Humajunov grob
Humajunov grob (hindi: हुमायूँ का मक़बरा, urdu: ہمایون کا مقبره, Humayun ka Maqbara) je mauzolej mogulskog cara Humajuna iz 1562. godine, smešten u Nizamudinu, istočnom delu grada Delhija (Indija), u neposrednoj blizini utvrđenja Dina-Panah (Purana Qila) koju je izgradio Humajun 1533. godine.
| Humajunov grob آرامگاه همایون | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Humajunov grob |
| Mesto | Indija |
| Koordinate | 28° 35′ 36″ S; 77° 15′ 02″ I / 28.593264° S; 77.250602° I |
| Površina | 2.704, 5.321 ha (291.100.000, 572.700.000 sq ft) |
| Kriterijum | Kulturno dobro: ii, iv |
| Upis | 1993. (17. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/232 |
Grobnicu je naručila Humajunova supruga Hamida Banu Begum, a dizajnirao ju je persijski arhitekta Mirak Mirza Gijat.[1] Izabran je lokalitet na obalama Jamune u blizini Nizamudin Dargaha, mauzoleja sufijskog sveca koji se slavi u Delhiju, Nizamudin Ajlija[2]
To je bila prva vrt-grobnica na indijskom poluostrvu, i takođe prva građevina te veličine od crvenog peščara. Zbog toga je 1993. godine grobnica upisana na UNESKO-ov Spisak mesta Svetske baštine u Aziji i Australaziji, i tada su započeti opsežni radovi njene obnove, koji su još uvek u toku.
Odlike uredi
Kompleks Humajunove grobnice obuhvata mauzolej cara Humajuna, u kojemu se nalaze grobnice njegovih supruga Hamide Begum i Dara Šikoh, sina kasnijeg cara Šaha Džahana, kao i brojne druge Mogule, uključujući i cara Šaha Džahandara, Faruksijara, Rafi ul-Darjata, Rafi UD-Daulata i Alamgira II. Njihove građevine predstavljaju veliki napredak mogulske arhitekture, a povezuje ih vrt Čarbag, tipičan persijski vrt koji se nikada do tada nije video pre u Indiji, a koji je postao presedan za sve kasnije mogulske arhitekture. Na Humajunovoj grobnici se može prepoznati jasno odstupanje od prilično skromnog mauzoleja njegova oca, prvog mogulskog cara Babura, Bag-e Babur ("Baburov vrt") u Kabulu (Avganistan). Iako je Baburov vrt bio početak tradicije sahranjivanja u "rajskom vrtu", Hamujanova grobnica je korak dalje od Gur-e Amira, grobnice njegovog pretka i osvajača Azije, Timura Velikog u Samarkandu. Ona je bila presedan za buduću mogulsku arhitekturu kraljevskih mauzoleja koja je dostigla svoj vrhunac s Tadž Mahalom u Agri.[3]
Sam mauzolej ima ispred platformu s nizom arkada koja ga vizuelno proširuje i naglašava središnju platformu s visokim ajvanom (lučni portal) iznad kojeg se uzdiže kupola. Ispod kupole se nalazi osmougaoni središnji prostor s dva kenotafa Humajuna i njegove supruge (stvarni grobovi se nalaze ispod poda). U uglovima se nalazi po jedan mali paviljon s kupolom (čatris), koji su bili uobičajeno u to vreme u domovini persijskog arhitekta, baš kao i prečka s loptom na vrhu (jamur), koja je povećavala kupolu u sredini. Središnja glavna zgrada ima četiri manje u uglovima u kojima se nalaze kenotafi članova vladarske porodice. Vidljiva građevina se sastoji od crvenog peščara, samo su zid kupole i neke aplikacije izrađene od belog mermera. Oko grobnice nalazi se utelovljenje "rajskog vrta" kako je opisan u Kuranu - Čahar Bag vrt, prvi takve vrste u Indiji.
Osim glavne zgrade Humajunove grobnice, tu se nalazi i nekoliko manjih spomenika, uključujući glavni ulaz na zapadu, te dvadeset godina stariju grobnicu Isa Khan Niyazija, avganistanskog plemića na dvoru Šer Šah Surija (vladara Suri dinastije koji su se borili protiv Mogula) iz 1547. godine.
-
-
-
Grobnica Isa Kana Nijaza u vrtovima Čar Bag -
Isa Kanova džamija (1547) -
Mauzolej Nai-ka-Gumbad
Izvori uredi
- ^ Humayunova grobnica Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. април 2009) Indijski arheološki pregled Преузето 19. јуна 2011.
- ^ Javid, Ali; Jāvīd, ʻAlī; Javeed, Tabassum (2008). World Heritage Monuments and Related Edifices in India. Algora Publishing. стр. 262—278. ISBN 978-0-87586-484-6.
- ^ Humayunova grobnica Архивирано на сајту Wayback Machine (23. decembar 2012) na ArchNet.com Preuzeto 19. juna 2011.
Literatura uredi
- Javid, Ali; Jāvīd, ʻAlī; Javeed, Tabassum (2008). World Heritage Monuments and Related Edifices in India. Algora Publishing. str. 262—278. ISBN 978-0-87586-484-6.
