Čurug - Stari Vinogradi
„Stari vinogradi“ u Čurugu su višeslojno arheološko nalazište horizontalne stratigrafije, sa ostacima kultura od kamenog doba preko drugih praistorijskih epoha, antičkog i srednjovekovnog perioda, pa sve do modernih vremena sa kraja 17. i početka 18. veka.
Opis i istorijat nalazišta uredi
Nalazište je otkriveno slučajno, kada su 60-ih godina XX. veka tokom rada mašina ciglane u Čurugu, u kopovima zapaženi arheološki objekti. Tokom zaštitnih arheoloških radova ekipa arheologa zapanjeno je stajala nad velikom gustinom nalaza, na mnogo većoj površini nego što se slutilo.
Pravi razmeri lokaliteta – koje je sa svojom površinom od 100 hektara jedno od najvećih arheoloških nalazišta u Srbiji – pokazali su se tek kada je ciglana pristupila proširivanju iskopa. Arheolozi su bukvalno spašavali arheološko nasleđe svetske baštine ispred radnih mašina. Već do početka zaštitnih arheoloških radova leta 1997. godine, radom ciglane "Čuružanka" uništen je periferni deo nalazišta na površini od 6000 m2. Čak i nakon stavljanja lokaliteta pod zaštitu države, zabrane ciglarskih radova i uprkos arheološkom nadzoru ciglana je uništila još oko 3500 m2 arheološki značajne površine.[1] Ravnodušnost i bahatost ostavile su rane na „Starim vinogradima“ u vidu bespovratno izgubljenih delova nalazišta.
Epohe i pronađeni arheološki nalazi uredi
Sistematska iskopavanja „Starih vinograda“ vodio je arheolog Muzeja Vojvodine Stanko Trifunović zajedno sa timom istraživača. Uz volontersku pomoć stotinak studenata arheologije istraženo je više od 600 arheoloških celina, na prostoru od oko 1,4 hektara.
Od pronađenih predmeta izdvajaju se siva glačana i rimska uvezena grnčarija, razne dobro očuvane zdele i lonci domaće proizvodnje, koštane perle, staklene narukvice, fibule i gvozdeni noževi, kao i oružje ratnika iz raznih epoha. Velika količina ulomaka raznovrsne grnčarije, kao i polugotovih posuda ukazivala je na zanatsku radionicu, koja je i locirana.[2] Otkriveno je i preko 100 zemunica i poluzemunica za stanovanje sa zemljanim pećima i stubovima koji su nosili dvoslivni krov, kao i temelji drvene ograde.
Što se epoha tiče, "Stari Vinogradi" su više puta naseljavani i napuštani, a prvi tragovi naseljavanja vode u bronzano doba. Najstariji arheološki nalazi sa „Starih vinograda“ potiču iz kamenog i bakarnog doba, i pripadaju Starčevačkoj i i Vučedolskoj kulturi. Izgleda da je područje lokaliteta veoma odgovaralo za stanovanje jer su uglavnom pronaćeni tragovi sedelačkog a ne nomadskog stanovništva. Od praistorijskih etapa, osim bronzanog se izdvaja i sloj ranog gvozdenog doba, koje pripada Bosutskoj kulturi. Od antičkih tu su grobovi raznih ratničkih grupa, verovatno gepida kao i jedan presek Limigantske kulture. Iz vremena seobe naroda izdvajaju se sloveni iz vremena mađarskog prodora, kao i srednjovekovne nekropole iz Turskog perioda.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Stanko Trifunović, Ivana Pašić (2003) “Stari vinogradi” u Čurugu – višeslojno arheološko nalazište, Glasnik Srpskog arheološkog društva br. 19. pp. 263-290.
- ^ „Fotografije grnčarske peći i tehnički crtež grnčarske radionice”. Arhivirano iz originala 15. 01. 2012. g. Pristupljeno 26. 01. 2016.
