Stanislav Budisavljević

Stanislav plemeniti Budisavljević Prijedorski, u familiji poznat i kao Stanko, (Bjelopolje kod Korenice, 1839 — Pula, Istra, 20. septembar 1907) bio je jedini Srbin koji je bio komandant austrougarske mornarice. Potiče iz ugledne ličke vojne porodice Budisavljević, i to iz onog ogranka familije, koji je nosio plemićki pridjevak Prijedorski.

Stanislav Budisavljević
Datum rođenja	1839.
Mesto rođenja	Bjelopolje
Datum smrti	20. septembar 1907.
Mesto smrti	Pula

Biografija

Sin je oficira Budeta i Sofije, rođ. Marić. Braća su mu bili: veliki župan Budislav, Jovo i Manojlo Budisavljević. Školovao se na Artiljerijskoj akademiji. Kao artiljerijski natporučnik prešao je u upravnu službu Austrougarske ratne mornarice, gdje je bio generalni komesar. Zahvaljujući sposobnostima i predanom radu stekao je najviše počasti u službi i stigao do zvanja pomorskog generalnog komesara u miru. Jedno vrijeme bio je profesor srpskog jezika na Pomorskoj akademiji u Rijeci. Potpomagao je nacionalne težnje pulskih Srba i katolika (ljudi koji su se tada počeli osjećati Hrvatima), u borbi protiv germanizacije i italijanizacije. Jedan je od osnivača Čitaonice u Puli i njen dugogodišnji predsjednik. Njegov vojni personalni karton donosi podatke da je rođen u Bjelopou, a kao pokrajina se navodi Vojna granica (Militaergranz). U rubrici religija piše: grkopravoslavna. Tu su mu date lijepe i povoljne ocjene. Pod poznavanjem jezika navodi se da govori i piše vrlo dobro njemački i srpskohrvatski, zatim da govori italijanski i nešto engleski. Navodi se i da je kao učitelj ilirskog jezika postigao znatan uspjeh u obuci polaznika. U dokumentu se hvale njegova lojalnost carevini, ističe se da nije bio pripadnik vojske neke druge sile, potom umjeće rada s ljudima, pa se kao zaključak navodi da u potpunosti i bez rezerve odgovara potrebama službe. Nosilac je Ordena gvozdene krune trećeg reda i Ordena Franca Jozefa, kao i više ratnih i vojnih odlikovanja. Supruga mu je bila Njemica Adela Vajnstorp (Wainstorp). Imali su četiri sina i četiri ćerke: Vladimira (2. maj 1873.), Budislava (3/15. avgust 1874.), Dragutina (6. avgust 1875.), Aleksandra (21. novembar 1876.), Ernestinu, Stefani, Hildegart i Ameliju. Još jedan sin je rođen 1879. ali je nepoznato ime i da li je preživjeo porođaj. Imali su još jednu ćerku Adapiju koja je umrla u 10. godini. Opijelo je održano u pravoslavnoj crkvi u Rijeci. Svi sinovi su kršteni u pravoslavnoj crkvi. Krštenice ćerki ne postoje u matičnim knjigama krštenih parohije svetog oca Nikolaja u Rijeci. Umro je u 1907. godine u 68. godini života, u Puli. Sahranjen je na Mornaričkom austrougarskom groblju u Puli. Posmrtovnicu mu je žena štampala na njemačkom jeziku jer je njome obavještavala uglavnom muževljeve kolege, vojna lica, u Austriji o smrti svoga muža. Na posmrtovnici se vide sve njegove titule i imena ćerki. Epitaf je na njemačkom jeziku, ali je grob, za razliku od većine ostalih grobova, po pravoslavnom običaju, okrenut ka istoku. Epitaf je isklesan velikim slovima i glasi: K. u K. MARINEGENERALKOMISSAR Stanislav Budisavljević von Priedor, ritter des ordens der eisernen krone 3 kl und des Franc Joseph ordens besitzer der millitarverdiens der kriegs und ehrenmedaille fur 40 jahrige treue dienste ritter des konigl griechischen erloserordens etc etc gestorben am 20 september 1907 im 68 lebensjahre die trauernde familie. Prijevod na srpski jezik: Vitez Reda Gvozdene krune trećeg reda, Ordena Franca Jozefa za vojne zasluge, Medalje časti za četrdeset godina odanosti, vitez grčkog Ordena svetog Spasitelja itd. itd. Preminuo 20. septembra 1907. u 68 godini života. Ožalošćena porodica.