Jelena Milojković Đurić

Jelena Milojković-Đurić (Beograd, 2. decembar 1931 — 22. jun 2019) bila je srpska istoričarka, antropolog i muzikolog, član Srpske akademije nauka i umetnosti.

Jelena Milojković Đurić
Datum rođenja	1931.
Mesto rođenja	Beograd
Datum smrti	2019.

Obrazovanje

Rano školovanje

Rođena je u Beogradu 2. decembra 1931. godine. Školovanje je započela u Francuskom zabavištu po želji svog oca Borislava Milojkovića, koji je bio poklonik francuske kulture. Nakon toga, upisana je u Srpsko-nemačku osnovnu školu, koja je odlično prirpemila za kasnije studije germanistike. Pohađala je Drugu žensku gimnaziju u ulici Kraljice Natalije, gde je maturirala 1950. godine. Njeno muzičko obrazovanje se uporedo odvijalo u Muzičkoj školi Mokranjac, gde je prvi učitelj bio kompozitor Mihovil Logar.

Studije na Muzičkoj Akademiji i Filozofskom fakultetu

Upisala je Muzičku Akademiju 1950. godine, kako bi dalje nastavila svoje muzičko obrazovanje, a tamo je posebnu pažnju pridavala Istoriji muzike i Folkloristici. Uporedo je studirala na Filozofskom fakultetu, gde se 1951. godine upisala na katedri za Germanistiku, koja se tada nalazila u Kapetan-Mišinom zdanju. Poznati profesor Pero Sljepčević je držao svoja čuvena uvodna predavanja o značajnim studijama posvećenim Germanistici. Pratio ga je njegov tadašnji asistent, a kasnije profesor nemačke književnosti Miljan Mojašević, čija je predavanja o nemačkoj književnosti redovno slušala. Upisala je nemački jezik i književnost, engleski jezik i književnost kao i francuski jezik. Proučavanje nemačke, engleske, francuske i ruske književnosti je bilo od velikog značaja za njen dalji interdisciplinarni rad posvećen istoriji srpske i evropske kulture. Po apsolviranju na Germanistici 1955. godine, studirala je od 1955. do 1957. godine na Univerzitetu u Stokholmu i Univerzitetu u Upsali, gde je diplomirala 1957. godine sa glavnim predmetima Slovenski jezici i književnost, Muzikologija i Komparativna etnologija. Svoje studije na Univerzitetima u Stokholmu, a posebno u Upsali, su je uputile na dalje proučavanje bitnih veza između književnih, likovnih i muzičkih dela omeđenih značajnim istorijskim poglavljima u evropskim okvirima.

Slična insterdisciplinanjna ukrštanja sledila je dalje tokom postdiplomskih studija na Muzičkoj Akademiji u Beogradu. Prijavila se na konkurs Ministarstva Prosvete za upis na treći stepen studija i bila primljena, gde je akademik Stanojlo Rajčić podržao njenu kandidaturu. Započela je magistarske studije 1958. godine i bila je među prvima upisanih na Odseku istorije muzike, uz stipendiju Ministarstva Prosvete. Položila je završni ispit 28. juna 1963. godine i time stekla stepen magistra. Diplomu je potpisao dekan Muzičke Akademije Dušan Skovran i rektor Umetničke akademije Bruno Brun, 2. jula 1966, i nosi pečat Umetničke akademije u Beogradu.

Doprinos radio programu

Povremeno je sarađivala sa međunarodnim programom Jugoslovenske Radiodifuzije. Napisala je tekst i priredila muzičke primere za ciklus emisija posvećenih slavnim srpskim manastirima, po narudžbini Francuske nacionalne radiodifuzije. Isti program je potom bio emitovan i u Kanadi. Emisija je bila ponovljena nekoliko puta, i nosila je naslov Pevajući manastiri Napisala je takođe niz emisija u okviru Radio-škole emitovanih na talasima Radio Beograda.

Karijera

Njeno prvo zaposlenje je bilo na Fakultetu pozorišne umetnosti. Prijavila se na konkurs 1963. i bila izabrana za predavača za predmet Istorija muzike. Najviše pažnje je posvetila dramskim i muzičkim delima namenjenim pozorišnoj sceni. Na tom položaju je ostala do 1966. godine. U istom periodu bila je saradnik Muzikološkog insitituta Srpske akademije nauka i umetnosti.

Akademski rad

Nastavila je proučavanje i pisanje studija i eseja o srpskoj i evropskoj kulturi, razmatrajući interdisciplinarne veze i podsticaje. Taj prilaz je kasnije još više razradila, posebno u svojoj doktorskoj disertaciji, koja je pružila nova tumačenja književnog, muzičkog i likovnog stvaralaštva nastalog u međuratnom periodu. Tokom 1968. predavala je na Slavističkoj katedri Univerziteta u Bolderu.

Kasnije, od 1972. do 1974. godine, predavala je ruski jezik i književnost na jednom teksaškom univerzitetu. U periodu od 1974. do 1976. godine, bila je na postdiplomskom usavršavanju u Berlinu, na poznatim obrazovnim institucijama, među kojima je Visoka tehnička škola, gde je upisala Komparativnu književnost kod profesora Norberta Milera, kao i Muzičku i umetničku avangardu međuratnog perioda kod profesora Karla Dalhausa. Na Slobodnom univerzitetu u Berlinu upisala je Komparativnu etnologiju kod prof. Rajnharta.

Rad na doktorskoj disertaciji

Od 1979. do 1981. godine upisala se na Istorijsku katedru Filozofskog fakulteta sa započetom doktorskom disertacijom Muzika kao deo srpske kulture između dva svetska rata. Njen mentor je bio profesor i akademik Radovan Jeardžić, koji je od početka uvideo značaj predložene teme i pružio punu podršku.

U svojoj disertaciji istakla je da su mnoga književna i umetnička dela nastala tokom dvadesetih i početkom tridesetih godina svedočila o težnji za ispitivanjima novih stvaralačkih puteva. Po izbijanju ekonomske krize i zaoštravanju političke i društvene situacije, primetna je izvesna cezura u avangardnom umetničkom stvaranju, kao i povezivanje na mnogolika zaveštanja duhovne tradicije. Preispitivanja, kako ljudskih, tako umetničkih stavova, u danima slutnje i neizvesnosti podsticala su na traganje za dubljim smislom i ulogom umetničkog dela u okviru društvene zajednice. Promene u stvaralačkom i ljudskom stavu obuhvatale su mnoge kljiževnike i umetnike, kako u Srbiji, tako i širom sveta. Otuda sutada nastajala književna i umtenička dela objedinjena kao svedočanstva ljudske misli, te predstavljaju svojevrstan odgovor na prelomne promene i istorijske događaje tokom međuratnog perioda.

Upravo zato je profesor Jeardžić pozvao poznate istoričare da budu članovi doktorske komisije, koju su sačinjavali profesori i akademici Dejan Medaković, Dragoljub Jeremić, Andrej Mitrović i Lazar Trifunović. Disertaciju je odbranila 23. juna 1981. godine. Diplomu su potpisali dekan Filozofskog fakulteta Dragan Srejović kao i rektor Vojislav M. Petrović, 28. oktobra 1981. godine.

Po savetu svog mentora akademika Radoslava Jeardžića, prevela je svoju disertaciju na engleski jezik, kako bi bila dostupna čitaocima i van granica naše zemlje. Engleski prevod je bio objavljen pod naslovom Tradition and Avant-Garde, Literature and the Arts 1918-1941. u poznatoj seriji Istočnoevropskih monografija, 1984. godine u Njujorku. Sledila je druga knjiga, koja je obuhvatala period od 1900. go 1918. godine, pod naslovom Tradition and Avant-Garde, Literature and Art in Serbian Culture, 1900-1918, objavljena 1988. Obe knjige bile su dalje objavljivane i kod drugih izdavača, kao i na internetu, i kasnije na srpskom jeziku u uzmenjenoj verziji pod naslovom Usponi srpske kulture, gde je prikazala razvoj srpske kulture, počevši sa prvim decenijama dvadesetog veka, tačnije 1900-1918, da bi potom u drugom tomu osvetlila dalji razvoj srpske književnosti i umetnosti u međuratnom periodu 1918-1941. Ove knjige objavio je Zoran Stojanović u svojoj Izdavačkoj knjižarnici 2008. godine i imale su nekoliko izdanja.

Bibliografija

• Tradition and Avant-Garde: The Arts in Serbian Culture between the two World Wars, East European Monographs, Boulder and New York, Columbia University Press, 1984, vii, 175
• Tradition and Avant-Garde: Literature and Art in Serbian Culture 1900-1918, East European Monographs, Boulder and New York, Columbia University Press, 1988. v, 227
• Aspects of Soviet Culture, Voices of Glasnost’ 1960-1990, East European Monographs, Boulder and New York, Columbia University Press, 1991, iii, 190
• Panslavism and National Identity in Russia and in the Balkans. Images of the Self and Others , East European Monographs, Boulder and New York, Columbia University Press, 1994, iii, 177
• AE Mitropolit srpski Mihail, Sveta Gora Atonska, Reprint of the 1886 edition Novi Sad, Pajevic, pp. 195
• Hodočašće gospodina Mihaila mitropolita srpskog Palestini i Svetoj Gori Atonskoj 1883. Godine (The Pilgrimage of Metropolitan Mihail to Palestine and Athos in 1883), Prosveta , Nis, 1998, pp. V- XLVI, 193
• Aspects of Balkan Culture, Social, Political and Literary Perceptions, New Academia Publishing LLC, Washington DC 2006, vii, 290
• The Eastern Question and the Voices of Reason, Austria-Hungary, Russia and the Balkan States 1875-1908, Images of the Self and Others. East European Monographs, Columbia University Press, Boulder and New York, 2002, xii, 238
• Usponi Srpske Kulture, Knjizevni, Muzički i Likovni Život, 1900-1918. Sremski Karlovci, Novi Sad, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, 2008, 229
• Usponi Srpske Kulture, Muzički, Knjizevni, i Likovni Život, 1918-1941. Sremski Karlovci, Novi Sad, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, 2009, 187
• Balkan Cultural Legacies, Historical, Literary and Fine Arts Perceptions, East European Monographs, Boulder and New York, Columbia University Press, 2010,vi, 286
• Srbi na putevima Balkana, Evrope i Sredozemlja, Zavod za udzbnike, Beograd, 2011, 295

Spoljašnje veze

• Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića
• Srpska akademija nauka i umetnosti - Jelena Milojković-Đurić
• Melita Milin: Jelena Milojković-Đurić (Beograd, 2. decembar 1931 – Koledž Stejšon, Teksas, 22. jun 2019)