Википедија

Slavenosrbija

подручје у Руској Империји

Slavenosrbija ili Slavosrbija (slsrp. Славено-Сербія – Slaveno-Serbija ili Славо-Сербія – Slavo-Serbija; rus. Славяносербия – Slavjanoserbija; ukr. Слов'яносербія – Slovjanoserbija), bilo je područje u Ruskoj Imperiji, administrativna oblast koja je postojala od 1753. do 1764. godine, na desnoj obali reke Donjec (između ušća reka Bahmut [ru] i Luganj [ru]).

Slavenosrbija
Славяносербия  (ruski)
1753—1764.

Položaj Slavenosrbije u današnjoj Ukrajini
Glavni gradBahmut
Regijaistočna Evropa
ZemljaRusko carstvo
Događaji
Statusbivša pokrajina
Vladavina
 • Oblikvojna provincija
Istorijska eranovi vek
• Uspostavljeno
1753
• Ukinuto
1764.

Istorija uredi

Najzaslužniji za formiranje druge srpske naseljeničke oblasti u Rusiji bili su protivnici generala Jovana Horvata, potpukovnik austrijski Jovan Šević i pukovnik husarski Rajko Preradović.[1]

Septembra 1752. godine Šević je sa svojom grupom Srba iseljenika stigao u Rusiju. Kijev je bilo glavno kolonizaciono prijemno mesto za dobijanje vojnog rasporeda i kolonizacionog prava. Njih su u Kijevu uputili kod Horvata u Novu Srbiju, a što je smetalo Ševiću. Šević je ljude zadržao u Kijevu, a sam otputovao u Moskvu da traži dozvolu da se on zasebno naseli. Tome se suprotstavljao Horvat, tražeći u isto vreme da carska vlast iste pošalje kod njega u Novu Srbiju. Krajem februara i početkom marta 1753. godine Senat je odlučio posle razmatranja, da ovi Srbi zaposednu Ukrajinsku liniju (granični lanac) i izvrše naseljavanje na prostoru između reka Bahmut i Luganj. Planirano je da se tu nastani 3.000-5.000 vojnika, po ugledu na Novu Srbiju. Preradović i Šević su postali ruski generali. Srbi generali su formirali dva husarska puka pod svojim imenom, i dva "pikinerna" puka u koje su drugi naseljenici primani. Činili su zajedno ti pukovi Slavjanoserbski vojni korpus. Pukovi su bili podeljeni na rote, a štabovi su imali stanove u šancima. Preradović je otišao u Bahmut, a Šević u Luganj gde će im biti štabovi. Dok su očevi boravili u Moskvi na dogovorima 1753, na terenu su radili pripreme njihovi sinovi, oficiri Georgije Preradović i Petar Šević. Svaki je formirao po deset roti (šančeva), sa malom posadom kao klice budućih sela.

Dekretom Senata od 29. maja 1753. godine se daje na slobodno naseljavanje Srbima i drugim balkanskim narodima pravoslavne veroispovesti, u nameri da osiguraju zaštitu granice i napredovanje južnih stepa. Tim aktom je osnovana Slavenosrbija, koja je bila pod neposrednom upravom istog državnog Senata. Preradović je dobio svoj prostor na levoj strani, a Šević takođe ali na desnoj; ostalo su bile redute i lokacije budućih utvrđenja. Sa zemaljske karte Slavenosrbije iz 1754. godine Preradović je osim Bahmuta dobio tri "slobode" i 65 hutora. Ševiću je pripalo više od 50 hutora. Sa vremenom je došlo do promena. Od srpskog šanca Donjeckoje postao je grad 1817. godine Slavjanoserbsk. Mesto Bahmut je postalo glavno štabsko mesto, a i bahmutski kozački puk je ušao u sastav Slavjanoserbije.

U duhovnom pogledu oblast je iz početka bila pod vlašću kijevskog mitropolita. A od 3. oktobra 1756. godine prevedena je pod nadležnog belgogradskog arhijereja. Srbi su gradili pravoslavne crkve po selima gde su bili nastanjeni. Tako je nikla Uspenska crkva u Suhodolu, Sv. Arhistratiga Mihajla u Makarovom Jaru, hram Presvete Bogorodice u Veseloj gori, Sv. apostola Petra i Pavla u Petrovenki i drugi. U "slobodi" Aleksandrovki bili su dvorovi Laze Tekelije i Konstantina Juzbaše, koji su i Voznesensku crkvu podigli. Godine 1760. bila je završena 31 pravoslavna crkva u toj vojnoj oblasti.[2]

 
Srbin husarski oficir u Rusiji, polovinom 18. veka

Nova Serbija i Slavjanoserbija kao graničarska područja postojale su tek nešto više od decenije. Manifestom carice Katarine 1762. godine i Ukazom ruske vlade 1764. godine ukinute su Nova Serbija i Slavjanoserbija i uključene u sastav novih gubernija. Razlog se našao u tome što su, prodiranjem Rusije prema jugu, prema Azovskom i Crnom moru, srpska graničarska područja postala izlišna kao što se dve decenije ranije desilo sa graničarskim područjem u Habzburškom carstvu. U Slavenosrbiji je glavno mesto bilo grad Bahmut.

Ruskoj Imperiji Srbi su u vreme postojanja granica, a i po njihovom ukidanju, dobro poslužili u ratovima koji su na raznim stranama vođeni drugom polovinom 18. veka.

Epilog uredi

Ševićev i Preradovićev srpski puk iz Slavjanoserbije, je 1764. godine brojao samo 1262 graničara. Carske vlasti su tada oba spojila u jedinstveni, Bahmutski husarski puk sa sedištem štaba u Bahmutu.[3] Carskim ukazom od 22. marta 1764. godine Slavjanoserbija je sa utvrđenom "Ukrajinskom linijom" nazvana Ekatarinska provincija novorosijske gubernije. Ista srpska vojnička teritorija je 1775. godine dodata Azovskoj guberniji.[4]

Nakon ukidanja srpskih pukova niklo je na desetine novih sela, kojima su gospodarili Srbi oficiri. Tako se javljaju mesta Veseloje, Aleksandrovka ili (Juzboševka, sa Voznesenskom crkvom iz 1784.) i Rajevka posed brigadira Konstantina N. Juzbaše, zatim Ivanovka, Šterovka, Petrovka i Nikolajevka - naslednika general majora Šterića. Slede Pavlovka majora Miokoviča, Vasiljevka kapetana Sabova, Rodakovka kapetana Rodakova, Ternji kapetana Ševića, Suhodol sekund majora Raškovića, Novoselovka podpukovnika Depreradoviča, Filatovka ili (Fugarovka) kapetana Fugarova, Čerevanevka i Golubovka podpukovnika Goluba, Filipovka (sloboda kod sela Krimski Brod) sekund-majora Filipovića, Mihajovka Mihajlovića, Ustinovka potporučika Toškoviča, Vuikovka (ili Mantulovka, sa crkvom Sv. Nikole iz 1780.) kapetana Vujića i mnoga druga.[5]

Potomci uredi

Vesti o Srbima koji su se odselili u Rusiju pedesetih godina 18. veka bilo je i vek kasnije, u vreme priprema za obeležavanje stogodišnjice dolaska Srba iz zavičaja u ukrajinske stepe. O tome dragocene podatke daje pismo oficira u penziji Pavla Arsenijevića iz Jelisavetgrada, upućeno patrijarhu Rajačiću 1852. godine. U njemu Arsenijević pominje potomke znamenitih Srba koji su živeli na bivšem području Nove Serbije i Slavjanoserbije. Tako se pominju: Horvati, Ševići, Preradovići, Stratimirovići, Kneževići, Vujići, Petkovići, Avramovi, Radivojevići, Duke, Stepanovi, Živkovići, Hadžići i drugi. Sem rečenog, Arsenijević daje dragocene podatke i o naseljima, uprkos činjenici da u većini njih u to vreme gotovo da nije bilo Srba. Proslava za obeležavanje stogodišnjice seoba je pripremana u Slavjanoserbsku u Jekaterinoslavskoj guberniji. Planiralo se da se u ovom naselju podigne spomenik Jelisaveti Petrovnoj, za čije su se vladavine Srbi ovamo naselili.[6]

 
Srpski konjanik (husar) u Rusiji, polovinom 19. veka

Odsečeni od sopstvene etničke matice, u pravoslavnoj i slovenskoj sredini, Srbi su se ubrzo pretopili u mesno istočnoslovensko stanovništvo. Tako je vek i po posle doseljavanja ostalo samo oko hiljadu Srba u ovom području Ukrajine. Kao jedini preostali Srbin u nekadašnjoj Slavjanoserbiji, pominje se 1837. godine stogodišnjak, poručnik Milutinov.[7] Ostali su zaslužni za Rusiju Jovan Šterić koji je na svom zemljištu pokrenuo iskopavanje rude gvožđa i uglja. A Georgije Šević je počeo sa kamenim ugljom i drvenim ugljem da radi.

Srpska naselja u Slavenosrbiji uredi

Od osnivanja pa do 1764. godine na prostoru Slavenosrbije bila su stacionirana dva srpska puka. Jedan je bio pod komandom generala Rajka Preradovića (sa 10 rota), a drugi pod komandom generala Jovana Ševića (sa 10 rota). Imena rota, šanaca, sela davao je Senat, na predlog komandira rota. Neka srpska naselja su dobila naziv po osnivaču - oficiru komandantu ili njegovom detetu. Tako se javljaju i nazivi: Vujić je osnovao Vuičnivku (posle Zmajevka), Perić - Peričivku (posle Sokoljniki), Depreradović - Depreradovku, Isak Mijaković - Isakovku, Tošković - Toškovku, Ivan Šterić - Ivanovku.[8] Naselja u kojima su naseljeni Srbi graničari uglavnom nisu nosila srpske nazive, poput onih u Novoj Srbiji.[9]

Preradovićev husarski puk uredi

General Rajko Preradović i njegovi sinovi su osnivali rote. Sinovi su bili vrlo mladi: Georgije premijer major (28), Aleksej kapetan tek punoletan (18), dok je Ivan mada u činu poručnika - tek puko dete sa 12 godina. Čak 14 dečaka je služilo kao husar u tom puku. Svaka rota je osnovala svoj šanac. Postojalo je ukupno 10 roti (četa) sa šančevima. Puk je bio sa sedištem u šancu Serebrjanki, u prvoj roti. Kod drugog popisa je (25. maja 1755) zapisano da puk ima 199 husara, od kojih su 92 oficira i podoficira a ostalih 107 redovnih vojnika husara. Pod tom komandom se nalazilo ukupno 408 osoba.[10] Sa godinu dana 1754-1755. povećao se broj ljudi za 203. Komandant tog puka bio je tokom celog njegovog postojanja (1853-1864) general major Rajko Preradović. U štabu su bili pored Srba i Rusi, a od Srba se pominju: premijer majori Georgije Preradović i Nikola Selaković, sekund major Avram Rašković. Major Rašković je 1754. godine bio gospodar svoje "hutore" Rubežni Kolodez od 48 kmetova, gde je imao mlin. Sejao je tada po 5 desetina ovsa i ječma, te 80 desetina pšenice i 50 raži. Držao je zatim 50 konja, 150 grla goveda i 50 svinja. Sveštenici su bili od 1757. godine pop Andrej Pavlović i jeromonah Afanazije Grabovčanin. Pukovski lekar je od 1757. godine Ivan Grabe. Od ukupno 199 vojnih lica popisanih 1757. godine, Srba je bilo samo 72 osobe.[11]

Komandiri rota Preradovićevog puka bili su 1757. godine raspoređeni:[12]

  • 1. rota (Serebrjanski šanac): kapetan-poručnik Aleksej Preradović (19 godina). Rotu je činilo 51 vojno lice. To je danas Srebnoe. Godine 1764. je zapisana pravoslavna crkva Preobraženska, podignuta trudom general-majora Preradovića.
  • 2. rota (Luganski most): poručnik Gavril Preradović (24), sa samo devet vojnih lica. Pravoslavna crkva nije postojala 1764. godine. Tada je došao novi komandir Adam Janov sa svojim osobljem.
  • 3. rote (Višnjej Belenkij), ili Verhne Belenkej (Lisičansk); selo Verhne; Belinka;: poručnik Mihail Preradović (26), sa 25 vojnih lica. Pravoslavna crkva je tu bila samo započeta staranjem pukovnika Depreradovića. Danas je deo grada Lisičanska.
  • 4. rota (šanac Asesorovskij) ili Privolje: poručnik Ivan Davidović (33) sa 30 potčinjenih lica. Tu su 1760. godine naseljeni Vlasi i Moldavci i podignuta kamena Voznesenska crkva, koji je ranije započeo sekund-major Rašković.
  • 5. rota (na ušću reke Sanžarskij) ili Sanžarovka: zastavnik Simeon Koler, sa samo šest vojnih lica. Crkvu je započeo tu premijer-major Selaković.
  • 6. rota (šanac Nižnjej Belenkij) ili (Nižnjaja Belenkaja); selo Nižne (Luganskaja oblast): kapetan Isak Radovanović (40) sa 18 vojnih lica. Pravoslavnu crkvu je započeo bivši kapetan Radovanović, a do 1764. godine je zavšena trudom poručnika (kapetana) Ivana Preradovića.
  • 7. rota (Kamiševatkij) ili (Kamiševatoj, selo Kamiševaha: komandir-kapetan Boris Mihajlović (51) sa 10 potčinjenih osoba. Crkva koju je započeo kapetan Boža u svoje vreme sa nekoliko "dvorova", završio je do 1764. godine novi komandir kapetan Aleksej Depreradović.
  • 8. rota (Belogorskoj) ili (Belaja Gora): komandir-poručnik Ivan Branković (44) sa 13 potčinjenih lica. Crkvu je započeo bivši kapetan Stanković, a nastavio je poručnik Branković i kapetan Jelinac da bili bila gotova do 1764. godine.
  • 9. rota (Verh po Lugani) ili Eraskov Kolodez, udaljena šest vrsta od Luganskog mosta: komandir-poručnik Rajko Popović (38) sa 10 vojnih lica. Do 1764. godine tu nije bilo pravoslavne crkve. Novi komandir je postao kapetan Jakov Danilović, pa je na njemu ostalo da crkvu podigne.
  • 10. rota (na ušću reke Kartemiševoj): kapetan Petar Saveljev (44) sa svega sedam potčinjenih. Petar je primera radi sejao (1754) godišnje 20 desetina raži, 25 pšenice, 20 ovsa i 10 ječma. Držao je 50 konja i 40 grla goveda. Crkva nije postojala ni 1764. godine, ali je kapetan u svom domu improvizovao kapelu.
 
Spomenik bratstvu tri naroda, Kozaka (Ukrajinaca), Srba i Rusa, u Slavjanoserbsku podignut 2003.

Ševićev husarski puk uredi

Puk je bio sa sedištem u šancu Krasnij Jar, u prvoj roti. Na početku tu je bilo sedam roti, pa je broj povećan. Ratni sastav je činilo kasnije 10 rota. Godine 1757. tu je po drugom izveštaju zapisano 278 husara, od kojih su 164 redovna vojnika husara. Ukupno je pod tom komandom bilo 631 osoba.[10] Komandant je bio celo vreme (1753-1864) general lajtant Jovan Šević. U štabu su bili sledeći oficiri Srbi: podpukovnik Ivan Šević (sin), premijer-majori Petar Šević i Dimitrije Perić, sekund-majori Đorđe Filipović i Simeon Piščević, ađutant Petar Runić. Sveštenici su bili 1757. godine pop Mihail Vani i pop Mihail Grubanović. Pukovski lekar je tada Ivan Šrejberg, a podlekar Ivan Petrov. Od 272 vojna lica iz 1758. godine, na Srbe je otpadalo 151; dakle više nego kod Depreradovića.[13]

Ratni sastav Ševićevog puka činile su rote (šančevi) 1757. godine:

  • 1. rota - Krasnij Jar šanac, (danas deo Luganska). Tu je 1764. godine bila pravoslavna crkva Rođenja Sv. Jovana Krstitelja. Podignuta je staranjem general-majora Jovana Ševića.
  • 2. rota - Vergunskij (šanac Verhunka), (danas Velika Vergunka); 1764. godine sa pravoslavnom crkvom Sv. Georgija, koja je podignuta trudom podpukovnika Ševića.
  • 3. rota - Kamenij Brod šanac, ili Kamenoe, (pre Luganski zavod od 1795, Vorošilovgrad i danas je Lugansk). Postoji 1764. godine pravoslavna crkva Sv. apostola Petra i Pavla, podignuta staranjem premijer-majora Ševića.
  • 4. rota - Krimskij Brod, ili selo Krimskoe, (Krimska jama); Postoji 1764. godine tu pravoslavni hram Sv. Arhistratiga Mihaila, podignut staranjem sekund-majora Filipovića.
  • 5. rota - Želtij Jar, ili Žovtij Jar, (selo Želtoe); (sada Žovte). Tu prvobitno nije postojala bogomolja. Rad je osnivanju mesta je započeo kapetan Juzbaša, a nastavio sekund-major Adabašev.
  • 6. rota - Rajevskij, ili šanac Raevki (po inžinjeru-poručniku Ivanu Rajevskom, geometru 1756. godine). To prvobitno nije postojala crkva. Sekund-major Simeon Piščević sa kapetanom Avramom Ivanovićem je je osnovao selo Rajevku. Završio je posao na kraju kapetan Georgije Šević. U roti je bilo 34 vojna lica.
  • 7. rota - Horošij Jar šanac, selo Horoše, (sada Horošo). Tu nije bilo pravoslavne crkve. Izgradnju mesta je započeo kapetan Jovan Mioković, a završio njegov sin, zastavnik Pavle Mioković.
  • 8. rota - Podgornoj šanac, Pidgirne, (Podgornoje), budući Donjeck pa Slavjanoserbsk. Tu je bila pravoslavna crkva Sv. arhiđakona Stefana. Gradnju je započeo kapetan Stefan Sabov, a nakon njegove smrti završio sin kapetan Lazar Sabov.
  • 9. rota - Prišibskij šanac, selo Prišib; Tu nije bilo pravoslavne crkve, a izgradnju sela je izvodio kapetan Georgije Prelić.
  • 10. rota - Čerkaskij Brod šanac, ili Čerkaski Brid, (od 1764, selo Čerkaskoe), od 1961. godine grad Zimogorje ili Zimohirija. Tu je postojala pravoslavna crkva Sv. Nikole Čudotvorca. Rotu je izgradio pokojni kapetan Ignjat Mioković. Rota je prešla kasnije u Slobodski husarski puk. Novi komandant sela bio je kapetan Ivan Markov.
 
Natpis na spomeniku posvećenom Srbima osnivačima grada Slavjanoserbska, podignutom 2003.

Bahmutski husarski puk od 1764. godine uredi

Od 1764. godine spajanjem dva prvobitna srpska puka (od 18. rota), formirano je jedinstveni Bahmutski husarski puk. u njegovom ratnom sastavu je bilo sada smanjen na 16. četa (rota)[14]:[12] Rote 15. i 16. bile su u istom Luganskom šancu, ali razdvojene komandno. Šanac od 1882. godine čini grad Lugansk. Komandant tog novog puka bio je prvo pukovnik Georgije Depreradović.[15]

  • 1. rota - Serebrjanski šanac (Serebrjanka), tu je bio pre 1764. godine štab Rajka de Preradovića. Od 1764. godine komandant rote je kapetan Ivan Depreradović, a podtinjenih vojnika je bilo 84. Broj stanovnika je iznosio 410 osoba.
  • 2. rota - Vergunski šanac (Vergunci, danas najstariji rejon Luganska). Komandir rote 1764. godine bio je kapetan Gavril Popov, sa 83 vojna lica. Broj stanovnika je iznosio tada 345 duša.
  • 3. rota - Verhnji Beljenjki šanac, selo Verhne; (Verhnji). To mesto je imalo 1764. godine 246 stanovnika, od kojih su 62 vojna lica, pod komandom poručnika Ivana Brankovića. Gradnja pravoslavne crkve je završena 1762. godine.
  • 4. rota - Krasnij Jar šanac, (danas najstariji rejon Luganska), tu je pre 1764. godine bio štab Jovana Ševića. A od 1764. godine komandir rote je zastavnik Petar Pejić. Broj stanovnka iznosi tada 450, od kojih je 77 vojnih lica.
  • 5. rota - Privoljnoe šanac, ili Privolne, (Privoljno). Od ukupno 365 stanovnika, njih 77 su militari pod komandom komandira rote poručnika Ivana Davidovića.
  • 6. rota - Krimskij brod (Jame?) šanac, (Krimsko selo). Naselje ima ukupno 191 stanovnika, od kojih je samo 34 vojnih lica, pod komandom sekund-majora Georgija Filipovića. Gradnja pravoslavne crkve je trajala 1765. godine.
  • 7. rota - Njižneje ili Nižnij Belenkoj šanac, (Nižne). Naselje je 1764. godine imalo ukupno 377 stanovnika. Vojnih lica je bilo 43 pod komandom komandira rote Melentija Preradovića. Pravoslavna crkva je građena 1764. godine.
  • 8. rota - Podgornoje šanac, ili Pidgirne, (Podgornoje, pa Donjeck, te od 1817. godine - danas Slavjanoserbsk). Živelo je tu 1764. godine 244 žitelja, a njih 44 militarca su bili pod komandom komandira rote - kapetana Lazara Sabova.
  • 9. rota - Žoltoje (Žuti) šanac, (danas Žolta). U mestu 1764. godine ima 164 stanovnika. Njih 27 su vojna lica kojima komanduje, komandir rote kapetan Georgije Prelić.
  • 10. rota - Kamenij Brod šanac, (danas Kamjani Brod, Kameni Brod najstariji rejon Luganska); od 1882. godine čini grad Lugansk. Godine 1764. tu je živelo 507 stanovnika, od kojih je 98 vojnih lica. Komandir rote bio je tada kapetan Georgije Šević.
  • 11. rota - Čerkaski Brod ili Jar?, (Čerkaske).Od 262 stanovnika, njih 62 su vojna lica. Rotom je 1764. godine komandovao kapetan Ivan Markov. Gradnja pravoslavne crkve je tralala 1765. godine.
  • 12. rota - Horošoje šanac ili Jar?, (Horoše). Mesto ima 147 stanovnika, od kojih 36 vojnih lica. Komandir rote je 1764. godine kapetan Ivan Mioković.
  • 13. rota - Kalinovskoe šanac), ili Kalinovske, (Kalinovsk). Tu 1764. godine ima samo 90 stanovnika, od kojih je samo 14 vojnih lica. Komandir rote je tada kapetan Veljko Stanojev.
  • 14. rota - Korotomišski šanac, ili Troicke, (p. Trojicka). Mesto broji samo 43 stanovnka, od kojih je 16 vojnih lica. Komandir rote 1764. godine bio je kapetan Pavel Saveljev.
  • 15. rota - Luganski šanac (1), sa 74 stanovnika, od kojih su 13 vojna lica, pod komandom kapetana Arsenija Jelinca.
  • 16. rota - Luganski šanac (2), sa 88 stanovnika, od kojih su 15 vojna lica, pod komandom kapetana Georgija Trgovešćana.[16]

Danas te poslednje dve rote čini grad Lugansk.

Galerija uredi

  •  
    Položaj Slavenosrbije
  •  
    Karta Slavenosrbije
  •  
    Karta Slavenosrbije

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ Istorija - Seobe - Srbi u Ukrajini
  2. ^ SEOBE U UKRAJINU PRE 270 GODINA
  3. ^ Mita Kostić: "Srpska naselja u Rusiji", Beograd 1923.
  4. ^ "Otadžbina", Beograd 1889.
  5. ^ Vladimir PODOV: POSELENIE SERBSKIH GUSARSKIH POLKOV ŠEVIČA I PRERADOVIČA (Slavяnoserbiя, 1753–1764)
  6. ^ Srpske veze sa Ukrajinom
  7. ^ Sergeй Tatarinov, Sergeй Rudenko, Viktor Щerbak: "Serbы v kazackoй srede Bahmutskoй provincii v HVІІІ stoletii", Artemovsk
  8. ^ TATЬЯNA ЮRЬEVNA ANPILOGOVA: "VKLAD SERBOV-KOLONISTOV V SOCIALЬNO-KULЬTURNOE RAZVITIE LUGANSKOGO KRAЯ V XVIII–XIX VV.", Lugansk
  9. ^ Nova Srbija i Slavenosrbija bile krajina Ruskog carstva
  10. ^ a b Vladimir PODOV, "POSELENIE SERBSKIH GUSARSKIH POLKOV ŠEVIČA I PRERADOVIČA", (Slavяnoserbiя, 1753–1764)
  11. ^ Kako su Srbi izgradili 40 crkava u Donbasu
  12. ^ a b http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Makidonov_00[мртва веза].
  13. ^ Srbi u Ukrajini: Nekadašnji čuvari granica
  14. ^ http://www.rasen.rs/2018/10/slavjanoserbija-zemlja-vojnickog-bratstva/
  15. ^ Юriй DEGTЯREV: SKAZANIE O ZEMLE SLAVЯNOSERBSKOЙ–SLAVЯNOSERBIЯ, 1753 – 1764
  16. ^ „Poslednja bitka potomaka Srba”. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Славеносрбија&oldid=27007840”