Saborna crkva u Leskovcu
Saborna crkva Svete Trojice je saborni hram koji pripada Eparhiji niškoj i nalazi se u centru Leskovca. Predstavlja jedan od najznačajnijih segmenata graditeljskog nasleđa Leskovca, a danas je pod zaštitom države kao spomenik kulture.[1]
| Saborna crkva u Leskovcu | |
|---|---|
 Saborna crkva u Leskovcu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Leskovac |
| Opština | Leskovac |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Spomenik kulture |
| Vreme nastanka | od 1922. do 1931. |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Crkvu je u Ministarstvu građevina projektovao ruski arhitekta Vasilij Mihailovič Andosov. Inicijativa za podizanje hrama pokrenuta je na Vidovdan 1919. Radovi na izgradnji započeti su u septembru 1922, a osvećenje temelja izvršeno je 15. oktobra 1922. Hram je završen 1931. i njegovom svečanom osvećenju u nedelju, 20. septembra, prisustvovao je kralj Jugoslavije Aleksandar I Karađorđević. Crkvu je u maniru petrogradske škole, a pod uticajem Vasnjecova, freskama i ikonama oplemenio Andrej Bicenko.[2][3]
U crkvenoj kripti čuvaju se mošti narodnog tribuna Đorđa Cekića Lešnjaka, koji je bio jedan od vođa Topličkog ustanka. Crkva se nalazi u centralnom prostoru dvorišta zahvaćenog ulicama 7. jula i učitelja Josifa, u neposrednoj blizini stare crkve Svete Bogorodice (Odžaklije). Time ceo crkveni kompleks poprima karakter spomeničke celine.[3]
Arhitektonske karakteristike uredi
Osnova hrama je približno kvadratnog oblika, rešen po sistemu razvijenog ravnokrakog upisanog krsta sa pet kupola. Centralno rešenje, sa dominantnim vitkim kubetom nad središnjim delom naosa i četiri manja na uglovima, posebno dolaze do izražaja u spoljnjem izgledu hrama. To u samoj masi već ostvaruje određenu asocijaciju na srpske srednjovekovne spomenike tako da hram u sebi nosi osnovne karakteristike sa obeležjem srpsko-vizantijske arhitekture.[3] Hram karakteriše bogata dekoracija portala i bifore pod lučnim zabatima. Princip poštovanja stroge simetrije sproveden u spoljašnjoj kompoziciji, primenjen je i na njenu unutrašnjost.
Iako je često opisivan kao kopija crkve manastira Gračanice, zajedničko sa ovom velelepnom Milutinovom zadužbinom samo je u primeni petokupolnog sistema i i dominantnoj ulozi glavnog kubeta.
Crkva Sv. Trojice može se okarakterisati kao spoj moravske dekorativnosti i kitnjastosti, kosovsko-metohijske elevacije sa pet kubeta i najmanje prisutnih raških elemenata u plastici i obliku portala.[2]
Galerija uredi
-
Fotografija izgradnje Saborne crkve iz 1931. godine -
Crkva Odžaklija (levo), Crkva Svete Trojice (u sredini) i zvonik (desno) -
Freske iznad ulaza u crkvu -
Freske iznad ulaza u crkvu -
Glavni ulaz u crkvu -
Crkva Svete Trojice noću -
Crkva Svete Trojice (levo) i zvonik (desno) -
Crkva Svete Trojice (levo) i zvonik (desno) -
Dvorište crkve -
Pogled na crkvu sa ulice
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „SK 874: Saborna crkva Sv. Trojice, Leskovac”. heritage.gov.rs. Pristupljeno 19. 7. 2018.
- ^ a b „Pravoslavna Eparhija niška: Saborni hram Svete Trojice u Leskovcu”. eparhijaniska.rs. Arhivirano iz originala 19. 07. 2018. g. Pristupljeno 19. 7. 2018.
- ^ a b v Vojinović 1985, str. 325.
Literatura uredi
- Vojinović, Milorad (1985). „Arhitektonsko nasleđe Leskovca (1878. do 1940. god.)” (PDF). Leskovački zbornik. 25: 321—333. ISSN 0459-1070.
- Kadijević, Aleksandar; Marković, Srđan (1996). Graditeljstvo Leskovca i okoline između dva svetska rata. Leskovac: Narodni muzej Leskovac.
