Spomen-park Vraca
Spomen-park Vraca je kompleks posvećen palim borcima NOB-a i žrtvama fašizma stradalima u Sarajevu od 1941. do 1945. godine.[1] Nalazi se na mjestu masovnog stratišta na kome su ustaše za vrijeme Drugog svjetskog rata streljale 11.000 Sarajlija, među kojima najviše Jevreja i Srba.[2][3] Među sahranjenim ustaškim žrtvama je veliki broj beba i djece mlađe od pet godina.[4] Nalazi se u opštini Novo Sarajevo, na samoj granici sa opštinom Istočno Novo Sarajevo u Istočnom Sarajevu. Park je smješten na Vracama u podnožju Trebevića.
|
Ovaj članak je deo članka o Spomenicima posvećenim Narodnooslobodilačkoj borbi 1941—1945.
|
Prostire se na 78.000 km², a unutar njega je ispisano preko 11.000 imena mukaraca, žena i dece, stradalih u Drugom svetskom ratu. Na ulazu u parka nalazi se ploča sa citatom Josipa Broza Tita. U sklopu parka se nalazi i Grobnica narodnih heroja. Autor ostvarenja je Vladimir Dobrović.
Istorija
urediSpomen park se nalazi na mjestu nekadašnje austrougarske tvrđave. Ustaške vlasti su 23. jula 1941. izdale naredbu „o hitnom hapšenju svih Židova i Srba koji su već bili poznati kao komunisti, bilo pak da su i malo sumnjivi“, a prvo masovno streljanje sarajevskih Jevreja i Srba je izvršeno 1. avgusta 1941. na Vracama u Sarajevu.[5]
Izgradnja
urediIzgradnja spomen-parka započela je aprila 1980. na mestu stare austrougarske trvrđave iz 19. veka[6], a završena je novembra 1981. godine[1]. Kompleks je svečano otvoren 25. novembra, na Dan državnosti Bosne i Hercegovine, odnosno na dan Prvog zasedanja ZAVNOBiH-a 1943. godine.
Spomen-park je bio teško oštećen tokom građanskog rata 1992—1995.[7] i još uvek nije u celosti obnovljen.
Godine 2005, Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika proglasila je park nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.[8]
Sadržaj parka
uredi
Spomen-park se sastoji od ukupno dvanaest celina:
- Prostor s ulazom
- Mesto smaknuća
- Spomenik ženama-borcima
- Belveder
- Večna vatra sa vodoskokom
- Manifestacioni prostor
- Spomenik poginulim sarajevskim ilegalcima
- Grobnica narodnih heroja
- Spomenik sarajevskim ilegalcima (s Titovim citatom pohvale borbi ilegalaca svih gradova tokom fašističke okupacije)
- Spomenik žrtvama fašizma (s Titovim citatom)
- Izložba u tvrđavi (ratna zbivanja u Sarajevu 1941—1945)
- Spomenik borcima Jugoslovenske armije-oslobodiocima Sarajeva
-
Deo zida sa spiskom žrtava fašizma u Sarajevu -
Titov citat -
Spomenik ženama-borcima -
Reljef Slobodana Principa -
Prostor s ulazom -
Grobnica narodnih heroja -
Večna vatra
Vidi još
urediReference
uredi- ^ a b Donia 2006, str. 240–241
- ^ Žak Finci (oktobar 2010). „Volim ovaj grad, str. 19”. Jevrejski glas. Pristupljeno 26. 2. 2012.
- ^ Jevreji Jugoslavije, 1941-1945, žrtve genocida i učesnici NOR, Jaša Romano, Savez jevrejskih opština Jugoslavije, Beograd (1980)
- ^ „Kec iz rukava: Nenad Kecmanović, Savetnik Arie”. Jadovno 1941: Udruženje potomaka i poštovalaca žrtava kompleksa ustaških logora Gospić 1941. 8. 11. 2011. Pristupljeno 26. 2. 2012.
- ^ Jevreji Jugoslavije, 1941-1945, žrtve genocida i učesnici NOR, Jaša Romano, Savez jevrejskih opština Jugoslavije, Beograd (1980), str. 128
- ^ Titomanija.com: Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. mart 2012) Antifašistički spomenici u BiH
- ^ Hoare, Marko Attila. „Bosnian Serbs and Anti-Bosnian Serbs”. Bosnian Institute. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 26. 02. 2012.
- ^ „Vraca Memorial Park, the architectural ensemble”. Commission to Preserve National Monuments.
Literatura
uredi- Donia, Robert J. (2006). Sarajevo: A Biography. University of Michigan Press. str. 240-241. ISBN 978-0-472-11557-0.
Spoljašnje veze
uredi
- Sa-c.info: Djelimična rekonstrukcija i sanacija Spomen – parka Vraca, 3. novembar 2010.
- Spomen-park Vraca: Radovi počinju na proljeće, 18. novembar 2012.
- Vraca: spomenik koji umire, 11. novembar 2013.
- Spomen-park Vraca zapušteni čuvar stradalih od zaborava, 24. novembar 2013.
