dinastije Kapetija koji su vladali Francuskom između 987. i 1328. godine, razvio se u važno trgovačko i versko središte i sedište kraljevske administracije.[1] Site je postao poprište kraljevske palate i nove katedrale Notr-Dam, izgrađene 1163. godine. Leva obala bila je mesto važnih manastira, uključujući Opatiju Sen Žermen de Pre i Opatiju Svete Ženevije. Krajem 1100-te, koledži na levoj obali reke postali su jedni od vodećih univerziteta u Evropi.[2] [1]
| Srednjovekovni Pariz franc. Paris médiéval | |
|---|---|
 {{{opis_slike}}} | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Francuska |
| Stanovništvo | |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 48° 51′ 00″ S; 2° 20′ 00″ I / 48.85° S; 2.333333° I |
| Vremenska zona | UTC+1, leti UTC+2 |
  Srednjovekovni Pariz Srednjovekovni Pariz na karti Francuske | |
| Ostali podaci | |
| INSEE kod | |
Desna obala, gde su u lukama nalazile centralne pijace, zanatlije i trgovci, postala je komercijalni centar grada, a trgovci su preuzeli važnu ulogu u vođenju grada. Pariz je postao centar za stvaranje živopisanih rukopisa i rodno mesto gotike arhitekture. Uprkos građanskim ratovima, kugi i stranoj okupaciji, Pariz je tokom srednjeg veka postao najmnogoljudniji grad zapadnog sveta.
U 11. veku grad se proširuje i pretvara u značajan trgovački centar. U to vreme Pariz već ima oko 100.000 stanovnika: na desnoj obali Sene je trgovački, a na levoj upravni i kulturni deo grada. U 13. veku Pariz je bio najveći kulturni centar Zapadne Evrope. Pariski univerzitet, osnovan oko 1200. godine, pohađalo je krajem 12. veka oko 10.000 stranih studenata.[3]
Geografija uredi
Položaj Pariza bio je važan faktor njegovog rasta i strateškog značaja tokom srednjeg veka. Zbog svog položaja na ušću u Senu i reke Oazu, Marnu i Jeres, grad se obilno snabdevao hranom iz okolnog regiona, bogatog žitnim poljima i vinogradima. Reke su takođe nudile pristup trgovini brodovima sa drugim gradovima u Francuskoj i lokacijama udaljenim od Španije i Nemačke. Sena je bez kamenih nasipa bila otprilike dvostruko šira nego što je danas. Najveće ostrvo u reci, Île de la Cité („Ostrvo grad“), bilo je najlakše mesto za izgradnju mostova preko Sene; postalo je prelaz na važnom trgovačkom putu sever-jug između Orleana i Flandrije. Ostrvo je bilo i najlakše mesto za odbranu; Parižanima je pružio utočište kada su grad napali Huni u 5. veku i Vikinzi u 9. veku. Rimljani su izgradili svoje rezidencije na zapadnom kraju ostrva; prva kraljevska palata sagrađena je na istom mestu u ranom srednjem veku. Prva katedrala i rezidencija episkopa izgrađeni su na istočnom kraju ostrva otprilike u isto vreme.[4]
Rimljani su sagradili svoj grad na levoj obali, jer je bio višeg uzvišenja i manje sklon poplavi; forum se nalazio na brdu visokom oko 60 metara, kasnije nazvanom „Brdo Svete Ženeve” po svecu zaštitniku grada. U ranom srednjem veku, brdo je postalo mesto dva važna manastira, opatije Sent-Viktor i opatije Sent Ženevije, dok je još jedan veliki i prosperitetni manastir, opatija Sen Žermen de Pre, izgrađen kasnije. U srednjem veku manastiri su privukli hiljade naučnika i studenata koji su formirali koledže koji su početkom godine postali Univerzitet u Parizu.
Populacija uredi
Nema pouzdanih podataka o stanovništvu Pariza od pre 1328. godine, kada se zvanično računalo broj parohija u francuskom kraljevstvu i broj feuova ili domaćinstava u svakoj parohiji. Izvešteno je da Pariz sadrži trideset i pet parohija i 61.098 domaćinstava: procenjujući tri i po osobe po domaćinstvu, stanovništvo grada bi bilo najmanje dvesta hiljada ljudi. Drugi istoričari, koristeći se istim podacima, procenili su broj stanovnika između 220.000 i 270.000.
Kuga je pogodila Pariz po prvi put u 1348. godine i vraćala se često. Zbog kuge i izbijanja građanskog rata Armagnac-Burgundija 1407. godine, stanovništvo je palo na oko sto hiljada do 1422. godine. Nakon završetka ratova, stanovništvo se brzo povećavalo do 1500. godine, dostiglo oko 150.000 ljudi.
U srednjem veku Pariz je već privlačio imigrante iz provincija Francuske i drugih evropskih zemalja. Studija o imenima, ili župnim zapisima, između 1292. i 1313. godine pokazala je 155 osoba navedenih kao Englezi; 144 Britanac, plus četrdeset sedam iz Burgundije, četrdeset četiri iz Normandije, četrdeset dve iz Pikardije, trideset četiri iz Flandrije i dvadeset osam iz Lorene. Pored toga, bilo ih je mnogo više iz gradova i mesta pariskog basena.
Saborna crkva i sveštenstvo uredi
Dok je sedište kraljevske vlasti tokom srednjeg veka bilo na zapadnom kraju ostrva, sedište verske vlasti bilo je na istočnom kraju ostrva, u katedrali Notr-Dam u Parizu, samostanu Notr-Dam, škola katedrale i rezidencija pariskog biskupa, pored katedrale. Katolička crkva je igrala istaknutu ulogu u gradu tokom celog srednjeg veka; posedovala je veliki deo zemlje i bogatstva, bila je tvorac Univerziteta u Parizu i bio je usko povezana sa kraljem i vladom. Sveštenici su takođe činili značajan deo stanovništva; Godine 1300. pariskom episkopu je pomagao 51 kanon, a svaka od trideset tri parohijske crkve imala je svoju kurat, vikar i kapelani. U osamdeset i osam crkvi i manastira bilo je hiljade monaha i monahinja, brojni beguini i verski redovi, a bilo je oko tri hiljade učenika koji su primili verske redove i koji su smatrani kliricima. Sveukupno je 1300. godine u gradu bilo oko 20.000 pripadnika verskih redova, ili oko deset odsto stanovništva.
Trgovina uredi
Trgovina je bila glavni izvor bogatstva i uticaja Pariza u srednjem veku.[5] Čak i pre rimskog osvajanja Galije, prvi stanovnici grada, Parizije, trgovali su gradovima udaljenim od Španije i Istočne Evrope i kovali su svoje novčiće za ovu svrhu. U galo-rimskom gradu Lutecija, lađari su posvetili kolonu bogu Merkuru koja je pronađena tokom iskopavanja pod horom Notr Dam. Godine 1121. za vreme vladavine Luja VI, kralj je dodelio pariškoj lađi lađara šezdeset centimaza, svaki tovar vina koji je stigao u grad tokom berbe. Luj VII je 1170. godine još više proširio privilegije rečnih trgovaca; samo su pariski lađari smeli da obavljaju trgovinu na reci između mosta Mantes i dva mosta u Parizu; teret ostalih čamaca bio bi oduzet. Ovo je bio početak bliske veze između trgovaca i kralja. Aranžman sa rečnim trgovcima poklopio se sa velikim širenjem trgovine i povećanjem stanovništva na desnoj obali grada.
Veliki manastiri takođe su igrali važnu ulogu u rastu trgovine u srednjem veku održavajući velike sajmove koji su privlačili trgovce iz daleke Saksonije i Italije. Opatija Sent Denis održavala je veliki godišnji sajam od sedmog veka. Sajam Lenit pojavio se u 10. veku, a sajam opatije Sen-Žermen-de-Pre započeo je u 12. veku.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b Lawrence & Gondrand 2010, strana 27.
- ^ Sarmant 2012, str. 28–29
- ^ Meunier 2014, str. 9
- ^ Bove & Gauvard 2014, p. 12.
- ^ Fierro 1996, str. 455
Literatura uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |