Pupak
Pupak, u medicini umbilicus, je ožiljak na trbuhu koji nastaje zbog presijecanja pupčane vrpce novorođenčeta. Pupak imaju svi sisari koji se rađaju s posteljicom.[1][2] Kod čovjeka je naročito uočljiv.
Kod čovjeka, taj ožiljak može da izgleda kao udubljenje ili kao ispupčenje. Iako se može podijeliti u ove dvije kategorije, pupak se mnogo razlikuje od pojedinca do pojedinca u veličini, obliku, dubini ili dužini i uopšte izgledom. S obzirom da je pupak u suštini ožiljak, a ne osobina određena genima, u nedostatku drugih obilježja može da bude i lak način raspoznavanja identičnih blizanaca.
Kod nekih ljudi, umjesto udubljenja ili ispupčenja pupak je samo ovlaš udubljena koža, što je posledica operacije u tom predjelu, najčešće pupčane hernije.
Anatomija čovjeka uredi
Umbilicus je bitna tačka na abdomenu, jer je njegov položaj kod čovjeka relativno dosledan. Kožu oko pojasa i u visini pupka podržava deseti toraksni kičmeni nerv (T10 dermatom). Sam pupak leži u nivou između pršljenova L3 i L4.
Do ispupčenog pupka dolazi zbog suvišne kože preostale od pupčane vrpce ili zbog pupčane hernije, iako kod djece koja imaju pupčanu herniju ne mora neizostavno da dođe i do stvaranja ispupčenog pupka. Takođe, tokom trudnoće, materica potiskuje pupak trudnice van, ali se nakon porođaja on najčešće vraća unutra.
Pupak služi i pri vizuelnoj podjeli abdomena u kvadrante. Na Vitruvijanskom čovjeku, poznatom Da Vinčijevom crtežu koji opisuje srazmjere čovjekovog tijela, pupak se nalazi u središtu kruga koji opisuje čovjeka raširenih ruku. Ilustrativna je i činjenica da iako se kod promjene poze čovjeka skupljanjem ruku središte crteža premješta, pupak, koji je i težište tijela, ne mijenja položaj.
Moda uredi
U modi je pupak bitan detalj koji se ponekad, najčešće na ženskom tijelu, ostavlja vidljiv, nepokriven odjećom. Nepokrivanje pupka je u nekim zapadnjačkim kulturama bilo tabu. Na primjer, šezdesetih godina 20. vijeka, Barbari Iden nije bilo dozvoljeno da pokaže pupak u televizijskoj emisiji Sanjam o Dženi (I Dream of Jeannie). Međutim, danas se ovaj običaj smatra prihvatljivim i u zapadnjačkim kulturama, a u drugim, kao što je indijska, oduvijek je bio prihvatljiv i čak se smatrao oznakom ženske gracioznosti.
U zapadnim kulturama je pored otkrivanja pupka poslednjih godina moderan detalj i bušenje pupka.
Reference uredi
- ^ Susan Standring, ur. (2009) [1858]. Gray's anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice, Expert Consult. illustrated by Richard E. M. Moore (40 izd.). Churchill Livingstone. ISBN 978-0-443-06684-9.
- ^ Gordana Teofilovski-Parapid, Aleksandar Maliković (2007). Anatomija čoveka: za studente Farmaceutskog fakulteta. Beograd. ISBN 978-86-907009-1-2.
Literatura uredi
- Gordana Teofilovski-Parapid, Aleksandar Maliković (2007). Anatomija čoveka: za studente Farmaceutskog fakulteta. Beograd. ISBN 978-86-907009-1-2.
