Crnogoroslavlje
Crnogoroslavlje je ekstremni oblik crnogorskog religijskog nacionalizma. Prvi ideolog crnogoroslavlja, a ujedno i tvorac samog termina, bio je crnogorski fašista Sekula Drljević (1884-1945), koji je za vrijeme Drugog svjetskog rata, tokom svog boravka u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj,[1] usvojio klerofašističku ideologiju ustaškog pokreta, po ugledu na koju je potom uobličio i svoje ekstremističke stavove o posebnim religijskim aspektima crnogorskog nacionalizma.[2][3]
Polazeći od svoje osnovne teze o etničkoj posebnosti Crnogoraca u odnosu na Srbe, Drljević je zastupao stav o suštinskoj različitosti "crnogorskog" pravoslavlja ne samo u odnosu na srpsko pravoslavlje, već i u odnosu na Pravoslavlje uopšte, ukazujući tim povodom i na posebne rasne aspekte, koje je formulisao uz oslonac na tezu o neslovenskom, odnosno dinarskom poreklu etničkih Crnogoraca. Tim povodom se izričito pozivao na stavove Alfreda Rozenberga, jednog od najpoznatijih nacističkih ideologa, koji je po završetku rata osuđen kao ratni zločinac na Nirnberškom procesu. Povodeći se za takvim uzorima, Drljević je u svojim etnoreligijskim konstrukcijama otišao toliko daleko da je 1944. godine doslovno pisao: "Crnogorska crkva kroz sve vjekove nije bila ni u kakvoj zavisnosti od bilo koje pravoslavne crkve", naglašavajući: "Odlučna je činjenica, da Crnogorci imaju svoju religiju, svoje crnogoroslavlje i da su ostajući vjerni njemu vjerni samima sebi".[4][5]
Takvim pisanjem, Drljević je uobličio etnoreligijske krilatice na koje su se kasnije pozivali i mnogi drugi ideolozi crnogorskog nacionalističkog i autokefalističkog pokreta, što je došlo do posebnog izražaja nakon stvaranja nekanonske Crnogorske pravoslavne crkve (1993). Od tog vremena, na prvobitni (Drljevićev) koncept crnogoroslavlja nadovezala su se i neka novija tumačenja, koja su proistekla iz nastojanja pojedinih crnogorskih autokefalista da taj pojam, koji je ponikao pod okriljem klerofašizma, oslobode od teškog nasleđa prošlosti i time ga učine podobnim za upotrebu u savremenom javnom i političkom životu Crne Gore.[6][7][8][9][10]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Pajović 1971, str. 75-89.
- ^ Terzić 2006, str. 429-430.
- ^ Nedeljković 2007, str. 274.
- ^ Drljević 1943, str. 1.
- ^ Drljević 1944, str. 162-166.
- ^ Zeković 2016, str. 38.
- ^ CDM (2015): O crnogorskoj nacionalnoj i državnoj ideologiji dr Sekule Drljevića
- ^ IN4S (2016): Sekula Drljević nije bio ratni zločinac, ali jeste bio kolaboracionista
- ^ IN4S (2017): Crnogorska pravoslavna crkva iz ugla Sekule Drljevića i Savića Markovića Štedimlije
- ^ Antena M (2019): Iz istorije Crnogorske pravoslavne crkve
Literatura uredi
- Drljević, Sekula (1943). „Crna Gora”. Graničar: Tjednik za Zemun i Sriem. 2 (50): 1.
- Drljević, Sekula (1944). Balkanski sukobi 1905-1941 (PDF). Zagreb: Putovi.
- Zeković, Sreten (2016). „Crnoj Gori je životno načelo - Crnogorstvo” (PDF). Prosvjetni rad. 47: 38.
- Nedeljković, Saša (2007). Čast, krv i suze: Ogledi iz antropologije etniciteta i nacionalizma. Beograd: Zlatni zmaj & Odeljenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta.
- Pajović, Radoje (1971). „Politička akcija Sekule Drljevića i njegova saradnja sa ustaškim vođstvom i njemačkim poslanstvom u Zagrebu (1943-1945)”. Časopis za suvremenu povijest. 3 (1): 75—89.
- Terzić, Slavenko (2000). „Ideološki koreni crnogorske nacije i nastanak crnogorskog separatizma”. Srpska slobodarska misao. 1 (1): 181—198.
- Terzić, Slavenko (2006). „Iznevereni identitet: Prilog razumevanju ideoloških korena crnogorskog nacionalizma” (PDF). Letopis Matice srpske. 477 (3): 424—439.
Spoljašnje veze uredi
- „SPC starija od Crne Gore i „crnogoroslavlja””. Politika. 21. 1. 2020. Arhivirano iz originala 2. 2. 2021. g. Pristupljeno 18. 1. 2023.