Rimski grudni oklop

U antičko doba je grudni oklop, ili anatomski, herojski oklop ili oklop koji je štitio grudni koš, bio napravljen od bronze i da odgovara torzu onoga ko ga nosi, dizajniran tako da oponaša idealizovani ljudsko telo. Prvi put se pojavljuje krajem Ahajskog peroda u Grčkoj i postao široko rasprostranjen u 5. i 4. veka pre nove ere. Prikazan je u grčkoj i rimskoj umetnosti, gde ga nose generali, carevi i božanstava, dok vojnici koriste druge vrste oklopa.

Model rimskog grudnog oklopa

U rimskoj skulpturi oklop je veoma često ukrašen mitološkim scenama. Arheološki pronalasci relativno neoštećenog okopa, kao i njihov prikaz umetnika u vojnim scenama, ukazuju na to da su se jednostavnije verzije nosili u borbenim situacijama. Oklopi ilustrovani scenama iz mitologije, koje su nosili imperatori i bogovi,su bili realistično napravljeni pa su se na njima nalazilie bradavice i pupak.

Izgled i specifikacije

Oklopi su izlivani iz dva dela, prednje i zadnje strane, a koje se zatim kuju. Nastali su po uzoru na oklop iz ranoarhajskog perioda, u obliku zvona, težine oko 25 kilograma. Primeri takvog oklopa su pronađeni u grobnici konjanika, iz 5. veka p. n. e. u Trakiji. Najstariji sačuvani prikaz u grčkkoj skulpturi je primer torzoa ratnika koji je pronađen na Akropolju i datira oko 470 - 460 pre nove ere. Jedan od takvih oklopa je prikazan na grnčariji iz stare Atine, na kojoj su figure prikazane crvenom bojom na crnoj podlozi, koja datira iz oko 530. godine p. n. e. do kraja 3. veka pre nove ere.

Od 475. p. n. e. do 450 godine p. n. e., oklop je kraći, pokriva manji deo gornjeg dela tela, i uži u struku nego kasniji primeri. Nosio se preko toge. U novijoj antičkoj umetnosti oklop se nosio preko duže toge. U grobnici u Vergini je pronađen oklop koji je ukrašen sa utisnutim zlatom.

Italijanski oklopi nisu imali zaštitu za ramena koja se nalazila na grčkim. Primeri nađeni u centralnoj Italiji predstavljaju anatomski realističnije oklope od onih pronađeni u Grčkoj. Mnogi primeri potiču iz grobnica u Kampanji, Etruriji, i drugim mestima u južnoj Italiji.

Grčki istoričar Polibije izostavlja grudni oklop u svom opisu vrste oklopa koji nosi rimska vojska, ali arheološki nalazi i umetničke predstave sugerišu da se nosio u borbi. Spomenik rimskom konzulu Emiliju Paulusu u Delfima, prikazuje dva rimska vojnika pešadinca koji su nosili metalni oklop napravljen od karika, uz tri koja nose oklop. Oklop su uglavnom nosili oficiri, a može biti i od presovane kože, kao metalni sa kožom (pteriges) na pazuhu i donjim ivicama. Takav oklop je jedan od elemenata koji odlikuje uniformu visokih oficira.

Estetika oklopa

Predstavljanje ljudskog tela u oklopu može biti inspirisan konceptom herojstva i golotinje, a razvoj oklopa je povezan sa idealizovanjem portreta muškog tela u grčkoj umetnosti, što je radio grčki skulptor Poliklet u svojim delima, posebno u skulpturi Doriforos.

Ukrasi

Helenistički vladari su dodavali božanske simbole poput munje na naramenice. Druga uobičajena dekoracija je Gorgona, ili Meduzina glava, na gornjem delu grudi, kao i motivi vegetacije. Jedan od elemenata ukrasa koja identifikuju grčku Atinu i rimsku Minervu, boginje koja predstavljaju stratešku stranu rata, bio grudni pokrivač sa Meduzom. Druga božanstva, posebno bog rata Ares i Mars, mogu biti prikazani sa oklopom na kome su prikazani mišići torzoa.

Rimski imperatori

Za skulpture koje su prikazivale rimske imperatore, zajedničko je to što svi imaju ukrašeni grudni oklop, često sa scenom iz mitologije. Prikazi poput „na krilima pobede“, neprijateljima u porazu, i drugim vrlinama predstavljaju imperatora kao gospodara sveta. Tako nešto se nikada nije pojavljivalo na grčkim oklopima.

Oklop na čuvenoj skulpturi Avgusta Cezara na Prima Porti je posebno bogato ukrašen. U centru, rimski oficir uskoro dobija rimski vojni barjak (lat. Aquila) iz bradatog "varvarina", koji izgleda da je iz Parte. Rimski vojnik, koji ima psa na svojoj strani, najčešće identifikovan kao mladi Tiberije, a scena predstavlja povratak rimskog barjaka (standarda) izgubljenog na bici kod Kare koja se odigrala 53. godine p. n. e. Anatomski realno predstavljen pupak se nalazi između dve centralne figure, neznatno ispod nivoa tla u odnosu na noge. Ostale figure predstavljaju boga prosperiteta Apolona koji jaše Grifina i svira liru i boginju lova, Dianu na leđima jelena i kočije Sunca na vrhu.