Ranko Čolaković
Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: Nedostaju kategorije ili unutrašnje veze, prisutne su pravopisne i gramatičke greške, tekst nije razlomljen na odeljke i slično. |
Ovaj članak se u velikoj meri ili u potpunosti oslanja na jedan izvor. |
Ranko Čolaković (Medojevići, 10. januar 1951) je srpski pesnik.
| Ranko Čolaković | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. januar 1951.]] |
| Mesto rođenja | Medojevići, SFRJ |
Biografija uredi
Ranko Čolaković rođen je 10. januara 1951. godine u selu Medojevići, opština Sokolac, Republika Srpska , Bosna i Hercegovina. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, grupa Opšta književnost i bibliotekarstvo. Živeo je u Sarajevu, Podgorici i Valjevu, a trenutno živi u Čortanovcima
Rekli su o Čolakoviću uredi
Drago Jovanović, srpski pesnik iz Zvornika:
,,[P]esnik urbane pustoši i razdrobljenog sveta"
Đorđo Sladoje, srpski pesnik iz Hercegovine:
,,Pesme dugog daha i snažnog zamaha"
Rajko P. Nogo, o delu Ponovljeno lice:
,,Jedno je nedvojbeno: Čolaković se razvija. Ovim rukopisom osvojio je solidno mjesto u savremenom bosanskohercegovačkom poetskom standardu. Ubjedljivo je savladao lekciju iz moderne fakture stiha. Njegove pjesme su zapravo sistematsko prikupljanje građe za poetsko svjedočenje o udesu našeg vremena - neposjedovanju sebe."[1]
Alija Isaković, bošnjački pisac, o delu Ponovljeno lice:
,,Odavno nisam čitao tako jednostavno pjesničko govorenje, blagu ironiju i leksičku pospradnost modernim „civilizacijskim” životnim normama (Turističko ljeto). Tu nema ničeg novog, neobičnog, neočekivanog, ali pjesnik može i najbanalniju asocijaciju učiniti zanimljivom ako joj naruši samo redoslijed riječi ili redoslijed pojmova. Tako i u ciklusu (Nasljedne navike) gdje - uvjereni da sve unaprijed znamo - najednom otkrivamo da ne znamo ništa ili je to samo „Krhko znanje”.[1]
Stevan Tontić, srpski književnik, o delu Jesi li živ živi pesniče:
,,Čolaković je kritički nastrojeni pjesnik - on razobličava jevtine mitove i predrasude koje "mi" gajimo o "njima" i jednako tako "oni" o "nama". To razobličavanje ne izvodi se "spolja", apstraktnim jezikom ideološke kritike, već inherentnom energijom pažljivo biranih jezičkih sredstava. Poletni, energijom nabijeni govor ovih pjesama, u gotovo nezaustavljivim nizovima i kaskadama kratkih, čvrsto srezanih stihova, otkriva nam pravu prirodu i izrazite mogućnosti ovakvog pjevanja. Radi se o pjesnikovom insistiranju na iscrpnoj obradi predmeta pjesme sa neomeđenim ironičnim variranjem njegovog značenjskog potencijala."
Zbirke pesama uredi
Nagrade uredi
Za zbirku pesama Osluškivači nagrađen 1. nagradom pesničke manifestacije "Slovo Gorčina", Stolac 1975. godine, nagradom Trebinjskih večeri poezije 1975. godine i nagradom izdavača "Svjetlost" Sarajevo za najbolju prvu knjigu. Godine 1988. Dom mladih Tuzla nagradio je svojom nagradom njegovu knjigu za decu Ako ćemo zaoprave.
Jesi li živ živi pesniče uredi
Za knjigu pesama Jesi li živ živi pesniče nagrađen je nagradom "Stražilovo" 2016. godine
Žiri za dodelu nagrade ,,Stražilovo" u sastavu Nenad Grujičić, Marija Sloboda i Ivan Lalović.
Žiri njegovu knjigu ocenjuje kao "nesvakidašnju" i "proživljenu" koja temu "pesnikovanja" i poziciju pesnika u svetu "podiže do tačke vrenja svesti sa osloncem na harmsovsku ironiju, grotesku i sarkazam."
Nije moje da me nema uredi
Rastko Lončar o OVIM REČIMA
U izdanju beogradskog "Sveta knjige" Čolaković je objavio svoje Prebrane pesme, čime je po svemu sudeći dao summarum svoga stvaralaštva.
Prebir, čini mi se, nije slučajan, jer, upravo najjača knjiga, najnovija, jeste Čolakovićevo remek-delo, sa pesmama koje su, u najmanju ruku, reprezentativne za njega kao pesnika, za vreme u kojem živimo, za buduću književnoistorijsku epohu u kojoj stvaramo.
Poslednja je Čolakovićeva knjiga šeretski šamar društvenom ukusu - izvrnutom rukavicom. Lirski mu subjekt "VEĆ 25 GODINA NE PIŠEM POEZIJU" nalazi se suprostavljen rečima za koje ispade da ih je lepše bilo tražiti nego naći.
Shvata:
" Blago onom
Koji za života
Postane mrtvi pesnik
Imao se rašta
I roditi "
Istom: " Niko razuman / Osim živog pesnika / Odavno nije/ Živi pesnik "
Moram da primetim da ostale zbirke stoje u istovremenom raskoraku ali i međusobnom potvrđivanju s "Živim pesnikom":one su, suštinski, pojedinosti analize jedne maestralne igre sintagmama, kojom će Čolaković potvrditi svoje mesto u poeziji nadovezanoj na liniju koja sukobljava životno:anegdotsko, svakodnevno i zajedničko, sa pojedinačnim:introspektivnim, zbunjenim i pobunjenim.
Već od onog prvog razbratimstva ponovljenih lica u svemiru, Čolaković je iskusni, kasnije samo zreliji igrač sa značenjima " Sa sobom se raziđi ,[...] Ako se ponovo sretneš / Zaobiđi" (iz Osluškivača)," Moja konačna tjeskoba / Je vasiona" i " Moje lice je boja / Večernjeg kameleona" (iz Ponovljenog lica)
"Umjesto da se/ Mirno raziđemo kućama" i " Moja prošlost/ Iz dana u dan lijepo napreduje" (iz Produženog boravka), Sezonske elegije su, pak, još bogatije duhovitim životnim:" [Domovina] Na sto kilometara/ Iznenađujuće malo troši", "Ovako nešto / [Domovinu] Trebalo bi / U kuću nabaviti".
Biti pesnik bačen u okean postojanja uredi
Marija Prgomelja o OVIM REČIMA
Šta je zaokupljalo pažnju lirskog subjekta tokom pola veka života i stvaranja? Odgovor je sadržan u metaforičnom naslovu poslednje objavljene i prve uvrštene zbirke u ovo izdanje izabranih pesama [ Jesi li živ živi pesniče], a to je sam život pesnika-umetnika, usamljenika na izabranom putu. Čitajući knjigu, iskristalisali su se teme koje lirski subjekt bira i obrađuje.
Na prvom mestu to je tema književnog života sa naličjem, odnosno naša literarna stvarnost, druga je vezana za autopoetiku i stvaranje, a obe za treću temu, smrt.
Pod prvu temu naličja, možemo podvesti pesme "Dokle će mrtvi pesnik pisati dobru poeziju" i "Nema goreg posla nego biti živi pesnik". U obe pesme prisutna je kritika položaja književnika na književnoj sceni.
Ovaj pesnik će zapisati: "Samo je mrtvi pesnik / Večito talentovan / Nov moderan tradicionalan".
Druga navedena pesma samo se tematski nadovezuje i širi problematiku. Lirski subjekt zauzima poziciju književnika-bandita, kako je to Milisav Savić jednom zapisao, onih koji stvaraju iz inspiracije, crpeći građu iz života i zastupajući tezu da je ovo zanat koji se ne uči u školi, potencirajući princip neprilagođenosti kao osnovni sistem građe jednog pesnika. S tim u vezi lirski subjekt će zaključiti: "Knjižare biblioteke škole / Cela knjižarska industrija / Sasvim pristojno žive / Od rada živog pesnika / Živi pesnik od svog rada / Jedva vegetira".
Naslovna pesma poslednje objavljene pesnikove zbirke "Jesi li živ živi pesniče", pokreće temu stvaranja i postavlja pitanje da li nas umetnost, u ovom slučaju književnost, održava u životu. Postavlja se pitanje smisla, ali i ona davna teza o zaboravu, o tome šta ostaje posle. Otuda efektni refren, retorsko pitanje Ranka Čolakovića "Jesi li živ živi pesniče".
Tema smrti javlja se u pesmi "Osnovi pjesme o drvetu" u kojoj lirski subjekt spaja nespojivo: drvo, prirodu i tanatos, ironijski i opozitno šalje poruku u kojoj misli o kraju, dovodi u vezu sa pisanjem poezije...
Pesme koje govore o nestajanju su i "Gdje sam se izgubio", "Mjereno korakom žurnim" i "Poredak stvari".
Pesnik apostrofira da od sebe ne možeš pobeći, gde god otišao, te da on "Boravi u sebi kao u skrovištu".
Reference uredi
Literatura uredi
- Ranko Čolaković, Ponovljeno lice, „Svjetlost” OOUR izdavačka djelatnost, Sarajevo, 1979.
- Ranko Čolaković, Sezonske elegije, SOUR „Veselin Masleša”, Sarajevo, 1986.
- Ranko Čolaković, Jesi li živ živi pesniče, "Brankovo kolo", Sremski Karlovci 2016.
- Stevan Tontić, Letopis Matice srpske Novi Sad
- RTV Vojvodine, prilog: Čolakoviću i Šauli nagrada Stražilovo
- Rastko Lončar : Nije moje da me nema, Kulturište, 13.05.2019.
- Đorđo Sladoje, Bačka Press
- Drago Jovanović, Ko je ko , pisci Jugoslavije 1994.
- Marija Prgomelja : Biti pesnik bačen u okean postojanja časopis Žrnov, časopis za umetnost i književnost.