Sicilijanska večernja
Sicilijanska večernja (ital. Vespri siciliani, sic. Vespiri siciliani) je predstavljala pobunu na Siciliji 1282. protiv kralja Karla I Anžujskog, koji je preuzeo Siciliju uz papinu podršku 1266. Tom pobunom započeo je Rat sicilijanske večernje. Pobuna se naziva „večernja“ jer je počela tokom večernje službe na uskršnji ponedeljak. Hiljade Francuza je pobijeno tokom pobune.[1] Ustanak "Sicilijanska večernja" organizovan je pod geslom "Smrt Francuskoj Italija želi".[2]
| Sicilijanska večernja | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Sicilijanska večernja, slika iz 1846. | |||||
| |||||
| Sukobljene strane | |||||
|
Kruna Aragona Kingdom of Trinacria Vizantija |
Angevin Kingdom of Naples Francuska Majorka | ||||
Uzroci pobune su sukobi Svetog rimskog carstva, tj. Hoenštaufovaca i papa oko toga ko će kontrolisati Italiju. Kada je poražen 1266. zadnji Hoenštaufovac Manfred Sicilijanski, papa Urban IV je krunisao Karla I Anžujskog kao kralja Sicilije.[3]
Anžujci na vlasti
urediSa dolaskom Anžujaca Sicilijom upravljaju Francuzi navlačeći gnev Sicilijanaca. Karlo I Anžujski je smatrao kraljevstvo Siciliju odskočnom daskom za šire ambicije osvajanja teritorija u mediteranskom području. Prvenstveno je želio svrgnuti cara Vizantije Mihajla VIII Paleologa.[traži se izvor] Karlo I Anžujski je doveo sa sobom Francuze da upravljaju Sicilijom. Oni su se jako loše ponašali prema domaćem stanovništvu. Francuzi su s vremena na vreme nekažnjeno pljačkali, ubijali i silovali tako da su navukli mržnju lokalnog stanovništva.
Različiti opisi početka pobune
urediPostoje dve interpretacije uzroka pobune. Po jednoj pobunu su potakli vizantijski car Mihajlo VIII Paleolog i aragonski kralj Pedro III Aragonski, koji je bio Manfredov zet. Po drugoj interpretaciji uzroci pobune leže u nepopularnosti Anžujaca i Francuza na Siciliji.
Pobuna se naziva „večernja“ jer je počela tokom večernje službe na uskršnji ponedeljak 30. marta 1282. u crkvi kraj Palerma. Hiljade Francuza je pobijeno tokom sledećih 6 sedmica.
Postoji nekoliko verzija samih događaja, kojima započinje pobuna. Po dve relativno različite verzije Francuzi su se u crkvi baš na uskršnji ponedeljak nepristojno ponašali prema sicilijanskim ženama. Zbog toga je počeo napad na nepristojne Francuze. Ostali Francuzi brane svoje drugove, pa i oni stradaju. Iz crkve se pobuna i ubijanje Francuza širi po celoj Siciliji.
Odraz pobune na savremeno društvo
urediPrema legendi, reč "mafija" ("mafia") vodi poreklo upravo iz ove pobune. Poklič koji je predstavljao početak pobune glasio je "Morte Alla Francia Italia Anela!", što bi se moglo prevesti kao "Smrt Francuzima je italijanski krik!",[2] odnosno "Morte Ai Francesi Indipendenza Anela" (ili "Italia Avanti"), što ima sličan prevod. Akronim izveden iz ovog poklika glasi upravo M.A.F.I.A.[4]
Prema drugoj legendi, koja još jednom povezuje "Sicilijansku večernju" sa sicilijanskom mafijom, pobuna je započela kada je sicilijanska žena krenula u crkvu da traži svoju ćerku, koja se molila u crkvi celi dan. Našla je ćerku, koju je silovao francuski vojnik. Na to je majka izletela na ulicu i vikala: ital. ma fia! ma fia! (što na italijanskom znači moja ćerka, moja ćerka).[4] Neki izvori tvrde da odatle dolazi reč "mafija", a drugi da je to samo narodna legenda.
Posledice
urediKoristeći pobunu protiv Anžujaca, kralj Pedro III Aragonski je izvršio invaziju i postao je kralj Sicilije. Karlo I Anžujski je zadržao kontrolu nad Napuljskim kraljevstvom do svoje smrti 1285. Njegovi naslednici vladaju Napuljem do 1442.[traži se izvor]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Sicilian Vespers”. Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 10. 2. 2019.
- ^ a b „Do you know the history behind the infamous word 'mafia'?”. The EconomicTimes. 17. 4. 2018. Pristupljeno 10. 2. 2019.
- ^ Salerno, Vincenzo. „The Sicilian Vespers”. Best of Sicily. Pristupljeno 10. 2. 2019.
- ^ a b Antilibano, Marco. „Da dove viene il termine "MAFIA"?”. Sintesi Dialettica. Associazione SINTESI DIALETTICA – Per l’identità democratica. Arhivirano iz originala 17. 01. 2019. g. Pristupljeno 10. 2. 2019.
Literatura
uredi- Runciman, Steven (1992). The Sicilian Vespers: A History of the Mediterranean World in the Later Thirteenth Century. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521437745. Pristupljeno 10. 2. 2019.
Spoljašnje veze
uredi- Wilson, A.N. (7. 4. 2008). „Sicilian Vespers: Bloody clash shaped Europe”. The Telegraph. Pristupljeno 10. 2. 2019.
- Worthington, Daryl. „Sicilian Vespers”. New Historian. FB &c Ltd. Pristupljeno 10. 2. 2019.
