Srbi u Ujedinjenom Kraljevstvu
Srbi u Ujedinjenom Kraljevstvu su građani Ujedinjenog Kraljevstva srpskog porekla ili ljudi rođeni u Srbiji koji žive i rade u Ujedinjenom Kraljevstvu.
 | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 80.000 [1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
| London, Birmingem, Bredford, Lids, Koventri, Bedford, Lester, Halifaks i Ipsvič | |
| Jezici | |
| engleski i srpski | |
| Religija | |
| pravoslavlje | |
| Srodne etničke grupe | |
| Srpska dijaspora |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Istorija uredi
Ujedinjeno Kraljevstvo nije privlačilo srpske iseljenike, ali je od početka četrdesetih godina 19. veka ispoljavalo pojačan interes za Srbiju. To potvrđuje i činjenica da je prvi britanski konzul došao u Srbiju još 1837. godine. Britanski publicista Dejvid Ukart je 1843. godine, u Londonu, objavio brošuru istorijsko-političkog karaktera pod naslovom "Fragment iz istorije Srbije", čija je svrha bila da se zvanična Britanija, ali i poslovni i privredni krugovi u njoj, upoznaju sa značajem koji je Srbija imala u aktuelnoj politici tzv. istočnog pitanja, upravo povodom smenjivanja dinastije Obrenovića i dolaskom Karađorđevića na vlast kao i suzbijanjem uticaja Rusije na unutrašnje prilike u Srbiji. Interesovanje za Srbiju počinje u vreme krize povodom istočnog pitanja, srpsko-turskih ratova i Prvog svetskog rata. Posle Prvog svetskog rata zanimanje za Srbiju je i dalje raslo, međutim, do Drugog svetskog rata u Velikoj Britaniji je bilo malo Srba. Nakon Drugog svetskog rata Velika Britanija je postala prestonica srpske političke emigracije, jer su u njoj živeli i radili članovi dinastije Karađorđević i sam kralj Petar II, članovi vlade Slobodana Jovanovića u izbeglištvu, srpski patrijarh Gavrilo Dožić i vladika Nikolaj Velimirović, čelnici "Zbora" i lideri četničkog pokreta.
Srpsko iseljeništvo na Ostrvu u najvećoj meri i čini ratna emigracija. Njeno jezgro činilo je osam hiljada deportovanih ljudi iz nemačkih logora i drugih izbegličkih kampova u Italiji i Austriji. To su bili mladi ljudi, većinom tridesetih godina, bivši oficiri, ali i srpski seljaci kojima su se porodice pridružile dosta kasnije. Prema podacima koje je 1968. godine objavio Svetski sabor crkava, u Velikoj Britaniji je posle rata bilo pet hiljada ekonomskih i dvadeset hiljada političkih emigranata iz bivše Kraljevine Jugoslavije. Veliku većinu njih su činili Srbi, dok je ostalih bilo manje od deset procenata. Britanska vlada je ove ljude prihvatila isključivo kao radnu snagu. Ratni emigranti prilikom ulaska su morali da se pismeno opredele da li žele da rade u poljoprivredi, u industriji ili rudarstvu. Ugovori su potpisivani na najmanje godinu dana, ali ih je većina Srba zbog neznanja engleskog jezika potpisivala na tri godine.
Drugi talas migranata sa srpskih teritorija zapljusnuo je Ostrvo šezdesetih godina kadaje, sa radnim vizama, useljeno oko deset hiljada srpskih radnika sa porodicama. Posle toga, Velika Britanija je postala, usled recesije, zatvorena za strane radnike. Dosledna svojoj politici prema strancima, britanska vlada nije dozvoljavala srpskoj emigraciji otvorenu političku aktivnost.
Treći talas migranata je stigao početkom devedesetih godina, to su bili uglavnom mladi ljudi. Prvi su begunci od građanskog rata, a drugi su školarci koji traže bolje uslove za školovanje i život.
Udruženja uredi
U vreme bivše Jugoslavije aktivni su bili jugoslovenski klubovi, kojih je bilo šest, kao i Jugoslovenska dopunska škola sa osam razreda i 230 učenika. Najpoznatiji i najaktivniji je bio Klub Jugoslovena, zatim FK Sloga iz Londona i FK Beograd iz Halifaksa. Raspadom SFRJ ove institucije su se dobrim delom rasformirale, a neke i obnovile rad dolaskom novih iseljenika. Takođe, bilo je aktivno više srpskih udruženja. To su " Ravna Gora", Mladi četnici, Srpska nacionalna organizacija, "Zbor", kao i projugoslovenska organizacija Oslobođenje koju je vodio Desimir Tošić, i Demokratska alternativa, koju je neko vreme vodio Milovan Đilas. Tošić je bio i urednik lista "Naša reč", koji je izlazio u Londonu u tri hiljade primeraka, a i direktor istoimenog izdavačkog preduzeća, koje je štampalo dela jugoslovenskih i srpskih disidenata. U Birmingemu je izlazila Ljotićeva "Iskra", ali i mnogi četnički listovi.
Britić uredi
Britić je kvartalni britanski srpski časopis pokrenut od strane Aleksa Simića i Stana Smiljanića 2008. godine sa ciljem da obezbedim forum za sve Srbe u Velikoj Britaniji, a odatle je i dobio naziv.[2]
Veroispovest uredi
Na tlu Velike Britanije postoji nekoliko srpskih pravoslavnih crkava, u Londonu se nalaze dve, crkva Svetog Save i crkveni dom Sveti Nikolaj Velimirović, a u Birmingemu crkva Svetog Lazara. Na najvećem srpskom groblju na Ostrvu, a možda i u Evropi, Brukvudu, srpska pravoslavna crkva ima svoje parcele.
Poznate ličnosti uredi
- Čedomilj Mijatović, ekonomista, književnik, istoričar, političar i diplomata
- Slobodan Jovanović, pravnik, istoričar, književnik i političar, profesor Beogradskog univerziteta (1897—1940), predsednik Srpske kraljevske akademije, rektor Beogradskog univerziteta, profesor javnog prava i dekan Pravnog fakulteta u Beogradu
- Dimitrije Mitrinović, avangardni kritičar, teoretičar, filozof, esejist, pesnik i prevodilac.
- Borislav Pekić, književnik
- Nenad Petrović, književnik
- Stevan Pavlović, istoričar
- Miodrag Purković, istoričar
- Radomir Putniković, književnik
- Desimir Tošić, srpski i jugoslovenski intelektualac demokratske orijentacije
- Irinej Đorđević, episkop dalmatinski i doktor teologije
- Milan Mandarić, biznismen
- Aleksandar II Karađorđević, bivši jugoslovenski princ
- Nikolas Braca, advokat i bivši predsednik Evropskog suda za ljudska prava
- Pit Vučković, pevač i tekstopisac
- Milija Aleksić, fudbaler
- Stiv Ogrizović, fudbaler
- Majk Pejić, fudbaler
- Jovan Lukić, fudbaler
- Antoni Šarčević, fudbaler
- Liam Higins, ragbista
- Marko Stanojević, ragbista
- Stefan Račford, ragbista
- Aleksa Bogdanović, teniser
- Vesna Stanojević, glumica
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Dijaspora može da promeni Srbiju politika.rs
- ^ Britić, zvanični vebsajt
Literatura uredi
- Puzović, Predrag (1996). „Eparhije Srpske pravoslavne crkve u rasejanju” (PDF). Bogoslovlje: Časopis Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 40 (1-2): 87—96. Arhivirano iz originala (PDF) 08. 06. 2019. g. Pristupljeno 25. 03. 2018.