Patrijarh srpski Savatije
Patrijarh srpski Savatije Sokolović (? — oko 1589) je bio arhiepiskop pećki i patrijarh srpski od 1585. do 1589. godine. Pre toga je bio mitropolit hercegovački oko 1572. godine.[1]
| Patrijarh srpski Savatije I | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | oko 1530. |
| Mesto rođenja | Osmansko carstvo |
| Datum smrti | oko 1589. |
| Mesto smrti | Osmansko carstvo |
| Arhiepiskop pećki i patrijarh srpski | |
| Godine | (1585-1589) |
| Prethodnik | Gerasim I |
| Naslednik | Jerotej I |
Bio je sinovac srpskog patrijarha Makarija Sokolovića i ktitor manastira Pive (1573—1586) godine, najveće srpske crkvene građevine podignute za vreme turske vlasti.
Biografija
urediU XVI vijeku na teritorijama kojima su vladali Turci bilo je zabranjeno podizanje novih crkava, ali je bilo dozvoljeno obnavljanje starih. Koristeći to, ali i činjenicu da je nekolicina pripadnika kuće Sokolovića bila na samom političkom vrhu turske carevine, Savatije Sokolović je pod izgovorom da obnavlja staru, iz temelja uspio da podigne novu crkvu. Tako nešto mogao je učiniti samo neko ko je bio blizak vrhovima turske političke vlasti, što je bio slučaj sa Savatijem Sokolovićem koji bio sinovac velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića.
Sokolovići, Mehmed-paša Sokolović, Ferhad-paša Sokolović i Mustafa-paša Sokolović, dugo godina su zauzimali važne položaje u turskoj državi. Upravo u vrijeme dok je Mehmed-paša Sokolović zauzimao položaj velikog vezira, na čelo Srpske pravoslavne crkve dolazi njegov brat od strica Makarije Sokolović. Nedugo potom, njih dvojica 1557. godine obnavljaju Pećku patrijaršiju.
Patrijarha srpskog Makarija je na patrijaršijskom prestolu naslijedio njegov bratanac Antonije Sokolović (1572—1574), poslije kojeg za patrijarha dolazi Gerasim Sokolović (1574—1586).
Patrijarh Savatije Sokolović, koji je na čelo Srpske patrijaršije došao oko 1585. godine, uspio je da dobije mnoge povlastice za Srpsku pravoslavnu crkvu najviše zahvaljujući velikom ugledu koji je uživao među Turcima. Tako je ostala karakteristična pritužba rimokatoličkog življa Porti na Savatija koji im nameće porez i „jaše na konju sa velikom pratnjom u kojom ima i Turaka“.
Prvi pomen patrijarha Savatija Sokolovića datira iz 1584/1585. godine kada je u manastiru Orahovcu, tj. u Remeti, prepisan Pentikostar: „Tada je prestolom pećkim svetiteljevao arhiepiskop kir Savatije“.
Patrijarh srpski Savatije je umro oko 1589. godine, a na patrijaršijskom tronu nasledio ga je patrijarh Jerotej.
U manastiru Pivi, pored južnih vrata, naslikana je slabo očuvana ktitorska kompozicija. Tu je Savatije Sokolović prikazan kao ktitor, odnosno kako drži u ruci pivsku crkvu i prinosi je Bogorodici. Natpis je skoro potpuno izbrisan, ali se može zaključiti da se Savatije obraća Bogorodici s molbom da primi njegov skromni prinos.
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Vuković 1996, str. 435.
Literatura
uredi- Ruvarac, Ilarion (1888). O pećkim patrijarsima od Makarija do Arsenija III (1557-1690). Zadar.
- Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. knj. 1. Minhen: Iskra.
- Samardžić, Radovan (1993). „Srpska pravoslavna crkva u XVI i XVII veku”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 5—102.
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro, Unireks, Kalenić.
- Sotirović, Vladislav B. (2011). „The Serbian Patriarchate of Peć in the Ottoman Empire: The First Phase (1557-94)” (PDF). Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies. 25 (2): 143—169.
Spoljašnje veze
uredi
