Socijalna literatura
Za socijalnu literaturu upotrebljava se još i pojam proleterska književnost koja, kao i građanski realizam 19. veka, koristi realistički postupak, ali strogo usmeren na život radnika, siromaha, na svakodnevnicu širokih masa i njihove probleme.[1] Ovaj vid literature u srpskoj književnosti nastao je pod uticajem jednog sveopšteg nezadovoljstva građanskim društvom i građanskom književnošću koja se bala sasvim udaljila od svakodnevnog, od običnog čoveka i zatvorila u "u začarani krug svog unutrašnjeg sveta". Na pojavu ovog vida literature uticali su i drugi činioci:
- Jačanje Komunističke partije i njena agresivna propagandna aktivnost.
- Marksističko učenje i socijalistički realizam u Rusiji.
Koreni socijalističkog realizma uredi
Koreni socijalističkog realizma bili su u poetskom realizmu Maksima Gorkog, koji je krajem 19. veka i početkom 20.veka nadahnuto pisao o siromašnima i beskućnicima, doživljavajući ih kao uspavanu snagu i vesnike jednog budućeg života u kome će oni biti gospodari svoje sudbine, slikajući ih kao bezimene heroje, pune moralne snage, optimizma i rešenosti da istraju u svojoj misiji koja će izmeniti svet. Takva su dela Maksima Gorkog Makar Čudra (1892), Pesma o vesniku bure (1901), drama Na dnu(1902) i roman Mati (1906). A nakon Oktobarske revolucije proleterska književnost je dobila poetiku u kojoj je mnogo zahteva kanonizovano, a posebno tridesetih godina, u vreme tkz. ždanovizma koje je postavljao strogo određene zadatke pred pisce, kada se tačno znalo o čemu će se i kako pisati. Književnost je postala potpuno ideološki obojena i u službi revolucije i socijalizma.
| godina | naziv dela |
|---|---|
| 1892. | Makar Čudra |
| 1901. | Pesma o vesniku bure |
| 1902. | Na dnu |
| 1906. | Mati |
Socijalna literatura u srpskoj književnost uredi
Uticaj takve književnosti počeo je da se oseća i kod nas, naročito nakon tridesetih godina. Počeci ove literature se vezuju za časopis Nova literatura i izdavačko preduzeće Novit, oko kojih su se okupljali mladi intelektualci i stvaraoci poput Otokara Keršovanija, Veselina Masleše, braće Bihalji (Oto i Pavle). Sa njima će i započeti socijalna literatura u srpskoj književnosti. U Beogradu i Zagrebu javlja se niz časopisa sa orijentacijom ka socijalnoj literaturi:Literatura, Kultura, Stožer, a od 1932. godine i Danas, Naša stvarnost, Pečat, Umetnost i kritika.
Predstavnici socijalne literature u Srbiji uredi
Prvo literarno oglašavanja pisaca socijalne literature bilo je u zajedničkom zborniku Knjiga drugova, koja je iz štampe izašla 1929. godine i odmah uništena odlukom vlasti.
Referenca uredi
Literatura uredi
- Časlav Đorđević - Mr Predrag Lučić "Književnost i srpski jezik"