Jelašnica (Niška Banja)
Jelašnica je naseljeno mesto u gradskoj opštini Niška Banja na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 1695 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1724 stanovnika).
Jelašnica | |
|---|---|
.jpg) Jelašnica | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Nišavski |
| Grad | Niš |
| Gradska opština | Niška Banja |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  1.590 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 17′ 14″ S; 22° 03′ 02″ I / 43.287166° S; 22.050666° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 335 m |
.svg)  Jelašnica Jelašnica na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 18206 |
| Pozivni broj | 018 |
| Registarska oznaka | NI |
Geografija uredi
U blizini se nalazi specijalni rezervat prirode Jelašnička klisura.
Istorija uredi
Na mestu Bara, nedaleko od Jelašnice, kod ušća Jelašničke reke (Studene) u Nišavu, otkriven je i delimično arheološki istražen višeslojni lokalitet koji obuhvata praistorijsko naselje iz starijeg i mlađeg gvozdenog doba, kao i rimsku vilu rustiku, iz antičkog doba[1].
Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas, a imalo je 62 kuće, 3 udovička domaćinstva, 15 samačka domaćinstva. Te godine je bilo Vlaško selo.[2]
Pre oslobođenja tu prave škole nije bilo. Samo bi opštinski pisar okupio decu u opštinskoj kući i učio ih čitanju i pisanju. Plaćali su ga roditelji posredno kroz opštinski prirez.[3]
U Jelašnici je radio rudnik mrkog uglja sa manjim prekidima tokom ratova od 1908. godine do 1968. godine. Za transport uglja korišćena je lokomotiva i voz uskog koleseka. Lokomotiva je popularno nazvana “Baba Milka” i posle zatvaranja nalazila se u parku Čair za igranje dece da bi se posle renoviranja našla na trgu Trg kralja Aleksandra Ujedinitelja u Nišu.[4]
Ovde se nalazi Crkva svetih apostola Petra i Pavla u Jelašnici.
Saobraćaj uredi
Do Jelašnice se može doći prigradskim linijama 19 PAS Niš - Niška Banja - Jelašnica - Kunovica - Bancarevo, linijom 21 PAS Niš - Niška Banja - Jelašnica - Čukljenik - Donja Studena - Gornja Studena i linijom 21L PAS Niš - Niška Banja - Jelašnica.
Demografija uredi
U naselju Jelašnica živi 1313 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 43,5 godina (42,7 kod muškaraca i 44,4 kod žena). U naselju ima 553 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,88.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
Interesantno je da je posle zatvaranja rudnika "Jelašnica" došlo do naglog smanjenja broja stanovnika ali da se sredinom sedamdesetih broj stanovnika "ustalio". Od tada je smanjenje broja stanovnika mnogo manje nego u mnogim drugim selima Srbije. Uzroke treba tražiti u tome da se ranijih godina jedan broj stanovnika bavio vinogradarstvom (vinarstvom) a da sada veliki broj stanovnika radi u Nišu i Niškoj banji i putuje do posla i natrag. Ovome pogoduje blizina Niške Banje (nekoliko kilometara) i Niša (manje od dest kilometara do predgrađa. Zadnjih godina Jelašnica je sa svojom neposrednom okolinom postala svojevrsno "vikend naselje".
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 3 | 5 | ||
| 80+ | 15 | 26 | ||
| 75—79 | 24 | 42 | ||
| 70—74 | 40 | 52 | ||
| 65—69 | 52 | 44 | ||
| 60—64 | 65 | 68 | ||
| 55—59 | 41 | 48 | ||
| 50—54 | 65 | 54 | ||
| 45—49 | 75 | 70 | ||
| 40—44 | 53 | 60 | ||
| 35—39 | 55 | 58 | ||
| 30—34 | 51 | 46 | ||
| 25—29 | 61 | 53 | ||
| 20—24 | 66 | 49 | ||
| 15—19 | 61 | 49 | ||
| 10—14 | 35 | 41 | ||
| 5—9 | 45 | 51 | ||
| 0—4 | 31 | 41 | ||
| Prosek : | 40,7 | 42,3 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 727 | 211 | 459 | 46 | 8 | 3 |
| Ženski | 724 | 118 | 453 | 133 | 19 | 1 |
| UKUPNO | 1.451 | 329 | 912 | 179 | 27 | 4 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 327 | 11 | 0 | 1 | 106 |
| Ženski | 174 | 11 | 0 | 0 | 48 |
| UKUPNO | 501 | 22 | 0 | 1 | 154 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 8 | 25 | 29 | 7 | 46 |
| Ženski | 3 | 3 | 25 | 8 | 3 |
| UKUPNO | 11 | 28 | 54 | 15 | 49 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 6 | 25 | 11 | 16 |
| Ženski | 0 | 8 | 3 | 12 | 41 |
| UKUPNO | 0 | 14 | 28 | 23 | 57 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 13 | 0 | 0 | 23 | |
| Ženski | 2 | 0 | 0 | 7 | |
| UKUPNO | 15 | 0 | 0 | 30 | |
Lokomotiva koja je korišćena u rudniku "Jelašnica" uredi
-
Parna lokomotiva "Baba Milka" iz rudnika Jelašnica (Niška Banja) -
Lokomotiva "Baba Milka" iz rudnika Jelašnica (Niška Banja) pogled sa prednje strane -
Lokomotiva "Baba Milka" iz rudnika Jelašnica (Niška Banja) tekst pored lokomotive o istoriji lokomotive -
Lokomotiva "Baba Milka" iz rudnika Jelašnica (Niška Banja) natpis na lokomotivi
Galerija: Jelašnica uredi
-
Pogled na Jelašnicu januara 2012 godine -
Jelašnička klisura -
Jelašnica i pogled na Suvu planinu -
Jelašnica 2012. - Izgradnja autoputa E-80 -
Jelašnica zimi
.jpg)
_-_panoramio.jpg)
_-_panoramio.jpg)
Reference uredi
- ^ „Otkriveno praistorijsko nalazište kod Niša - i već mora da bude napušteno”. Blic. 18. 12. 2011. Arhivirano iz originala 07. 01. 2012. g. Pristupljeno 18. 12. 2011.
- ^ Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. mart 2012), Pristupljeno 4. 5. 2013.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1880. godine
- ^ Stamenković Đorđe, Ključ Stare Srbije, Niš Prosveta. 1979. ISBN 978-86-7455-343-5., Pristupljeno 31. 01. 2014.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
