Filoksenova cisterna
Filoksenova cisterna (grč. Κινστέρνα Φιλοξένου) ili cisterna 1001 stuba (tur. Binbirdirek Sarnıcı), je zatvorena cisterna za vodu podignuta, u današnjem obliku, najverovatnije u 6. veku[1] i predstavlja drugu po veličini (od oko 500 koliko je do sada pronađeno)[2] zatvorenu cisternu u vizantijskom Carigradu, posle cisterne Bazilike. Nakon pada Carigrada 1453. godine je izgubila svoju namenu, kasnije je bila korišćena u proizvodnji svile, da bi na kraju bila u potpunosti napuštena i pretvorena u đubrište. Tokom procesa čišćenja i restauracije, koji je trajao sedam godina, iz nje je izneto oko 700 kamiona punih đubreta, a utvrđeno je i da su otvori na njenom vrhu, koji su služili za skupljanje kišnice, prošireni da bi su u nju lakše ubacivalo đubre. Smeštena je na zapadnom kraju prostranog trga na kome se danas nalaze Aja Sofija, Hipodrom, Plava džamija, cisterna Bazilika i čitav niz drugih spomenika. Danas je otvorena za javnost, a u njoj se jedno vreme nalazila izložba slika i maketa koje su nastale u sklopu projekta Byzantinum1200.
Naziv uredi
Filoksenova cisterna je vizantijski naziv koji je vodi poreklo od rimskog senatora i saradnika Konstantina Velikog (306—337) Filoksena, za koga se pretpostavlja da ju je podigao. Međutim, danas se ne može sa sigurnošću potvrditi da li je ova cisterna istovetna sa Filoksenovom koja se pominje u vizantijskim izvorima.
Cisterna 1001 stuba je otomanski naziv za cisternu, ali njegova etimologija nije poznata, pošto ona ima svega 224 stuba tj. 448 stubova, ukoliko se gornji i donji delovi računaju zasebno.
Podaci o cisterni uredi
Cisterna ima pravougaonu osnovu dimenzija 64m x 56.4m. Noseći stubovi su raspoređeni u 16 redova sa po 14 stubova u svakom, tako da ih ukupno ima 224. Njena visina je 15 m, a sami stubovi nosači su sastavljeni od dva stuba koji stoje jedan na drugom. Njena ukupna zapremina iznosi 54.000m³, dok cisterna Bazilika, poređenja radi, ima zapreminu od 80.000m³.
Današnji pod cisterne je novijeg datuma, a njena prvobitna visina odnosno dubina se može videti na jednom mestu na kome se između četiri stuba vidi njeno prvobitno popločano dno. Oko tog prostora su danas postavljeni stolovi i taj deo funkcioniše kao kafić, a na njegovom dnu i danas ima vode.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Originalna Filoksenova cisterna je, prema izvorima, podignuta 330. godine, ali je arheološkim i arhitektonskim istraživanjima utvrđeno da je današnja građevina podignuta najranije u VI veku.
- ^ Prema podacima Arheološkog muzeja u Carigradu.
Literatura uredi
- „Walking Thru Byzantium. Great Palace Region“ , İstanbul. (2nd изд.). 2007. ISBN 978-9944-0994-0-0.. (jezik: engleski) [1] Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. januar 2009)
Spoljašnje veze uredi
- Zvanična prezentacija (jezik: turski)