Jovan Radonjić

Jovan Radonjić
Jovan Radonjić
Datum rođenja	1748.
Mesto rođenja	Crna Gora
Datum smrti	8. jul 1803. (54/55 god.)
Mesto smrti	Crna Gora

Jovan Radonjić (1748 – 8. jul 1803) bio je crnogorski guvernadur.

Biografija

Njegov otac Stanislav Radonjić je takođe bio crnogorski guvernadur. Sa nepunih sedamnaest godina nasleđuje gubernadurstvo 1765. godine, posle smrti starijeg brata Vukajla (Vukala) Radonjića. Neki su mu osporavali pravo nasleđa titule gubernadur, tvrdeći da je to pravo izborno. Jovan je 1770. prihvatio i opciju izbora. Bio je gubernadur sa najdužim " stažom“ u Crnoj Gori i prema naslednom i prema izbornom pravu. Biran je uzastopno devetnaest puta na po dve godine - ukupno 38 godina, sve do svoje smrti, kada je gubernadrustvo nasledio njegov sin, poslednji gubernadur crnogorski, Vukolaj Radonjić, koji je takođe i formalno izabran.

Pod komandom vladike Petra Cetinjskog i gubernadura Jovana Radonjića, prvo 1796. godine bitka na Martinićima, a zatim iste godine u boju na Krusima, crnogorska vojska odnela je pobedu nad vojskom Mahmud-paše Bušatlije, u kojoj je Mahmud - paša i poginuo. Postoji i pesma „Pjesn černogorska“,^[1] štampana u Trstu 1803. godine koja izvanredno opisuje tok bitke.

U testamentu od 4. januara 1804., manastiru Ostrog je priložio dva cekina i knjigu Službe Serbskijeh Svetiteljah.^[2]

Zanimljivosti

Gubernadur Jovan Radonjić je neposredno pred svoju smrt doneo iz Beča štampariju i doveo komisiju koja bi procenila gde bi se ona izgradila, ali je od vladike bio optužen da je doveo austrijske špijune da procene koliko vredi Crna Gora, optužujući gubernadura da će je „prodati ćesaru“. Tako je Jovan odustao od štamparije i prodao je nekome u Boki.

Kada je Mahmud - paša Bušatlija raspisao nagradu za glavu gubernadura Jovana, a njemu samom poručio da će mu je najverovatnije sam poseći i spaliti na Cetinju, kao i njegov dom, gubernadur je sam popalio svoje kuće kako se ne bi Bušatlija hvalio time. Posle pobede na Krusima, Jovan piše dvoru u Beču kako treba da mu nadoknade štetu koju je pretrpeo paleći vlastitu kuću. Sa Dvora su mu povoljno odgovorili, jer su bili zadovoljni ishodom bitke u zaustavljanju osmanlijskog ratnog pohoda. Jovan nije dobio novac, već daske ("špice") za oblaganje krova.

Reference

^ MONTENEGRINA - digitalna biblioteka crnogorske kulture i nasljedja
^ Svetigora, br. 299., Sretenjski broj, Arhiv. Cetinje: Svetigora. 2022. str. 49.

Spoljašnje veze

RT CG emisija „Guvernaduri“
Emisija „Živa istina“ TV IN, gost akademik Radovan Radonjić- O guvernadurima
[1] Gramata ruskog cara Gubernatoru i crnogorskom narodu 1804. koju Mazurevski predaje „crnogorskom i brdskomk Gubernatoru“, tj. guvernaduru Vukolaju Radonjiću
[2] Smrt po izgnanstvu u kotorskoj bolnici 30.V 1832.
[3] Guvernadur Vuko Radonjić je bio kavalijer Sv. Ane i nosilac Ordena Sv. Džordža
Stari grb Radonjića (Grbovnik-Arhiv Nirnberg i Dvorski istorijski arhiv - Beč)
[4] Ikona i natpis na ikonostasu u crkvi na Njegušima „Sv. Gospođa“
[5] Ikona i natpis na ikonostasu u crkvi na Njegušima „Sv. Gospođa“
[6]^{[mrtva veza]}
[7] Mitra Vladike Visariona Borilovića Umjetničko blago C. Gore skovana trudom i platoi Verhovnog serdara Stana Popova Radonjića
[8] Natpis sa mitre Vladike Visariona Borilovića Umjetničko blago C. Gore skovana trudom i platoi Verhovnog serdara Stana Popova Radonjića
Viala de Somijer, Istorijsko i političko putovanje u Crnu Goru (susret sa guvernadurom)
Miloš Krivokapić, Pisma serdara i guvernadura Radonjića^{[mrtva veza]}
„Guvernadurstvo kao politička struja Crne Gore, Tomica Nikčević
„SVE DOĐE NA VIĐELO“ Akademik Radovan Radonjić
fONDACIJA " GUVERNADUR RADONjIĆ "

[1] MONTENEGRINA - digitalna biblioteka crnogorske kulture i nasljedja

[2] Svetigora, br. 299., Sretenjski broj, Arhiv. Cetinje: Svetigora. 2022. str. 49.

[1]

[2]