Saobraćajni znakovi

Saobraćajni znakovi su znakovi postavljeni na ulici koji upozoravaju učesnike u saobraćaju kako se treba sigurno ponašati, odnosno koja pravila važe na određenoj deonici javne ulice. Oni stavljaju do znanja ograničenje zabrane i obaveze koje se učesnici u saobraćaju moraju pridržavati i daju potrebna obaveštenja za sigurno i bezbedno odvijanje saobraćaja. Postavljaju se sa desne strane puta, pored kolovoza, u smeru kretanja vozila i to tako da na jednom stubu budu najviše dva znaka.^[1]

Saobraćajni znakovi su deo saobraćajne signalizacije, koji pripadaju i sledeće kategorije:

oznake na kolovozu ili trotoaru
svetlosne oznake na putu
branici ili polubranici
privremena saobraćajna signalizacija
druge oznake na putu

Uz saobraćajni znak može biti postavljena dopunska tabla koja je sastavni deo saobraćajnog znaka i koja bliže određuje njegovo značenje. Ako na mestu na kome se postavlja saobraćajni znak, zbog gustine saobraćaja, preti opasnost da učesnici u saobraćaju neće uočiti znak, znak se mora postaviti i na suprotnoj strani, odnosno levoj strani puta.

Vrste znakova:

Znakovi opasnosti
Znakovi izričitih naredbi
Znakovi obaveštenja

U saobraćaju pomažu i dopunske table, koje stoje uvek ispod znakova.^[2]

Znakovi opasnosti

Služe za obaveštenje učesnika o opasnosti na određenom delu puta. Obično se stavljaju na udaljenosti većoj od 150m, imaju oblik jednakostraničnog trougla, bele boje sa crvenim obodom, a simboli na znaku su crne boje. U njih spadaju:

Opasnost na ulici
Ukrštanje ulica iste važnosti
Ukrštanje sa sporednom ulicom pod pravim uglom
Životinje na putu

Približavanje opasnim krivinama

Opasna krivina,
Krivina nalevo,
Krivina nadesno,
Dvostruka krivina ili više uzastopnih krivina od kojih je prva nadesno,
Dvostruka krivina ili više uzastopnih krivina od kojih je prva nalevo

Promena konfiguracije puta

Opasna nizbrdica
Opasan uspon
Suženje puta sa desne strane
Suženje puta sa leve strane
Suženje puta
Neravan kolovoz-Opasne krivine i ulegnuća
Neravan kolovoz-Opasne krivine
Neravan kolovoz-Opasne izbočine

Blizina posebne opasnosti

Klizav kolovoz
Pokretni most
Blizina obale
Odronjavanje kamenja sa desne strane
Odronjavanje kamenja sa leve strane
Opasnost od požara
Neučvršćena bankina
Opasnost na putu
Kamenje pršti

Promene u načinu saobraćaja

Raskrsnica sa kružnim tokom saobraćaja
Saobraćaj u oba smera
Nailaženje na semafore
Kolona zaustavljanje vozila

Blizina raskrsnice gde se ukrštaju/spajaju putevi

Ukrštanje puteva iste važnosti
Ukrštanje sa sporednim putem pod pravim uglom
Spajanje sporednog puta pod pravim uglom sa leve strane
Spajanje sporednog puta pod pravim uglom sa desne strane
Spajanje sporednog puta pod oštrim uglom sa leve strane
Spajanje sporednog puta pod oštrim uglom sa desne strane
Spajanje sporednog puta pod tupim uglom sa leve strane
Spajanje sporednog puta pod tupim uglom sa desne strane

Ljudi i životinje na putu

Pešaci na putu
Blizina pešačkog prelaza
Deca na putu
Biciklisti na putu
Radovi na putu
Životinje na putu
Divljač na putu

Objekti na/u blizini puta

Blizina avionske piste
Tunel, Tramvajska pruga
Prelaz puta preko železničke pruge sa branicima ili polu branicima
Prelaz puta preko železničke pruge bez branika ili polubranika
Približavanje prelazu puta preko železničke pruge

Pregled

Opasnost na cesti (A01)
Rasksnica cesta iste važnosti (A02)
Rasksnica sa sporednom cestom pod pravim uglom (A03)
Spajanje sporedne ceste pod pravim uglom s leve strane (A04)
Spajanje sporedne ceste pod pravim uglom s desne strane (A05)
Spajanje sporedne ceste pod oštrim uglom s leve strane (A06)
Spajanje sporedne ceste pod oštrim uglom s desne strane (A07)
Zavoj ulevo (A08)
Zavoj udesno (A09)
Dvostruki zavoj ili više uzastopnih zavoja od kojih je prvi ulevo (A10)
Dvostruki zavoj ili više uzastopnih zavoja od kojih je prvi udesno (A11)
Opasna nizbrdica (A12)
Opasna uzbrdica (uspon) (A13)
Suženje ceste (A14)
Suženje ceste s desne strane (A15)
Suženje ceste s leve strane (A16)
Neravan kolovoz (A17)
Neravan kolovoz (A18)
Neravan kolovoz (A19)
Klizav kolovoz (A20)
Kamenje pršti (A21)
Kamenje pada (A22)
Nailazak na saobraćajna svetla (A23)
Nailazak na saobraćajna svetla (A24)
Radovi na cesti (A25) (s belom pozadinom)
Radovi na cesti (A25) (sa žutom pozadinom)
Promet u oba smera (A26)
Raskrsnica s kružnim tokom prometa (A27)
Poledica (A28)
Prevrtanje ili iskliznuće vozila (A29)
Kolona zaustavljenih vozila (A30)
Neutvrđena bankina (A31)
Pešaci na cesti (A32)
Obeležen pešački prelaz (A33)
Djeca na cesti (A34)
Blizina Vazduhoplovne piste (A35)
Tunel (A36)
Bočni vetar (A37)
Opasnost od požara (A38)
Biciklisti na cesti (A39)
Pokretni most (A40)
Blizina obale (A41)
Tramvajska pruga (A42)
Životinje na cesti (A43)
Divljač na cesti (A44)
Prelaz ceste preko željezničke pruge s branicima ili polubranicima (A45)
Prelaz ceste preko željezničke pruge bez branika ili polubranika (A46)
Andrijin krst (A47)
Približavanje prelazu ceste preko željezničke pruge s branicima ili polubranicima (A49)
Približavanje prelazu ceste preko željezničke pruge bez branika ili polubranika (A50)
Donja ploča s jednom crvenom crtom označava udaljenost od 80 metara od željezničke pruge
Donja ploča s dve crvene crte označava udaljenost od 150 metara od željezničke pruge
Donja ploča s tri crvene crte označava udaljenost od 240 metara od željezničke pruge

Znakovi izričitih naredbi

To su znakovi ograničenja, obaveze i zabrane. Moraju se postavljati posle svake raskrsnice. Osnovna boja znakova ograničenja i zabrane je bela sa crvenim obodom, a simboli i natpisi su crne boje. Dok je osnovna boja znakova obaveze plava, a simboli i natpisi su bele boje.

Znakovi koji određuju prvenstvo prolaza u raskrsnici

Ustupanje prvenstva prolaza
Obavezno zaustavljanje

Znakovi zabrane kretanja u određenim smerovima

Zabrana saobraćaja u oba smera
Zabrana saobraćaja u jednom smeru
Zabrana skretanja ulevo
Zabrana skretanja udesno
Zabrana polukružnog okretanja

Znakovi zabrane kretanja za pojedine kategorije učesnika u saobraćaju

Zabrana saobraćaja za motorna vozila
Za autobuse
Za teretna vozila
Za vozila koja prevoze materije koje mogu da izazovu zagađivanje vode
Zabrana saobraćaja vozilima koje prevoze eksploziv ili lako zapaljive materije
Zabrana saobraćaja vozilima koje prevoze opasne terete
Za motorna vozila koja vuku priključna vozila
Za sva motorna vozila
Zabrana saobraćaja za vozila označena simbolom

Znakovi koji nameću određena pravila ponašanja u toku vožnje

Najmanje rastojanje između vozila
Zabrana preticanja za motorna vozila
Zabrana preticanja za teretna vozila
Ograničenje brzine
Prvenstvo prolaza za vozila iz suprotnog smera
Zabrana davanja zvučnih znakova

Znakovi zabrane zaustavljanja i parkiranja

Zabrana zaustavljanja i parkiranja
Zabrana parkiranja
Naizmenično parkiranje-neparni dani
Naizmenično parkiranje-parni dani

Znakovi zabrane prolaza bez zaustavljanja

Carina
Policija
Putarina

Znakovi za vozače motornih vozila

Najmanje dozvoljena brzina
Lanci na gumama
Lanac za sneg

Znakovi koji označavaju staze kojima je obavezno kretanje za pojedine učesnike u saobraćaju

Biciklistička staza
Pešačka staza
Spojena staza za bicikliste i pešake
Staze za jahače

Znakovi koji propisuju obavezan smer kretanja za vozila u saobraćaju

Obavezan smer-pravo
Desno
Levo
Polulevo
Poludesno
Polukružno okretanje
Obavezan smer kretanja određenih vozila

Znakovi koji propisuju dozvoljene smerove kretanja za vozila u saobraćaju

Dozvoljeni smerovi-pravo i levo
Pravo i desno
Levo i desno

Znakovi koji nailaze na kružni tok, ostrvo ili neki drugi objekat

Obavezno obilaženje sa desne strane
Sa leve strane
Sa obe strane
Kružni tok saobraćaja

Znakovi obaveštenja

To su znakovi koji nas obaveštavaju o potreba na putu kojim se kreću.Imaju oblik kvadrata, osnovna boja je žuta sa simbolima i natpisima crne boje, plava ili zelena sa simbolima i natpisima bele boje odnosno bela sa simbolima i natpisima crne boje. Osnova znakova turističke signalizacije za turistička odredišta od izuzetnog značaja je braon boje sa natpisima bele boje i simbolima crne boje na beloj osnovi. Za ostala turistička odredišta osnova znaka je bele boje, okvir i natpisi su crne boje, a simboli sa odgovarajućim programima. Izuzetno, na znakovima obaveštenja može biti upotrebljena crvena boja, ali ne može preovlađivati na znaku.

Obaveštenja i preporuke o načinu vožnje na određenom delu puta

Prvenstvo prolaza u odnosu na vozila iz suprotnog smera
Put sa jednosmernim saobraćajem
Put sa prvenstvom prolaza
Završetak puta sa prvenstvom prolaza
Brzina koja se preporučuje
Slepi put
Prepreka za usporavanje saobraćaja
Označeni pešački prelaz
Deca na putu
Zona škole
Završetak zone škole
Pešačka zona
Kraj pešačke zone
Zona 30
Kraj zone 30
Zona usporenog saobraćaja
Kraj područja usporenog saobraćaja
Smer kretanja vozila koje namerava da skrene ulevo na raskrsnici na kojoj je skretanje ulevo zabranjeno
Prestrojavanje vozila
Saobraćajna traka za vozila javnog prevoza putnika
Završetak saobraćajne trake za vozila javnog prevoza putnika
Saobraćajna traka za spora vozila
Završetak saobraćajne trake za spora vozila
Tabla za usmeravanje - krivina ulevo;udesno
Duga krivina ulevo i duga krivina udesno
Opasna deonica puta

Prestanak zabrana i ograničenja

Prestanak zabrane preticanja svih motornih vozila osim motocikala bez prikolice
Prestanak ograničenja brzine
Prestanak svih zabrana

Prestanak obaveza

Prestanak najmanje dozvoljene brzine
Prestanak obaveze nošenja lanaca za sneg
Završetak biciklističke staze
Završetak spojene biciklističke i pešačke staze

Znakovi obaveštenja za vođenje saobraćaja

Kružna raskrsnica
Prestrojavanje vozila sa nazivima naseljenih mesta
Putokaz za izlaz
Putokaz za prestrojavanje za kretanje do određenog mesta
Naziv petlje

Označavanje puteva

Auto-put
Završetak auto-puta
Tabla za označavanje izlaza
Motoput
Završetak motoputa
Broj puta
Broj deonice puta i kilometraža
Ograničenje najveće dozvoljene brzine na putevima u Republici Srbiji

Naselja

Naziv naseljenog mesta
Završetak naseljenog mesta
Tabla za označavanje naziva ulica

Parkiranje

Zona u kojoj je ograničeno trajanje parkiranja
Parkiralište; garaža
Vremenski ograničeno parkiranje

Objekti na putu i u blizini puta

Bolnica
Stanica za hitnu pomoć
Radionica za opravku vozila
Telefon
Benzinska pumpa
Hotel
Motel
Kafana
Restoran
Planinski dom
Teren za kampovanje pod šatorima i u prikolicama
Vatrogasna služba
Autobusko stajalište
Tramvajska stanica
Aerodrom
Luka
Informacija
Stanica policije
Putni objekat
Reka
Odmaralište

Znakovi obaveštenja koji se odnose na turističku signalizaciju

Turistička informaciona tabla

Znakovi obaveštenja za obeležavanje prepreka na putu

Obilazak
Skretanje iz jedne kolovozne trake u drugu
Zatvaranje saobraćajne trake - leve;desne
Predznak za zatvaranje saobraćajne trake - leve;desne
Predznak za neposredno regulisanje saobraćaja na mestu na kome se izvode radovi
Ograničenje korišćenja saobraćajne trake

Ostali znakovi obaveštenja

Podzemni ili nadzemni pešački prolaz
Izlaz u slučaju opasnosti - levo;desno
Izlaz u slučaju opasnosti - desno ;levo^[3]

Znakovi obaveštenja za tok saobraćaja

Kružni tok
Putokaz
Putokazna tabla
Raskrsnica
Najava naseljenog mesta

Način postavljanja saobraćajnih znakova

Saobraćajni znak se uglavnom postavlja na šipku ili na stub javne rasvete, vrlo često se postavlja i na stub semafora, a neki put i na zid zgrade. On može ponekad da se pomoću posebnog nosača spoji bočno sa stubom javne rasvete, semaforom ili zidom zgrade.

Reference

Spoljašnje veze

Azija

Pakistani Traffic Rules and Road Signs
Indian Traffic Rules and Signals
The Road User's Code: The Language of the Road by the Transport Department of the Government of the Hong Kong SAR

Evropa

Signs and markings British traffic signs from the Highway Code
Danish traffic signs
securite-routiere.gouv.fr (језик: француски)
Know Your Traffic Signs - Department for Transport (UK) Архивирано на сајту Wayback Machine (21. новембар 2010)
German traffic signs and signals
United Kingdom traffic signs and signals
Norma 8.,1-IC Style manual for road signs in Spain (језик: шпански)

Severna Amerika

Kanada

Government of Quebec traffic control devices library - Extensive list of all road signs and signals from the Quebec Transport Ministry (језик: енглески)
Road Signs in Ontario Архивирано на сајту Wayback Machine (11. јул 2021), from the Ontario Ministry of Transportation.
ICBC – Signs, signals and road markings from ICBC