Romska dijaspora

Romska dijaspora ima nekoliko različitih populacija, od kojih su najveća Romi i iberijske kale, koji su u Anadoliju i na Balkansko poluostrvo stigli otprilike početkom 12. veka, migracijom sa indijskog potkontinenta početkom 1. — 2. veka nove ere.^[1]^[2] Naselili su se na područjima današnje Turske, Grčke, Srbije, Rumunije, Hrvatske, Moldavije, Bugarske, Severne Makedonije, Mađarske, Albanije, Bosne i Hercegovine, Češke, Slovenije i Slovačke, po redosledu obima, i Španije. Sa Balkana su migrirali širom Evrope, a u 19. veku i kasnijim u Ameriku. Procenjuje se da romska populacija u Sjedinjenim Američkim Državama iznosi više od jednog miliona.^[3]

Ne postoji zvaničan, ni pouzdan broj, romskog stanovništva širom sveta.^[4] Mnogi Romi odbijaju da registruju svoj etnički identitet u zvaničnim popisima zbog straha od diskriminacije.^[5] Drugi su potomci mešovitih brakova sa lokalnim stanovništvom i više se ne identifikuju samo (ili uopšte) kao Romi.

Od ranih 2000-ih, procenjuje se da je 4 do 9 miliona Roma živelo u Evropi i Maloj Aziji,^[6] iako neke romske organizacije procenjuju na 14 miliona.^[7] Značajne romske populacije nalaze se na Balkanskom poluostrvu, u nekim srednjoevropskim državama, u Španiji, Francuskoj, Rusiji i Ukrajini. Ukupan broj Roma koji žive van Evrope je prvenstveno na MENA i u Americi i procenjuje se ukupno više od dva miliona. Neke zemlje ne prikupljaju podatke prema nacionalnoj pripadnosti.

Romi se identifikuju kao različite etničke pripadnosti, delom zasnovane na teritorijalnim, verskim, kulturnim i dijalekatskim razlikama i samoodređivanju. Glavne grane su:^[8]^[9]^[10]^[11]

Romi u centralnoj i istočnoj Evropi i Italiji, emigrirali su (uglavnom od 19. veka nadalje) u ostatak Evrope, kao i Ameriku
Iberijske kale, uglavnom u Španiji, ali i u Portugaliji, Južnoj Francuskoj i Latinskoj Americi
Finske kale, u Finskoj, zajednice postoje i u Švedskoj
Velške kale, u Velsu, tačnije u severozapadnom delu zemlje
Romanichal, u Engleskoj, zajednice postoje i u Sjedinjenim Američkim Državama, Kanadi, Australiji, Novom Zelandu, Južnoj Africi, severoistočnom Velsu, Južnom Velsu i na škotskim granicama
Sinti, u oblastima evropskog govornog područja, u Evropi i nekim susednim zemljama
Manuš, u francuskim govornim područjima Evrope (franc. Manouche)
Romanisæl, u Švedskoj i Norveškoj. Romsko-švedsko stanovništvo uglavnom se nalazi u južnim delovima zemlje.
Škotski nizozemski Romi se takođe smatraju romskom grupom, mada se za njih teorijski smatra da su spoj između Roma i domaće grupe Travelera. Njihov jezik je pretežno izveden iz romskog.
Muslimanski Romi, u Turskoj i na Balkanu
Bliskoistočni Romi

Vidi još uredi

Reference uredi

^ Mendizabal, Isabel (2012). „Reconstructing the Population History of European Romani from Genome-wide Data”. Current Biology. 22 (24): 2342—2349. PMID 23219723. doi:10.1016/j.cub.2012.10.039  .
^ "Genomic Study Traces Roma to Northern India", The New York Times, 10 December 2012.
^ Quote: "Today, estimates put the number of Roma in the U.S. at about one million."
^ "European effort spotlights plight of the Roma", USA Today, 1 February 2005
^ Chiriac, Marian (29. 9. 2004). „It Now Suits the EU to Help the Roma”. Other-News.info. Arhivirano iz originala 23. 08. 2011. g. Pristupljeno 03. 04. 2021. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ 3.8 million according to Pan and Pfeil, National Minorities in Europe (2004), ISBN 978-3-7003-1443-1, p. 27f.; 9.1 million in the high estimate of Liégois, Jean-Pierre (2007).
^ „Roma Travellers Statistics”. Arhivirano iz originala 06. 10. 2009. g. Pristupljeno 03. 04. 2021. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza), Council of Europe, compilation of population estimates.
^ Hancock, Ian, 2001, Ame sam e rromane džene / We are the Romani People, The Open Society Institute, New York, page 2
^ Matras, Yaron, Romani: A linguistic introduction, Cambridge University Press, 2002, p. 5
^ „Names of the Romani People”. Desicritics.org. Arhivirano iz originala 7. 5. 2008. g. Pristupljeno 30. 1. 2009. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ N. Bessonov, N. Demeter "Ethnic groups of Gypsies" Arhivirano 29 april 2007 na sajtu Wayback Machine, Zigane website, Russia

Spoljašnje veze uredi

[Isabel-1] Mendizabal, Isabel (2012). „Reconstructing the Population History of European Romani from Genome-wide Data”. Current Biology. 22 (24): 2342—2349. PMID 23219723. doi:10.1016/j.cub.2012.10.039  .

[Comas-2] "Genomic Study Traces Roma to Northern India", The New York Times, 10 December 2012.

[time2-3] Quote: "Today, estimates put the number of Roma in the U.S. at about one million."

[4] "European effort spotlights plight of the Roma", USA Today, 1 February 2005

[5] Chiriac, Marian (29. 9. 2004). „It Now Suits the EU to Help the Roma”. Other-News.info. Arhivirano iz originala 23. 08. 2011. g. Pristupljeno 03. 04. 2021. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[6] 3.8 million according to Pan and Pfeil, National Minorities in Europe (2004), ISBN 978-3-7003-1443-1, p. 27f.; 9.1 million in the high estimate of Liégois, Jean-Pierre (2007).

[7] „Roma Travellers Statistics”. Arhivirano iz originala 06. 10. 2009. g. Pristupljeno 03. 04. 2021. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza), Council of Europe, compilation of population estimates.

[8] Hancock, Ian, 2001, Ame sam e rromane džene / We are the Romani People, The Open Society Institute, New York, page 2

[9] Matras, Yaron, Romani: A linguistic introduction, Cambridge University Press, 2002, p. 5

[Names_of_the_Romani_People-10] „Names of the Romani People”. Desicritics.org. Arhivirano iz originala 7. 5. 2008. g. Pristupljeno 30. 1. 2009. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[11] N. Bessonov, N. Demeter "Ethnic groups of Gypsies" Arhivirano 29 april 2007 na sajtu Wayback Machine, Zigane website, Russia

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]