Pobožje
Pobožje (mkd. Побожје) je naselje u Severnoj Makedoniji, u severnom delu države. Pobožje je naselje u okviru opštine Čučer-Sandevo.
 Pogled na seo Pobožje | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Severna Makedonija |
| Opština | Čučer-Sandevo |
| Stanovništvo | |
| — (2002) | 591 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 06′ 53″ S; 21° 25′ 36″ I / 42.1147° S; 21.4267° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 590 m |
  Pobožje Pobožje na karti Severne Makedonije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 1011 |
| Pozivni broj | (+389) 02 |
| Registarska oznaka | SK |
Pobožje ima veliki značaj za srpsku zajednicu u Severnoj Makedoniji, pošto Srbi čine značajnu manjinu u naselju.
Geografija uredi
Pobožje je smešteno u severnom delu Severne Makedonije. Od najbližeg grada, Skoplja, selo je udaljeno 16 km severno.
Selo Pobožje se nalazi u istorijskoj oblasti Crnogorje, u južnoj podgorini Skopske Crne gore, na približno 570 m nadmorske visine. Severno od naselja izdiže se planina, a južno se pruža Skopsko polje.
Mesna klima je kontinentalna.
Istorija uredi
U mestu "Pobužje" (po srpskom) je radila srpska narodna škola između 1867-1884. godine. Obnovljena je zatim 1892. godine.[1] Godine 1896. prvi put je proslavljen srpski praznik i školska slava Savindan, u tom mestu. Domaćin školski i slavski bio je sledeće 1897. godine Petko Gornjevekić, a učitelj Jovan Đorđević pripremio je priredbu.[2]
Godine 1899. proslava praznika Savindana počela je u pravoslavnoj crkvi posvećenoj Sv. Petki, a služio je pop Anđelko Kačaniklijević. U školi je presečen slavski kolač sa domaćinom slave Mitrom Stojkovićem, i nakon pevača tropara Sv. Savi i Svetosavske himne, svetosavsku besedu je izgovorio učitelj Trajko Kovačević.[3]
Manastir Blagoveštenja Presvete Bogorodice uredi
Postojao je srpski pravoslavni manastir posvećen prazniku Blagoveštenju Presvete Bogorodice u Pobužju. Po narodnom predanju to bila zadužbina Radoslavova. Pripadao je 1897. godine Pravoslavnoj Vaseljenskoj patrijaršiji; bio u srpskim rukama. Kaluđere u njemu je postavljala Srpska Mitropolija. Manastir je kao manastirsku slavu slavio praznik Malu Gospojinu. "To je najlepši a možda i najveći" manastir u Skopskoj Crnoj Gori. Leži severno od sela udaljen četvrt sata, do kojeg vodi put. Nalazi se uzdignut, na "na osoju jednog visoravna" (brda), sa kojeg se vidi sva Skopska Crna Gora.
Manastirska crkva je bila od kamena, često preplavljana, jednobrodna građevina. Nekad je to bila veća građevina, pokrivena olovom, a krajem 19. veka sa ćeramidom. Zidni živopis je bio drevan ali "iskvaren" i zamazan većim delom sa krečom. Templo je novijeg datum, iz pvremena kada je poslednji put prepravljan. Konak stari i trošan su činila četiri odeljenja kao monaške ćelije. Uz ogradu porte nazirali su se temelji nekadašnjeg konaka. Od slabog materijala bila je i odvojena kuhinja sa jednom komorom i furunom za pečenje hleba. Pola sata udaljena u "donjem zabranu" bila je crkva Bogorodičina zvana "Vavedenje" - manastirski metoh. Dvadesetak metara severno od manastira se na ravni nalazio izvor vode koji je jednom spasio čast manastiru. U manastir su došli Marko, Miloš i Relja i zatražili od igumana ribu za jelo. Iguman se usrdno molio Bogu, i neočekivano su se u izvoru pojavile ribe. Po predanju svake godine na praznik Blagoveštenje koji je manastirska slava, tu se pojave ribe.
Godine 1899. manastir je proslavio svoju slavu Blagoveštenje, ali nije bilo domaćih monaha. Službovao je zato iguman manastira Sv. arhanđela u Kučevištu German, uz sasluženje mirskih sveštenika iz okoline. Brigu o manastiru i gostoprimstvu o slavi vodio je stanovnik sela Banjani, Petar Kragujević.
Manastir je nekad imao udaljeno imanje u Ormanu, kod Vučitrna na reci Lepenci. Krajem 18. veka u manastiru je navodno bilo 80 "inoka" (kaluđera), kao ostatak starog bratstva sa čak 300 kaluđera. To je bio bogat manastir sa razvijenim stočarstvom. Navodno je postojala veza preko drvenih povezanih čunkova, između manastira i susednog manastira Sv. Nikite. Drvenim cevima teklo je mleko iz manastira u manastir. Ta instalacija je u 19. veku služila kao nadzemni vodovod, koji je donosio vodu do česme kod manastira Sv. Nikite.
Manastirska porta je ograđena zidom, dvorište prostrano, a u sredini je 1897. godine ogroman stari orah. Niže oraha je bila česma jakog mlaza sa hladnom pitkom vodom. Pored lekovite vode vernici su pohodili svetinju i zbog čudotvorne ikone Bogorodice. Po sećanju meštana oko 1870. godine tu je bila samo jedna crkvica srednjovekovna, građena u isto vreme kada i manastiri Sv. Arhanđel Kučevički i Sv. Nikita Gornjanski. Zauzimanjem vrednih Pobužana i epitropa Veljka Zengovića, Ilije Bajčevića, Mitra Stajkovića i Ivka Stojanović manastir je obnovljen. Hram je povećan, unutra oslikan živopis, te napravljeno više čardaka sa prostranim sobama. Kada je septembra 1897. godine trebalo da se održi liturgija o manastirskoj slavi, bugarski egzarhisti su ometali njeno izvođenje, pa je usledio sukob između Srba i Bugara. Vlast je poslala vojsku koja je čuvala red i pohapsila bugarske vinovnike.[2]
Tu su 1924. godine bile dve stare pravoslavne crkve.[4]
Stanovništvo uredi
Pobožje je prema poslednjem popisu iz 2002. godine imalo 591 stanovnika.
Većinsko stanovništvo u naselju su etnički Makedonci (72%), a manjina su Srbi (28%). Početkom 20. veka Srbi su bili isključivo stanovništvo u selu.
Pretežna veroispovest mesnog stanovništva je pravoslavlje.
