Rista Prendić
Rista Prendić (Aleksinac, 1800—1892), bio je poslednji srpski tatarin (pismonoša)[1] i diplomatski kurir Kneževine i Kraljevine Srbije.
Rista Prendić | |
|---|---|
 | |
| Datum rođenja | 1800. |
| Mesto rođenja | Aleksinac, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 1892. |
| Mesto smrti | Aleksinac, Kneževina Srbija |
.jpg){kind=icon}
Pismonoše ili tatari uredi
Pod pojmom tatarin ne podrazumeva se nacionalnost, već je taj naziv za državnog glasnika usvojen zato što su Tatari bili najbolji, najizdržljiviji i najbrži jahači u to vreme. Tatarin je mogao biti neko od državnih činovnika, zavisno od važnosti poruke. Već formiranu mrežu i organizaciju prenošenja poruka za vreme Osmanskog carstva, za vreme Prvog srpskog ustanka preuzimaju ustanici za svoje potrebe. Tako da Karađorđevi provereni ljudi postaju prve državne pismonoše ili tatari.
Biografija uredi
Rista Prendić je rođen u Aleksincu 1800. ili 1803. godine i važio je za jednog od imućnijih građana. Do 1837. godine je bio lični tatarin (pismonoša) kneza Miloša. U njegovoj kući, jednoj od najvećih i najlepših, u vreme kada je Aleksinac pogranična varoš, od 1837. do 1855. godine se nalazilo sedište kurira engleskog konzula u Beogradu. Tatarsku službu za engleskog konzula, na zahtev engleskog konzula a po naredbi kneza Miloša, obavljao je Rista Prendić. Rista je godinama od Engleza dobijao po 10 dukata mesečno za svoj poverljiv rad. Kako je u kući tatar Riste, stanovao engleski kurir to je njegova kuća prozvana zgradom engleske pošte ili "Engleska kuća". Na mestu te kuće je kasnije izgrađena Aleksinačka gimnazija.[2]
Rista Prendić je 1867. godine, u svojoj 67. godini (što je u to vreme bila duboka starost), doneo sultanovo pismo knezu Mihailu Obrenoviću, da se dozvoljava povlačenje turske vojske iz Srbije.
Poznato je da je imao brojnu porodicu, sa suprugom Magdalenom izrodio je sedmoro dece, pet sinova: Kostu, Ljubomira, Jovana, Nikolu i Mihajla, i dve kćeri Anku i Savku.
Zanimljivosti uredi
Pored Riste Prendića, kao najpoznatijeg, najbržeg i poslednjeg tatara, istorija je zabeležila još nekoliko tatara koji su bili značajni za prenos pisama kako zbog samog značaja vesti, tako i zbog same brzine.
- Bogdan Đorđević, prejahao je put od Carigrada za pet dana da bi doneo kopiju Hatišerifa iz 1830. godine, kojim je Srbija postala Kneževina, i za to dobio 500 dukata. Jedna od ulica u Beogradu nosi njegovo ime.
- Lazar Aranđelović, zvani Indže (na turskom: sitno), doneo je knezu Aleksandru Karađorđeviću berat (sultanovu dozvolu) da može da bude knez u Srbiji za nešto više od četiri dana.
- Stojan Simić, najpre je bio tatarin kneza Miloša, kasnije dogurao do člana Praviteljstvujuščeg sovjeta, ondašnje srpske vlade. Njegovu kuću je kupila država za dvor kneza Aleksandra Karađorđevića, u koji su se kasnije naselili Obrenovići i u kome je dinastija Obrenovića doživela kraj (ubistvo Aleksandra i Drage).
Izvori uredi
- ^ srbinside/Tatari-srpski Poni ekspres
- ^ "Politika", 19. mart 1939. godine
Literatura uredi
- Tačka spajanja, PTT muzej u Beogradu. ISBN 978-86-7038-080-6. COBISS.SR 198585612
Spoljašnje veze uredi
