Sarema
Sarema (est. Saare maakond, Saaremaa; nem. Ösel) jedan je od 15 okruga u Estoniji. Nalazi se u zapadnom delu zemlje i obuhvata ostrva Sarema, Muhu, Ruhnu, Abruka i Vilsandi i nekoliko manjih okolnih ostrva. Sa površinom od oko 2.922 km² nalazi se na osmom mestu među estonskim okruzima. Graniči se sa okrugom Hijuma na severu, te sa okruzima Lanema i Parnuma na istoku.
| Sarema Saare maakond, Saaremaa | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Estonija |
| Admin. centar | Kuresare |
| Koordinate | 58° 50′ 00″ S; 22° 40′ 00″ I / 58.833333° S; 22.666667° I |
| Površina | 2.922,19 km2 |
| Stanovništvo | 2016. |
| — broj st. | 33.481 |
| — gustina st. | 11,46 st./km2 |
| — ISO 3166-2 | EE-74 |
| Vremenska zona | EET (UTC+2) EEST (UTC+3) |
| Registarske tablice | К |
| Broj opština | 14 |
| http://www.saaremaa.ee/eng/ | |
Glavni i najveći grad je Kuresare.
Prema statističkim podacima iz januara 2016. na teritoriji okruga je živelo 33.481 stanovnika ili u proseku 11,5 stanovnika po kvadratnom kilometru. Okrug je administrativno podeljen na 14 opština.
Geografija uredi
Okrug Sarema nalazi se u zapadnom delu Estonije i celom svojom površinom nalazi se u akvatoriji Baltičkog mora. Obuhvata teritoriju površine 2.922,19 km² i po tom parametru nalazi se na 8. mestu među 15 estonskih okruga. Teritorijalno se graniči sa okrugom Hijuma na severu, odnosno sa okruzima Lanema i Parnuma na istoku. Na jugu je teritorija Letonije.
U granicama okruga Sareme nalaze se brojna ostrva Zapadnoestonskog arhipelaga, a najveća među njima su Sarema, Muhu, Ruhnu, Abruka i Vilsandi.
Ostrvo Sarema nalazi se u zapadnom delu estonske akvatorije i sa površinom od 2.673 km² najveće je ostrvo Zapadnoestonskog arhipelaga i uopšte u Estoniji, te četvrto po veličini ostrvo u Baltičkom moru (odmah posle Selanda, Gotlanda i Fina). Sarema razdvaja Riški zaliv na jugu i jugoistoku od ostatka Baltičkog mora. Od letonskog kopna na jugu ga odvaja Irbov moreuz. Na oko 6 kilometara severnije nalazi se ostrvo Hijuma.
Ostrvo je jako izduženo u smeru zapad-istok i maksimalna dužina mu je oko 90 kilometara. „Zahvaljujući” poluostrvu Sirve koje se na jugu duboko uvuklo u more (u dužini od preko 30 kilometara) širina ostrva u smeru sever-jug dostiže i do 88 kilometara. Reljefom ostrva dominira uglavnom ravničarski pejzaž, posebno u istočnom delu, a nešto izdignutije tlo nalazi se na zapadu ostrva gde je i najviša tačka, brdo Raunamagi sa nadmorskom visinom od svega 54 metra. Obala Sareme je jako razuđena i prepuna je brojnih manjih zaliva i poluostrva (ukupna dužina obale je oko 1.300 kilometara). Okolne vode su dosta plitke, a uz obalu se nalaze brojna manja ostrva (oko 600) i podvodne hridi i grebeni. Na ostrvu se nalaze brojna manja jezera, a najveća među njima su Sur Laht, Mulutu Laht i Karujarv.
Najviši delovi ostrva izdigli su se iz mora pre oko 10.000 godina, a proces izdizanja ovog dela estonske teritorije aktivan je i danas te se tako zapadnoestonska ostrva u proseku izdižu oko 2 mm godišnje. U osnovi ostrva nalaze se krečnjačke sedimentne stene.
Ostrvo je prekriveno šumama koje zauzimaju preko 40% njegove teritorije, a kleka je jedan od simbola ostrva. Uz njegove obale nalaze se brojne kolonije prstenastih i sivih foka.
Jedan od simbola ostrva Sareme je i lokalitet Kali koji predstavlja grupu od 9 jedinstvenih meteorskih kratera. Najveći krater ima prečnik od 110 metara i dubinu od oko 22 metra, a njegov donji deo ispunjen je vodom i preobražen u jezero Kali jarv. Preostali manji krateri prečnika od 12 do 40 metara i sa dubinama od jednog do 4 metra, raspoređeni su oko glavnog kratera. Starost kratera procenjuje se na oko 4000 ± 1000 godina.[1] Pretpostavka je da je udarna snaga meteorita bila oko 80 TJ (što je ekvivaletno eksploziji 20 kilotona TNT-a).
Zapadni deo okruga nalazi se u granicama nacionalnog parka Vilsandi.
Istorija uredi
Administrativna podela uredi
Okrug Sarema administrativno je podeljen na jednu gradsku i 13 ruralnih opština.
| № | Opština | Površina, km² |
Stanovnika, 2015.[2] |
Gustina naseljenosti |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Kihelkona | 246 | 639 | 2,6 |
| 2 | Kuresare | 15 | 13.009 | 867,3 |
| 3 | Lajmjala | 116 | 628 | 5,4 |
| 4 | Lejsi | 348 | 1.810 | 5,2 |
| 5 | Lane-Sare | 809 | 6.996 | 8,6 |
| 6 | Muhu | 198 | 1.558 | 7,9 |
| 7 | Mustjala | 236 | 608 | 2,6 |
| 8 | Orisare | 163 | 1.712 | 10,5 |
| 9 | Pihtla | 228 | 1.347 | 5,9 |
| 10 | Pojde | 124 | 791 | 6,4 |
| 11 | Ruhnu | 11,9 | 97 | 8,2 |
| 12 | Salme | 115 | 1.019 | 8,9 |
| 13 | Torgu | 126 | 289 | 2,3 |
| 14 | Valjala | 180 | 1.203 | 6,7 |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Veski, Siim; Heinsalu, Atko; Kirsimäe, Kalle; Poska, Anneli; Saarse, Leili (2001). „Ecological catastrophe in connection with the impact of the Kaali meteorite about 800–400 B.C. on the island of Saaremaa, Estonia” (PDF). Meteoritics & Planetary Science. 36 (3): 1367—1375. doi:10.1111/j.1945-5100.2001.tb01830.x. Arhivirano iz originala (PDF) 11. 08. 2017. g. Pristupljeno 25. 04. 2017.
- ^ „POPULATION NUMBER, AREA AND DENSITY BY ADMINISTRATIVE UNIT OR TYPE OF SETTLEMENT, 1 JANUARY”. Arhivirano iz originala 13. 09. 2018. g. Pristupljeno 06. 06. 2020.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- Sajt lokalne vlade
- Turistički info portal Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. avgust 2018)