Википедија

Đoto

Đoto di Bondone (ital. Giotto di Bondone;[1][2][3] 1266[4] — 1337),[5][6] poznatiji kao Đoto (verovatno deminutiv od imena Ambrođo ili Anjolo), bio je italijanski slikar gotike, arhitekta i skulptor. Pripadao je krugu umetnika gotike i prethodnika epohe renesanse.[7] Smatra se da je njegov doprinos bio ključan u razvoju tog razdoblja u umetnosti. Slikarsko obrazovanje je stekao u ateljeu slikara Čimabuea, koji je u periodu 1288—1292. slikao freske u crkvi Svetog Franje u Asiziju. Na freskama su radili i mnogi umetnici iz Rima i ostalih gradova, usled čega se Đoto upoznao sa slikarstvom toga doba. Od 1298. Đoto je radio u Rimu, ali njegov mozaik u Bazilici Svetog Petra nije sačuvan.

Đoto di Bondone
Đovani Dupre Skulptura Đota
Lični podaci
Datum rođenja1266.
Mesto rođenjaVespinjano, Firentinska republika
Datum smrti8. januar 1337.(1337-01-08) (70/71 god.)
Mesto smrtiFirenca, Firentinska republika
Umetnički rad
PravacRenesansa
EpohaSlikarstvo gotike i prethodnik renesansnog slikarstva
RegijaItalijansko slikarstvo
Uticaji odČimabuea, Duča, Vizantijskog slikarstva
Uticao naMazača • Mikelanđela
Najvažnija dela
Freske u kapeli Skrovenji • Zvonik Katedrale u Firenci
Oplakivanje Hrista iz 1305. godine

Po povratku u Firencu oženio se Ćutom di Lapo del Pela i stekao četiri sina i četiri kćeri. Od 1303. do 1305. godine radio je u Padovi slikajući freske u kapeli Skrovenji. To je najbolje dokumentovano delo Đota. Od 1310. do 1320. radio je u firentinskoj Bazilici Santa Kroče. Od 1328. radio je u Napulju na poziv tadašnjeg kralja Napulja. Po ponovnom povratku u Firencu 1334. godine dobio je mesto nadzornika izgradnje grada i katedre. Projektovao je zvonik, most Ponte Carraia i modernizovao je gradske bedeme. Za Đotovo ime vezuju se revolucionarne promene u evropskom slikarstvu na prelazu iz 13. u 14. vek. Njegov stil slikanja prihvatili su mnogi slavni umetnici u kasnijem periodu.

Đotov savremenik, bankar i hroničar Điovani Vilani, napisao je da je Đoto bio „najsuvereniji majstor slikarstva svog vremena, koji je sve svoje figure i njihove položaje crtao u skladu sa prirodom“ i da su njegov „talent i izvrsnost“ bili javno priznati.[8] Đorđo Vazari je opisao Đota kao osobu koja napravila odlučni raskid sa preovlađujućim vizantijskim stilom i pokretanja „velike umetničke slike kakve danas poznajemo, uvodeći tehniku tačnog crtanja iz života, koja je bila zanemarivana više od dve stotine godina“.[9] Đotovo remekdelo je dekoracija kapele Skrovegni u Padovi, poznate i kao kapela Arena, koja je završena oko 1305. Ciklus fresaka prikazuje Devičin život i Hristov život. To se smatra jednim od vrhunskih remekdela rane renesanse.[10]

Đotove freske u Kapeli degli Skrovegni u Padovi, dovršene oko 1305. godine, su među najvažnijim remekdelima evropskog slikarstva ranog 14. veka.
Đotov toranj firentinske katedrale, Firenca.

Život uredi

Kroz razne izvore se otkrilo da je Đoto odrastao kao sin kovača u okolini Firence. Većina stručnjaka smatra da je Đoto bilo njegovo stvarno ime, mada neki veruju i da je to samo skraćenica od Ambrođio (Ambrogiotto) ili Anđelo (Angeliotto). O njegovom životu svedoči 1450. godine napisano delo „Commentarii“ (priče o umetnicima) koje je napisao Lorenco Giberti, a koje je nakon ponovne objave zaslugom Đorđo Vazarija u 16. veku steklo veliku popularnost. Tamo se govori da je Đoto odrastao u siromašnim okolnostima ali da ga je jednog dana otkrio slikar Čimabue dok je crtao na kamenu čuvajuči ovce. Navodno je Đoto kao dečak tako verno slikao mrave da se čak i veliki Čimabue začudio. Verovatno je stoga Đoto postao njegov učenik; njegov uticaj je vidljiv na njegovim prvim radovima. Prema jednoj legendi, Đoto je jednog dana naslikao muvu na jednom delu majstora Čimabua koja je izgledala toliko uverljivo da ju je ovaj pokušavao oterati. Na kraju je majstor priznao učeniku da ga je nadvisio.

Prema Vasariju, legenda o životu sv. Franje u gornjoj crkvi sv. Franje u Asiziju (1297—99) uzima se kao njegov najraniji rad, premda je pitanje njegovog rada i saradnika na tom ciklusu koš uvek osporavano. Godine 1300. je dobio prve ponude po Firenci, a papa Benedikt XII ga je pozvao u Rim, gde je radio 10 godina. Na kraju je postao slavni arhitekta i kipar, ali i pesnik. Preko Firence je otišao u Padovu da odslika poznatu Arena-kapelu (1304-06). Po povratku u Firenci je slikao u Madonu Ognisanti (Ufici), jedan od retkih radova za koje je apsolutno izvesno da je njegovo delo. Oko 1313. godine u Rimu radi mozaik Navicela („Petar na lađi za oluje") za staru baziliku sv. Petra, te odlazi ponovno u Firencu gde oslikava kapelu Peruci u crkvi S. Kros, te susednu kapelu Bardi.

Pojava Đota kao slikara, arhitekte i kipara u italijanskoj i evropskoj umetnosti označava pojavu novoga likovnog izraza arte moderna. Oslobađa se tradicionalnih šema romaničkog slikarstva i vizantijske ikonografije, teži da slikarski svet prikaže kao neposredno uočenu stvarnost. Pisac Čenino Čenini mu se divio i hvalio njegove tehničke veštine.

Njegovo priznanje afirmiralo se i u materijalnom uspehu; postao je počasni građanin te posedovao nekretnine u Firenci i Rimu. Oko 1320. se vratio iz Rima nazad u Firencu gde je imao zaposlenu radionicu. Između 1329-33 godine bio je u službi kralja Roberta Anžuvinca u Napulju, a 1334. godine postao je glavni majstor gradnje firentinske katedrale Santa Maria del Fiore. Sam nije doživeo njen završetak, a njegovi naslednici su malo izmenili njegove planove gradnje. Đoto je umro 1337. god. dok je radio na Sudnjem danu u katedrali Bargelo u Milanu. Sahranjen je u crkvi S. Reparata.

Njegovi istomišljenici Dučo i Simone Martini postižu podednako zavidne rezultate, ali tek je Đotovo delo ostvarilo osnovne preduslove za razvitak italijanskog ranorenesansnog slikarstva. Njegovi sledbenici su Đotino, Tadeo Gadi, Bartolomeo Dadi, Mazačo i dr. Preko Avignona uticao je i na razvoj slikarstva u južnoj Francuskoj.

Đoto se spominje i u Bokačovom Dekameronu, (6. dan, 5. priča); i u Danteovoj u „Božanstvenoj komediji“. Sa obojicom je bio dobar prijatelj. Pesnik Frančesko Petrarka je od njega dobio kip Device Marije, a i Mikelanđelo Buonaroti se nadahnuo njegovim delom u crkvi Santa Kroć' u Firenci.

Galerija odabranih dela uredi

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „Giotto”. Collins English Dictionary. HarperCollins. Pristupljeno 1. 6. 2019. 
  2. ^ "Giotto" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. jun 2019) (US) and „Giotto”. Oxford Dictionaries. Oxford University Press. Pristupljeno 1. 6. 2019. 
  3. ^ „Giotto”. Merriam-Webster Dictionary. Pristupljeno 1. 6. 2019. 
  4. ^ Sarel Eimerl, The World of Giotto, Time-Life Books.
  5. ^ "Giotto's date of birth differs widely in the sources, but modern art historians consider 1267 to be the most plausible, although the years up to 1275 cannot be entirely discounted." Wolf, Norbert . Giotto di Bondone, 1267–1337: The Renewal of Painting. Hong Kong: Taschen. 2006. str. 92. ISBN 978-3822851609. 
  6. ^ Đoto na sajtu Enciklopedija Britanika
  7. ^ Hodge, Susie (novembar 2016). Art in Detail: 100 Masterpieces (1 izd.). New York: Thames & Hudson. str. 10. ISBN 978-0-500-23954-4. „He worked during the period described as Gothic or Pre-Renaissance ...” 
  8. ^ Bartlett, Kenneth R. (1992). The Civilization of the Italian Renaissance. Toronto: D.C. Heath and Company. str. 37. ISBN 0-669-20900-7. 
  9. ^ Giorgio Vasari, Lives of the Artists, trans. George Bull, Penguin Classics, (1965), pp. 15–36
  10. ^ Hartt, Frederick (1989). Art: a history of painting, sculpture, architecture. Harry N. Abrams. str. 503–506. 

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ђото&oldid=27550982”