Tanchaz
Tanchaz (doslovno „plesna kuća“) je „ležerni“ mađarski narodni plesni događaj (za razliku od scenskih nastupa). To je aspekt oživljavanja mađarskih korena tradicionalne kulture koji je započeo početkom 1970-ih i ostaje aktivan deo nacionalne kulture širom zemlje, posebno u gradovima poput Budimpešte. Tanchaz se oslanja na tradicije širom regiona Kraljevine Ugarske (naročito Transilvanije), posebno muzike i plesa. Termin je izveden iz transilvanske tradicije održavanja plesova u domovima pojedinca.
Obnavljanje tradicije uredi
Tradicije tanchaza obnovljene su što je autentičnije moguće, što je potpomognuto prilično detaljnim istraživanjem mađarske kulture. Pokret čine brojne neformalne grupe. Pored toga, etnički Mađari izvan Mađarske, poput onih u Transilvaniji, Slovačkoj i dolini reke Siret u Moldaviji, takođe slave pokret tanchaz. Opština Sik u Rumuniji ima tri ulice: Felseg, Čipkeseg i Forroseg, a svaka ulica je imala svoj „tanchaz“. Dve plesne kuće su obnovljene ili ponovo izgrađene: plesna kuća Čipkeseg sada je muzej, a u obnovljenoj plesnoj kući Forroseg možete se diviti slikama plesne kuće Korniša Petera, fotografa iz Budimpešte. Svakog meseca u Siku postoji mađarska plesna kuća koju organizuje fondacija Čipkeseg.
Najvažniji ansambli i institucije uredi
Unutar Sjedinjenih Država nastupaju mađarske plesne grupe poput Čurdongolo (u Nju Džerziju), Tisa Enšemble (u Vašingtonu), Karpatok (u Los Anđelesu), Eletfa (u Njujorku i Nju Džerziju) i Čardaš (u Klivlendu) na scenu donoseći osećaj tanchaza široj publici, a kampovi kao što su Ti Ti Tabor (u državi Vašington) i Čipke (u Mičigenu) dovode nastavnike plesa i muzičare iz Mađarske i Transilvanije da poduče severno-amerikance o muzici i plesu mađarskog naroda.
Narodni ansambl Čurdongolo osnovan je 1998. godine, a 2008. godine postao je neprofitna organizacija posvećena učenju, očuvanju i promociji mađarske kulture. Tokom godina, Čurdongolo, čiji su članovi prva, druga i treća generacija američkih Mađara, evoluirao je u jedan od vodećih etničkih ansambala narodnih plesova u Severnoj Americi. Grupa nastupa na lokalnim mađarskim programima nacionalnih praznika, mađarsko-američkim društvenim događajima poput dobrotvornih balova, proslave proleća, žetve i kulturnih festivala u zajednicama Njujorka. Čurdongolo organizuje brojne događaje plesnih kuća koji su otvoreni za javnost, pružajući priliku za učenje mađarskih narodnih plesova i muzike iz različitih regiona.[1] Ansambl Tisa predstavlja tradicionalne mađarske narodne igre kroz časove i performanse i učestvuje u tanchaz (plesnim kućama), radionicama i kampovima širom Severne Amerike (a ponekad čak i do Mađarske i Transilvanije).[2]
Mađarski narodni ansambl Eletfa osnovala su 1987. godine deca mađarskih imigranata, a trenutno ga čini prva generacija i mađarski imigranti koji žive u Nju Džersiju, Njujorku i Vašingtonu, DC. Eletfa, što znači Drvo života, simbolizuje osnovnu misiju i strast ansambla, a to je očuvanje prošlosti prenošenjem na sledeću generaciju. Eletfa nastupa na širokom spektru mesta, od koncertnih sala, festivala na otvorenom, muzeja do tanchaze - plesnih kuća ili mađarskih narodnih plesnih zabava. Posvećeni su širenju svoje radosti zbog autentične mađarske narodne muzike, pesme i igre iz današnjih sela i istorijske Mađarske na publiku svih starosnih grupa, unutar mađarske zajednice i širom Severne Amerike.[3]
Čardaš ansambl je neprofitna plesna organizacija locirana u Ohaju, a predstavlja tradicionalno i savremeno mađarsko nasleđe u okolini i na međunarodnim turnejama. Osnovan je 1994. godine.[4]
Mađarski narodni kamp Ti Ti Tabor nudi bogato uživanje u autentičnoj mađarskoj narodnoj kulturi kako za odrasle tako i za decu. Smešten na ostrvu Raft, u državi Vašington, kamp dovodi stručnjake iz Mađarske da predaju narodni ples, muziku, pevanje i tradicionalne narodne umetnosti.[5]
U Velikoj Britaniji, ansambl Čergo ima redovnu mađarsku plesnu kuću u Londonu.
Značaj tanchaz metode uredi
Kao priznanje revitalizaciji i zaštiti napora metode tanchaz u podučavanju tradicionalnog plesa, upisan je na UNESKO-v spisak nematerijalnog nasleđa hitnih mera zaštite u novembru 2011.[6] Prema drugom izvoru, tanchaz je upisan na listu nematerijalnog nasleđa dobrih mera zaštite, 2011. godine.[7]
Reference uredi
- ^ „Csűrdöngölő Folk Ensemble”. csurfolk.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Tisza Ensemble”. tiszaensemble.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „ÉLETFA HUNGARIAN FOLK BAND”. eletfa.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „csardasdance company”. csardasdance.com. Arhivirano iz originala 06. 05. 2021. g. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Ti Ti Tábor Hungarian Folk Camp”. tititabor.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Two new elements inscribed on the List of Intangible Heritage in Need of Urgent Safeguarding and five best safeguarding practices selected”. UNESCOPRESS. Pristupljeno 26. 11. 2011.
- ^ „Táncház method”. ich.unesco.org. Pristupljeno 2. 6. 2021.
Spoljašnje veze uredi
- Forras Banda tanchaz (SAD i Kanada)
- Fondacija za očuvanje mađarske kulturne baštine u Siku
- Intervju sa Havasretijem Palom iz ansambla Teka, svetskog muzičkog benda
- Intervju Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. jul 2019) sa Gimesom, svetskim muzičkim bendom tanchaza
- Népzene, néptánc, kézművesség - mađarska tanchaz stranica
- Tanchaztalalkozo - Nacionalni festival tanchaza u Mađarskoj - zvanična stranica
- [1][mrtva veza] - mađarski muzički i plesni kamp u Mičigenu