Savatije Božić
Savatije Božić (Reka kod Kraljeva, 28. decembar 1859 – Kraljevo, 8. avgust 1960) bio je srpski sveštenik i javni radnik.
Savatije Božić | |
|---|---|
 Savatije Božić | |
| Datum rođenja | 28. decembar 1859. |
| Mesto rođenja | Reka kod Kraljeva, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 8. avgust 1960. (100 god.) |
| Mesto smrti | Kraljevo, SFR Jugoslavija |
| Zanimanje | Sveštenik, javni radnik i dobrotvor |
| Nagrade | Orden Belog orla, Zlatni orden Crvenog krsta, Naprsni krst |
Biografija
urediSavatije Božić je rođen 28. decembra 1859. godine u selu Reka kod Kraljeva, od oca Jovana i majke Anđelije, u porodici koja je važila kao jedna od imućnijih. Školovanje je započeo 1867. godine u Manastiru Studenici, gde je naučio čitanje i pevanje. Učitelj je savetovao Savatijevog oca da mu omogući nastavak školovanja, što je otac odbio jer nije imao dovoljno novca. Ipak, Savatije je nastavio da dolazi u manastir, gde je učio od gimnazijalaca koji su tokom letnjeg raspusta dolazili u Studenicu. Učestvovao je kao šesnaestogodišnjak u Srpsko-turskim ratovima, u odredu Save Dečanca. Po okončanju ratova upisao je bogosloviju u Beogradu, koju je završio 1882. godine.[1][2]
Po završetku bogoslovije, želeo je da nastavi školovanje na nekoj od ruskih državnih akademija, ali su njegovi roditelji insistirali da se zaposli i osnuje porodicu. Radio je kao učitelj muške škole u Raškoj, a 1884. godine je postao paroh u ovoj varoši, davši ostavku na mesto učitelja. Obnovio je mesni hram, 1885. godine osnovao čitoanicu (čiji je predsenik bio sve do odlaska iz Raške) i Društvo za pošumljavanje goleti. Bio je i poverenik beogradskog Društva Sveti Sava za Rašku. Godine 1893. bio je izabran za narodnog poslanika za okrug Rudnički.[3]
Od 1894. godine je bio sveštenik u Kraljevu, gde je bio premešten na vlastitu molbu. Pored dužnosti mirskog sveštenika u Kraljevu, godinama je obavljao i dužnost sveštenika u garnizonu Šumadijske divizijske oblasti. Honorarno je vršio i dužnost sveštenika u kraljevačkoj bolnici. Pisao je za nekoliko crkvenih listova. Bio je član Upravnog i Redakcijskog odbora Svešteničkog udruženja Eparhije žičke. Od 1921. do 1924. bio je član Velikog duhovnog suda u Sremskim Karlovcima, a potom, od 1924. do 1935. bio je arhijerejski namesnik sreza Žičkog. Penzionisan je 1938. godine kao protojerej-stavrofor.[1][4][5]
Božić se aktivno bavio javnim poslovima. Radio je na verskom prosvećivanju svojih parohijana, obnovio je crkvu u Gradcu i zvonaru kraljevačke crkve. Bio je osnivač Crvenog krsta u Kraljevu i njegov dugogodišnji predsednik. Učestvovao je u osnivanju Gimnazije u Kraljevu 1909. godine i organizovanju poljoprivrednih izložbi. Godine 1927. postao je prvi predsednik kraljevačkog Aerokluba. Bio je osnivač bolničarskog kursa. Zajedno sa Petrom Bogavcem, Milutinom Vesnićem, Svetozarom Bunjakom i sreskim lekarom Dimitrijem Antićem bio je jedan od organizatora ispitivanja lekovitosti vode u Mataruškoj Banji i njenog pretvaranja u lečilište.[1][4][6] Bio je član i Uprave za čuvanje narodnog zdravlja, patriotskog društva Ibarska legija, pevačke družine Sveti Sava, kao i predsednik Narodne odbrane i Poljoprivrednog sreskog odbora sreza žičkog.[7]
Tokom Prvog svetskog rata i okupacije Srbije bio je osuđen od strane okupatora na smrt jer je bio predsednik Narodne odbrane. Ipak, bio je pomilovan i poslat januara 1916. godine u logor u Nežideru u Mađarskoj. U ovom logoru je ostao do jula 1918. godine. Prilikom oslobođenja Kraljeva 1918. Božić je organizovao Odbor za doček i ishranu Srpske i savezničke vojske.[1][4][8]
Odlikovan je Ordenom Belog orla 1924. godine. Crveni krst mu je dodelio Zlatni orden Crvenog krsta, a kraljevački odbor ove organizacije mu je darovao pisanu pohvalnicu. Crkva mu je dodelila čin protojereja-stavrofora i Naprsni krst.[1][4][9]
Savatije se 1884. godine oženio Bosiljkom, ćerkom kraljevačkog trgovca Hadži Josifa Aleksića. Savatije i Bosiljka su imali desetoro dece, sedam sinova i tri kćeri, ali su im tri sina umrla u ranom detinjstvu. Njihov sin Dobrivoje Božić bio je konstruktor prve automatske vazdušne kočnice na železnici. Svastika Savatija Božića bila je Draga Petrović, srpska dobrotvorka.[4][10]
Savatije Božić je preminuo 8. avgusta 1960. godine u Kraljevu.[1]
Reference
uredi- ^ a b v g d đ Srpski biografski rečnik. Knj. 1, A-B. Novi Sad: Matica srpska. 2004. str. 663. ISBN 86-83651-49-5.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 342. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 343—344. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ a b v g d Jovetić, Rade (1994). Hronika kraljevačkog groblja. Kraljevo. str. 91.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 290; 345. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Ristić, Radomir (2014). „Bolesti i drugi uzroci smrti stanovnika Kraljeva krajem 19. veka”. Naša prošlost. 15: 93.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 344. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 344—345. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 345. ISBN 86-85179-09-2.
- ^ Virijević, Vladan (2006). Kraljevo, grad u Srbiji 1918-1941. Kraljevo: Naroni muzej Kraljevo; Istorijski arhiv Kraljevo. str. 343. ISBN 86-85179-09-2.
