Ferdinand Markos
Ferdinand Emanuel Edralin Markos[1] (šp. Ferdinand Emmanuel Edralín Marcos; Sarat, Luzon, 11. septembar 1917 — Honolulu, Havaji, 28. septembar 1989) bio je filipinski političar, dugogodišnji predsednik države i diktator od 1965. do 1986. godine.[2][3][4][5][6][7][8] Predsednik Filipina postao je 1965, kao jedan od najpopularnijih političara, a 1986. je na talasu masovnih protesta zbačen sa vlasti, posle čega je izbegao na Havaje.[9] On je bio vodeći član krajnjeg desničarskog Pokreta novog društva, i vladao je kao diktator[3][10][11][12] pod vojnom upravom od 1972 do 1981.[13] Njegov režim je bio zloglasan zbog svoje korupcije,[14][15][16][17] ekstravagancije,[18][19][20] i brutalnosti.[21][22][23][24]
| Ferdinand Markos | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Markos 1982 god. | |||||||||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||||||||
| Datum rođenja | 11. septembar 1917. | ||||||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Sarat, Filipini | ||||||||||||||||||||||
| Datum smrti | 28. septembar 1989. (72 god.) | ||||||||||||||||||||||
| Mesto smrti | Honolulu, Havaji, SAD | ||||||||||||||||||||||
| Državljanstvo | Filipini SAD | ||||||||||||||||||||||
| Religija | Katolik | ||||||||||||||||||||||
| Profesija | političar | ||||||||||||||||||||||
| Porodica | |||||||||||||||||||||||
| Supružnik | Imelda Markos | ||||||||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||||||||
| Politička stranka | Liberalna stranka (1946—1965) Nacionalistička stranka (1965—1978) | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Potpis |  | ||||||||||||||||||||||
Biografija uredi
Rođen je 1917. godine na filipinskom ostrvu Luzon. Po zanimanju je bio pravnik. Nakon što su SAD predale nezavisnost Filipinima 1946. godine, Markos se uključio u politiku. Bio je poslanik u filipinskom kongresu od 1949. do 1959. godine.
Predsednik uredi
Za predsednika Filipina bio je izabran 1965. i na toj funkciji je ostao više od 20 godina. Tokom vladavine, njegova vlast je bila sve više korumpirana i represivna. Politički protivnici su proganjani. Među ostalima, ubijen je vođa opozicije Beninjo Akino kada se 1983. vratio iz egzila[25]. Na taj je način uklonjen najozbiljniji kandidat koji je mogao da ga pobedi na izborima 1984. godine. Markosov režim su podržavale Sjedinjene Američke Države.
Markos je, sve vreme dok je vladao kao predsednik, imao jake veze sa SAD-om, a bio je dobar prijatelj s Ričardom Niksonom, Lindonom Džonsonom i Ronaldom Reganom. Odnosi između dve države nakratko su zahladili tokom mandata Džimija Kartera, koji je posebno upozoravao na kršenje ljudskih prava. U Vijetnamski rat poslao je filipinske vojnike koji su se borili na američkoj strani[26].
Ferdinand i njegova supruga Imelda Markos tretirali su državnu ekonomiju kao da je to bila njihova ušteđevina. Imelda je putovala po svetu, na primer, u Njujork gde je trošila ogromne količine filipinskog novca na umetnička dela. Njen interes za odeću bio je naširoko poznat, pogotovo njena ljubav prema cipelama[27].
Pad s vlasti uredi
Dana 25. februara 1986. godine, bračni par Markos bio je prisiljen da pobegne iz zemlje zbog narodnog pokreta koji se podigao zahtevajući demokratiju[28]. Nastanili su se na Havajima, gde je Markos umro 1989. godine.
Reference uredi
- ^ National Security Archive (U.S.); Philippines. President (1965-1986 : Marcos) (1990). The Philippines: U.S. policy during the Marcos years, 1965-1986. Chadwyck-Healey. str. 37.
- ^ Collas-Monsod, Solitas (10. 9. 2016). „Skeletons of their kleptocracy”. Philippine Daily Inquirer.
- ^ a b Keil, Jennifer Gould (29. 8. 2018). „Dictator’s over-the-top summer home heads to auction block”. New York Post.
- ^ „Hail to the thief: The Philippine government offers a hero's burial for a murderous kleptocrat”. The Economist. 12. 11. 2016.
- ^ Heilprin, John (2015). „Political will guides Marcos case in Philippines”. Swissinfo.
- ^ Wintrobe 2000, str. 11, 132
- ^ Roa, Ana (29. 9. 2014). „Regime of Marcoses, cronies, kleptocracy”. Philippine Daily Inquirer.
- ^ Davies, Nick (7. 5. 2016). „The $10bn question: what happened to the Marcos millions?”. The Guardian.
- ^ Magno, Alexander R., ur. (1998). „Democracy at the Crossroads”. Kasaysayan, The Story of the Filipino People Volume 9:A Nation Reborn. Hong Kong: Asia Publishing Company Limited.
- ^ „Philippine dictator Ferdinand Marcos given controversial hero's burial”. The Guardian. Agence France-Presse. 18. 11. 2016.
- ^ „Marcos: Rise and fall of a dictator”. Philippine Daily Inquirer. 19. 11. 2016.
- ^ Mijares 1976
- ^ Lacsamana, Leodivico Cruz (1990). Philippine History and Government (Second izd.). Phoenix Publishing House, Inc. ISBN 978-971-06-1894-1. p. 189.
- ^ Nery, John (11. 9. 2013). „Corruption in Philippines: Marcos was the worst”. The Jakarta Post.
- ^ „Global Corruption Report” (PDF). Transparency International. Arhivirano iz originala (PDF) 03. 09. 2010. g. Pristupljeno 6. 8. 2009.
- ^ „Global Corruption Report,”. Transparency International. str. 106. Pristupljeno 25. 2. 2016.
- ^ „Global Programme Against Corruption,” (PDF). Transparency International. str. 274. Arhivirano iz originala (PDF) 17. 4. 2016. g. Pristupljeno 25. 2. 2016.
- ^ Traywick, Catherine (16. 1. 2014). „Shoes, Jewels, and Monets: The Immense Ill-Gotten Wealth of Imelda Marcos”. Foreign Policy.
- ^ „The weird world of Imelda Marcos”. The Independent. 25. 2. 1986.
- ^ Laurie, Jim (1986). „Excerpt - Imelda Marcos from ABC 20/20 March 1986”. ABC News.
- ^ Conde, Carlos H. (8. 7. 2007). „Marcos family returning to the limelight in the Philippines”. The New York Times.
- ^ „Report of an Amnesty International Mission to the Republic of the Philippines 22 November – 5 December 1975” (PDF). Amnesty International Publications. septembar 1976. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 10. 2017. g. Pristupljeno 13. 10. 2019.
- ^ „Why not ask Ramos and Enrile about Martial Law”. Manila Times. 28. 2. 2016. Arhivirano iz originala 11. 08. 2018. g. Pristupljeno 29. 6. 2017.
- ^ „Alfred McCoy, Dark Legacy: Human rights under the Marcos regime”. Ateneo de Manila University. 20. 9. 1999.
- ^ Thompson 1995, str. 114–115
- ^ Lieutenant General Larsen, Stanley Robert (1985) "Chapter III: The Philippines" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. avgust 2016) in Allied Participation in Vietnam, U.S. Department of the Army
- ^ „Ferdinand E. Marcos”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 2. 3. 2013.
- ^ Tate, C. Neal (1999). „Judicial Defense of Human Rights during the Marcos Dictatorship in the Philippines: The Careers of Claudio Teehankee and Cecelia Muñoz Palma”. Ur.: Gibney, Mark & Frankowski, Stanislaw. Judicial protection of human rights: myth or reality?. Greenwood Publishing. str. 123. ISBN 978-0-275-96011-7.
Literatura uredi
- Wintrobe, Ronald (2000). The Political Economy of Dictatorship. Cambridge University Press. str. 11; 132. ISBN 978-0-521-79449-7.
- National Security Archive (U.S.); Philippines. President (1965-1986 : Marcos) (1990). The Philippines: U.S. policy during the Marcos years, 1965-1986. Chadwyck-Healey. str. 37.
- Thompson, Mark R. (1995). The anti-Marcos struggle: personalistic rule and democratic transition in the Philippines. Yale University Press. str. 114—115. ISBN 978-0-300-06243-4.
- Tate, C. Neal (1999). „Judicial Defense of Human Rights during the Marcos Dictatorship in the Philippines: The Careers of Claudio Teehankee and Cecelia Muñoz Palma”. Ur.: Gibney, Mark & Frankowski, Stanislaw. Judicial protection of human rights: myth or reality?. Greenwood Publishing. str. 123. ISBN 978-0-275-96011-7.
- Mijares, Primitivo (1976). The Conjugal Dictatorship of Ferdinand and Imelda Marcos (PDF). Union Square Publications. Arhivirano iz originala (PDF) 18. 2. 2018. g. Pristupljeno 1. 1. 2019.
- Agoncillo, Teodoro (1990). History of the Filipino People (8th izd.). Quezon City: C & E Publishing.
- THE COMMUNIST INSURGENCY IN THE PHILIPPINES:TACTICS AND TALKS; Asia Report N°202 (PDF) (Izveštaj). International Crisis Group. 14. 2. 2011.
- So Why Samar?. Produced by the Philippine Commission on Human Rights with the help of Swiss Embassy Manila for its Oral History Project on the subject of human rights violations during martial law. Samar: YouTube. 3. 10. 2015.
- Aquino, Belinda, ur. (1982). Cronies and Enemies: The Current Philippine Scene. Philippine Studies Program, Center for Asian and Pacific Studies, University of Hawaii.
- Bonner, Raymond (1987). Waltzing with a Dictator: The Marcoses and the Making of American Policy. New York: Times Books. ISBN 978-0-8129-1326-2.
- Celoza, Albert F. (1997). Ferdinand Marcos and the Philippines: the political economy of authoritarianism. Greenwood Publishing. ISBN 978-0-275-94137-6.
- Robles, Raissa (2016). Marcos Martial Law: Never Again. Quezon City: Filipinos for a Better Philippines, Inc. ISBN 978-621-95443-1-3.
- Salonga, Jovito (2001). Presidential Plunder: The Quest for Marcos Ill-gotten Wealth. Regina Pub. Co., Manila
- Seagrave, Sterling (1988): The Marcos Dynasty, Harper Collins
- Library of Congress Country Studies: Philippines. The Inheritance from Marcos
Spoljašnje veze uredi
- Philippine government website on the country's presidents
- The Philippine Presidency Project
- Marcos Presidential Center
- Bantayog ng mga Bayani Архивирано на сајту Wayback Machine (16. јул 2018) – Monument to the Heroes & victims of martial law during the Marcos regime
- The Martial Law Memorial Museum
- The Martial Law Chronicles Project
- GMA News Research: Batas Militar (Martial Law: September 21, 1972 – January 17, 1981)
- Philippine Star NewsLab - 31 Years of Amnesia: Stories on the Myths that Made Marcos
- Heroes and Killers of the 20th century: killer file: Ferdinand Marcos
- The Conjugal Dictatorship Online Download from the Ateneo de Manila Rizal Library
- "To Sing Our Own Song" - documentary on the Marcos dictatorship narrated by Jose Diokno
- Ferdinand Markos na sajtu IMDb (jezik: engleski)
