Jovan Stanojević (prota negotinski)
Jovan Stanojević (Mokranje, 1845 — Negotin, 1927) bio je srpski protojerej okruga krajinskog, bataljonski i brigadni sveštenik.
| Jovan Stanojević | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1845. |
| Mesto rođenja | Mokranje, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 1927. |
| Mesto smrti | Negotin, Kraljevina SHS |
Biografija uredi
Prota Jovan Stanojević rođen je maja 1845. godine u selu Mokranju kod Negotina. Po završetku osnovne škole i gimnazije u Negotinu, upisao se na bogosloviju u Beogradu, koju je završio 1867. godine. Za đakona je rukopoložen 29. decembra 1867. a rad je započeo kao veroučitelj. Tu je dužnost obavljao do 30. jula 1869. godine. Iste godine rukopoložen je za sveštenika i 13. avgusta 1869. postavljen je za kapelnika prote negotinskog. Paroh negotinski postao je 1. aprila 1872. godine, a protojerej okruga krajinskog 3. januara 1893.[1]
Crkveni i društveni rad uredi
Prota Jovan Stanojević, pored crkvene službe, obavljao je i brojne crkvene i svetovne dužnosti, pa je tako 1875. godine postavljen je za počasnog člana Negotinske konzistorije, a od 1904. do 1909. godine bio je redovan član velikog Duhovnog suda.
.jpg)
I u srpsko-turskom ratu 1876-1877. godine obavljao je svešteničku dužnost, kao bataljonski, pa kao brigadni sveštenik i tu dužnost nastavio i u miru, sve do 1885. Obavljao je i vojno-svešteničku dužnost u negotinskom garnizonu 1896. do 1912. godine. Od 1887. godine radio je kao veroučitelj u nižoj negotinskoj gimnaziji. [2]
.jpg)
Bio je član Crkvenog udruženja, zatim dobrotvornog Udruženja za siromašne, član Crvenog krsta i Društva Sveti Sava i jedan od osnivača prve negotinske Zemljoradničke zadruge 1899. godine. Bio je i predsednik Odbora za podizanje spomenika Hajduk Veljku Petroviću, koji je po nacrtu arhitekte Ilkića podignut 1892. godine. [3]
Prota Jovan Stanojević preminuo je avgusta 1927. godine i sahranjen je na negotinskom groblju u blizini kapele.
Odlikovanja uredi
Za svoje mnogobrojne zasluge u duhovnom i svetovnom životu, u miru i ratu, prota Jovan Stanojević je 1885. godine odlikovan visokim crkvenim odlikovanjem, Crvenim pojasom. Posle toga sledila su još viša odlikovanja; 1892. godine Kamilavka a 1894. Orden Svetog Save trećeg stepena. Za obavljanje vojno-svešteničkih dužnosti vojska ga je odlikovala Naprsnim krstom i Ordenom belog orla.
Zadužbina uredi
Prota Jovan je sa suprugom Jelkom imao ćerku Zoricu udatu za Petra Tipu, uglednog matematičara i prosvetnog inspektora. Zorica Tipa je u dogovoru sa suprugom zaveštala kuću u tada Dušanovoj ulici broj 7, a danas u ulici Branka Perića broj 13 pod uslovom da četiri prostorije u njoj služe za smeštaj Muzeja „Hajduk Veljko”, da u ostalom prostoru žive njeni uslovno rečeno naslednici i da se na zgradi istakne tabla sa natpisom „Zadužbina Jelke i Jovana Stanojevića okružnog prote krajinskog”.
Muzej je te prostorije koristio kratko, u njima je od 30. oktobra 1957. rešenjem Narodnog odbora sreza Negotin smešten Istorijski arhiv Negotin. Na fasadi od 1982. stoji tabla, istaknuta na vidnom mestu prema ulici, a kako posle Drugog svetskog rata zadužbine nisu bile predviđene zakonom, Zadužbina Jovana i Jelke Stanojević, osnivača Petra Tipe osnovana je 1991.
Arhiv se brinuo o naslednicima porodice Stanojević, Nikoli i Jelenu sve do njihove smrti, a znak poštovanja prema porodici Stanojević Istorijski arhiv Negotina uzeo je da slavu Svetog Nikolu, krsnu slavu ove plemenite porodice.[4]
Reference uredi
- ^ Grupa autora (2002). Baštinik, Godišnjak Istorijskog arhiva, broj 5, Božidar Blagojević „Jovan Stanojević−protojerej”. Negotin: Istorijski arhiv Negotin. str. 141.
- ^ Grupa autora (2002). Baštinik, Godišnjak Istorijskog arhiva, broj 5, Božidar Blagojević „Jovan Stanojević−protojerej”. Negotin: Istorijski arhiv Negotin. str. 142.
- ^ Stanojević, Tihomir (1972). Negotin i Krajina od prvih tragova do 1858. godine. Negotin: Zajednica kulture SO Negotin, Novinska ustanova „Timok”. str. 163.
- ^ Grupa autora (2002). Baštinik, Godišnjak Istorijskog arhiva, broj 5, Božidar Blagojević „Jovan Stanojević−protojerej”. Negotin: Istorijski arhiv Negotin. str. 144, 145.