Njaređhaza

Njaređhaza
mađ. *Kiskunlacháza*
Njaređhaza; mađ. Kiskunlacháza
	Ime naselja pisano rovaškim pismom
	Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Mađarska
Region	Centralna Mađarska
Županija	Pešta
Srez	Monor
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2018.	3.727
— gustina	114,71 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	47° 09′ 15″ S; 19° 18′ 12″ I / 47.1542° S; 19.3032° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina	32,01 km2
	Njaređhaza Njaređhaza na karti Mađarske
Poštanski broj	2723
Pozivni broj	(+36) 29
Veb-sajt
	www.nyaregyhaza.hu/

Njaređhaza (mađ. Kiskunlacháza) je naselje u centralnoj Mađarskoj. Njaređhaza je veće naselje u okviru peštanske županije.

Geografija uredi

Lokacija uredi

Nalazi se u južnom delu okruga Monor, u severnom delu peščanog grebena između Dunava i Tise, oko 40 kilometara od Budimpešte i 14 kilometara jugoistočno od Monora. Do njega se može doći drumom skretanjem sa autoputa 4, ili putem 46.103 iz Monorierdea, ili putem 4606 iz Piliša. Do nje se može doći i sa autoputa M5, skretanja kod Ujharćana, dodirujući Ujlenđel, na glavnom putu 405, zatim i na putu 4606. Putem 4605 je povezan sa svojim susedima Čevharastom i Dansentmiklošem.

Železnička pruga ne dodiruje naselje, iako je železnička pruga Budimpešta-Cegled-Solnok udaljena svega nekoliko kilometara. Najbliže železničke stanice su železnička stanica Piliš od Alšonjaređihaze (oko 4 kilometra), i Monorierde stanica od Felsoniaregihaze (oko 5 kilometara). Najbliža autobuska stanica je u Monoru.

Istorija uredi

Njaređhazino ime se prvi put pominje 1411. godine u dokumentima kao vlasništvo porodica Čevi, Njari i Njaređhazi. Lajoš Njari je 1438. godine dobio kraljevsku darovnicu za ovdašnja imanja koja su nasleđena od njegovih predaka. Unuk Lajoša Njarija, Petar, pao je u bitki na Mohaču 1526. godine. On je držao deo lokaliteta koji se i danas zove Bederhaza ili Bodorhaza. Selo je uništena nakon mohačke bitke opustelo. Od porodice Njari koja je učestvovala u bitki samo je Mihalj pobegao. On je uzbegao u okrug Hont i tamo umro 1583. godine.

Iako se porodica Njari odselila odavde, oni su uvek zadržali svoja prava zemljoposednika na to mesto. Žigmond Njari je 1696. založio svoju Njaređhazu Kečkemetima, a u popisu stanovništva 1720. godine navedena je kao pustoš koja pripada Išasegu. Posle Žigmonda, ovdašnje posede porodice Njari nasledili su Mihalj, glavni sudija Nađkeroša, i njegov sin Lajoš.

Prema popisu iz 1754. godine, pored porodice Njari, ovde je vlasnik bio i Janoš Filep. Od porodice Njari, samo Pal (r. 1759, † pre 1818) se vratio u Njaređhazu, gde su njegovi sinovi Pal i Žigmond Njari, kao i Endre Bala, Gedeon Hanđas i Gedeon Lisnjai, bili vlasnici mesta.

Ovde je sahranjen Pal Njari († 21. aprila 1871), koji je 1848. bio zamenik gradonačelnika Peštanskog okruga, narodni poslanik i član odbora za narodnu odbranu.

Početkom 20. veka ovde su veliki posedi imali naslednici Jožefa Njarija, Ištvana Manoa, Šandora Vekerlea, grada Nađkereša, dr Friđesa Piufšiča, Lajoša Krajčoviča, Lasla Kralovanskog, Aleksandra Liptaja, Imre Konkolija.

Prema podacima iz 1900-ih, Pustačev i Pustatotharast su takođe pripadali Njaregihazi u to vreme.

Stanovništvo uredi

Broj stanovnika Podaci pre 1990: ^[2] , Od 1990.: ^[3]
Godina	Stanovnika
1870	1.236
1880	1.220
1890	1.658
1900	2.141
1910	2.459
1920	2.745
1930	2.584
1941	2.538
1949	2.885
1960	3.148
1970	3.268
1980	3.305
1990	3.199
2001	3.613
2011	3.741
2020	3.764

Tokom popisa 2011, 83,8% stanovnika se izjasnilo kao Mađari, 0,6% kao Romi, 0,6% kao Nemci i 0,4% kao Rumuni (16,1% se nije izjasniloa).

Verska distribucija je bila sledeća: rimokatolici 31,9%, reformisani 16,7%, luterani 7%, grkokatolici 0,5%, nedenominacioni 13,9% (29% se nije izjasnilo).^[4]