FAP 1314

FAP 13
FAP 1313
FAP 1314
FAP 1414
FAP 1415
FAP 13; FAP 1313; FAP 1314; FAP 1414; FAP 1415
	Cisterna za pranje ulica FAP 1314 javnog komunalnog preduzeća Stari grad iz Šapca.
Pregled
Proizvođač	FAP – „Fabrika automobila Priboj“
Poznat kao	"Njuškaš"
Proizvodnja	1962—2003
Modeli	Sandučar, kiper, tegljač
Montaža	FAP Priboj, Srbija
Karoserija i šasija
Klasa	Teretno vozilo nosivosti 13(14) tona
Karoserija	Kabina ispred motora
Pogonski agregat
Motor	FAMOS F - A, FF - A
Veličine
Međuosovinsko; rastojanje	4.600
Masa	6.850
Hronologija
Prethodnik	FAP 6G

FAP 1314, u početku označavan kao FAP 13, je teretni kamion sa dve osovine proizvođen u Fabrici automobila Priboj od 1962. godine dvadesetog veka pa sve do 2003. godine kada je proizveden poslednji primerak 1414. Najprepoznatljiviji i najmasovniji je model FAP-a.

Opis i namena uredi

FAP 1314 je terenski kamion, zasnovan na modelima švajcarsko-austrijske kompanije „Saurer Werke”, namenjen prevozu tereta i vuču priključnih vozila. Vozilo je osmišljeno i razvijeno na osnovu postojećih modela „Saurer-a”, kamionima 4G i 6G koji su se proizvodili u FAP-u od 1953. godine, po njihovoj licenci. FAP 1314 je teretno vozilo nosivosti 13 tona bruto mase, sa šestocilindričnim „FAMOS”, vodom hlađenim dizel motorima snage 130 i 145 konjskih snaga.

Proizvodnja uredi

Serijska proizvodnja je započeta 1962. godine pod oznakom FAP 13, a početkom saradnje FAP-a sa Mercedes-Bencom oznake kamiona postaju četvorocifrene, te je model označen kataloški kao FAP 1313, mada je ta oznaka ubrzo potisnuta sa proizvodnjom poboljšane verzije FAP 1314 sa jačim FF FAMOS-ovim motorom umesto prethodnog F motora. Serijska proizvodnja trajala je sve do 1995. godine. Za više od 40 godina proizvodnje, ovaj kamion je postao zaštitni znak fabrike, kao vozilo neverovatne izdržljivosti, velike prohodnosti i sa niskim procentom kvarova.

Namena i varijante uredi

Stari FAP 13 i dalje je prisutan po ruralnim krajevima za prevoz trupaca.

Žuti kiper FAP 1314K.

Plavi kiper FAP 1314K.

Vatrogasni kamion FAP 1314 Dobrovoljnog vatrogasnog društva Mihajlovo na čelu kolone vatrogasnih kamiona.

Vatrogasni kamion FAP 13 Dobrovoljnog vatrogasnog društva Banatski Despotovac sa karakterističnim belim volanom i dupim farovima.

Cisterne za pranje ulica FAP 1414 JKP Gradska čistoća Beograd.

Cisterne za vodu FAP 1414 PZP Valjevo.

Vojna cisterna za gorivo FAP 1314S/ACG.

Vojna cisterna za vodu FAP 1314S/ACV.

Vojni kamion - radionica FAP 1314S/AR, Vojske Srbije.

Auto dizalica FAP 1314 SV/A-LD Vojske Srbije.

Osnovni modeli kamiona bili su kiper i sandučar, a takođe su se proizvodili u verzijama sa najrazličitijim nadgradnjama: vatrogasno, komunalno, šumsko vozilo, cisterne, vozila za prevoz stoke i različiti specijalizovani kranovi. Proizvodio se i u verziji sa pogonom na sva 4 točka, popularno nazvan „Alerad” (eng. All Roads), i najveću primenu imao je u Jugoslovenskoj narodnoj armiji. U JNA je FAP 1314 pored standardnog transportnog sandučara i kipera korišćen još i sa nadgradnjama: cisterne za gorivo, cisterne za vodu, vatrogasnog vozila, pokretne radionice, autodizalice itd. Iako se ne proizvodi više od 20 godina i dalje je nezaobilazno vozilo na šumskim putevima bivše Jugoslavije.

U početku proizvodnje ovaj model je označavan dvocifreno kao FAP 13, ali je početkom sedamdesetih sa kasnijim uvođenjem četvorocifrene oznake koja je pored broja 13 koji označava ukupnu masu osnovnog automobila u tonama dodata i cifra 13 koja označava snagu motora u desetinama konjskih snaga (130 konjskih snaga FAMOS-ovog motora), te vozilo od tad kataloški označivano kao FAP 1313. U isto vreme javlja se i model FAP 1314 sa jačim motorom koji potiskuje FAP 1313 iz proizvodnje.

Oznaka modela kod ranijih kamiona označavanih sa FAP 13 se nalazi na prednjoj rešetki haube, dok se kod kamiona označivanih sa FAP 1314 (i kasnije FAP 1414) oznaka nalazi na vratima ispod prozora.

Pored osnovne verzije sandučara FAP 13 sa pogonom 4 h 2, postojale su i sledeće verzije:

FAP 13K — kiper (K) sa pogonom 4 h 2;
FAP 13T — tegljač (T) sa pognom 4 h 2;
FAP 13TK — tegljač (T) kiper sa pognom 4 h 2;
FAP 13S — teretni sandučar sa pogonom 4 h 4 svetočkaš (S);
FAP 13SK — kiper svetočkaš sa pogonom 4 h 4;
FAP 13ST — tegljač svetočkašsa pogonom 4 h 4;
FAP 13S/AV — teretni sandučar sa pogonom 4 h 4 i vitlom (V).

Iste slovne oznake zadržane su i sa četvorocifrenim sistemom označavanja na modelima 1314 i 1414. Modeli proizvođeni za vojsku su imali dodatno slovo A (FAP 13SK/A, FAP 13ST/A, FAP 13S/AV).

Pored fabričkih verzija sandučara, kipera i tegljača u verzijama sa i bez pogona na sve točkove, FAP 13 je široku namenu širom Jugoslavije našao i sa različitim nadogradnjama šasije različite proizvodnje (Vatrosprem , FAP Livnica , Gorica i ostali). Tako su i dan danas česti kamioni FAP 13 sa specijalnim nadogradnjama poput cisterni za goriva ili vodu, vatrogasnih i komunalnih vozila, kranova za izvlačenje drva iz šume i ostala.

U Jugoslovenskoj narodnoj armiji pored svetočkaša kipera, sandučara i tegljača korišćene su i verzije sa posebnim nadogradnjama na šasiji:

FAP 1314S/ACV — cisterna za vodu armijska sa pogonom 4 h 4;
FAP 1314S/ACG — cisterna za gorivo armijska sa pogonom 4 h 4;
FAP 1314S/AR — pokretna radionica armijska sa pogonom 4 h 4;
FAP 1314S/A-LD — pokretna dizalica armijska sa pogonom 4 h 4.

1414, 1415 uredi

Kiper FAP 1414K sa dizalicom..

Cisterna za gorivo FAP 1414 javnog preduzeća Srbijaautoput.

Godine 1987. kamion je modernizovan u verziju FAP 1414. Dobio je novi sistem kočenja, osovine, pneumatiku, sinhroni menjač i malo povećanje nosivosti. Sve ostale karakteristike su ostale iste kao na prethodnom modelu FAP 1314.

Po završetku serijske proizvodnje, pomenuti model kamiona proizvodio se i u manjim serijam sa „IMR”, „Kamins” i „Štajern” motorima što je delimično menjalo karakteristike vozila i brojevnu oznaku. Verzija sa „Kamins” motorom nosila je oznaku „FAP 1415”. Poslednji vanserijski primerak FAP 1414 CV proizveden je 2003. godine.

Tehnički podaci uredi

Model
1313	1313K	1313T	1313TK	1313S	1313SK	1313ST	1314	1314K	1314T	1314TK	1314S	1314SK	1314ST
MOTOR
F							FF
Snaga motora (KS)
130							145
Broj obrtaja po minutu
2000							2200
DIMENZIJE VOZILA (mm)
Razmak osovina
4600	4600	3750	3700	4600	4600	3750	4600	4600	3750	3700	4600	4600	3750
Dužina
7927	7382	5842	5942	8026	7382	6160	7927	7382	5842	5942	8026	7382	6160
Širina
2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380	2380
Visina
2530	2530	2530	2530	2660	2660	2660	2530	2530	2530	2530	2660	2660	2660
Prednji prepust
1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192	1192
Zadnji prepust
2085	1050	900	1050	2085	1490	1200	2085	1050	900	1050	2085	1490	1200
Razmak prednjih točkova
1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900	1900
Razmak zadnjih točkova
1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720	1720
DIMENZIJE TOVARNOG SANDUKA (mm)
Dužina
5000	3970			5050	3970		5000	3970			5050	3970
Širina
2200	2248			2250	2248		2200	2248			2250	2248
Visina
500	450			450	450		500	450			450	450
Prečnik okretanja (m)
17,00	17,00	15,00	15,00	15,00	17,00	15,00	17,00	17,00	15,00	15,00	15,00	17,00	15,00
MASA (kg)
Sopstvena težina
5700	6270	4920	5000	5950	6800	6000	5700	6270	4920	5000	5950	6800	6000
Korisna nosivost
8000	7500			8000	7500		8000	7500			8000	7500
Korisna nosivost
13700	13770			13950	14300		13700	13770			13950	14300
Dozvoljeni pritisak na sebe
		8500	8500			8500			8500	8500			8500
Ukupna težina prikolice
7900	7830			7650	7300		7900	7830			7650	7300
Ukupna težina vučnog voza
21600							24200
POTROŠNjA GORIVA OPTEREĆENOG VOZILA (l/100km)
18
MAKSIMALNA BRZINA VOZILA (km/h)
62,10							68,30

Galerija uredi

Kiper FAP 13K.
Vatrogasna cisterna FAP 13S Dobrovoljnog vatrogasnog društva Knićanin.
FAP 13S sa posebnom opremom za bušenje.
Vatrogasne lestve FAP 13S Vatrogasno-spasilačke jedinice MUP-a Srbije u Šapcu.
FAP 1314 cisterna za vodu.
Kiper FAP 1314K sa dizalicom.
Bivši vatrogasni kamion FAP 1314.
Cisterna za fekalije FAP 1314.
Vatrogasni kamion FAP 1314S, Republika Makedonija.
FAP 1314 vatrogasni kamion Dobrovoljnog vatrogasnog društva iz Perasta, Crna Gora.
Cisterna za gorivo FAP 1314.
Cisterna za gorivo FAP 1314S/ACG, Vojske Srbije.
Vatrogasna cisterna FAP 1314S sa pogonom na sva četiri točka vatrogasno-spasilačke jedinice Surčin MUPa Srbije.