Andra Božić
Andreja Andra Božić (Badnjevac, 1899 – Kragujevac, 21. oktobar 1941) je bio sveštenik Srpske pravoslavne crkve, jedan od organizatora četničkog pokreta u Šumadiji i žrtva masakra u Kragujevcu.
| Andreja Andra Božić | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Pomesna crkva | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija šumadijska |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1899. |
| Mesto rođenja | Badnjevac, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 21. oktobar 1941. (41/42 god.) |
| Mesto smrti | Kragujevac, Nedićeva Srbija |
| Porodica | Radmila Božić (kćerka) |
Biografija uredi
Predratni život uredi
Rođen je 1899. u batočinskom selu Badnjevac, u poznatoj i uglednoj seoskoj porodici. Završio je Bogosloviju i dobio parohiju u crkvi Svetih Apostola Petra i Pavla u rodnom selu. Oženio se i imao Radovana, Blagoja, Radmilu i Desanku. U selu je podigao Dom, obnovio seoske zadruge i bio član Glavnog odbora Saveza srpskih zemljoradničkih zadruga.
Zajedno sa svojim bratom Kamenkom Božićem, senatorom Kraljevine Jugoslavije, podigao je 1940. godine spomen-česmu žrtvama ratova za oslobođenje i ujedinjenje 1912-1918.
Drugi svetski rat uredi
Oko 28. maja 1941. godine, kod Božića su došli kapetan Milutin Bratković i pešadijski poručnik Dragan Sotirović, poverenik pukovnika Dragoljuba Mihailovića za Šumadiju. Oni su mu objasnili da pukovnik Mihailović okuplja snage za podizanje ustanka protiv okupatora i pozvali ga da im se pridruži, što je Božić sa oduševljenjem prihvatio[1]:
Javi pukovniku Mihailoviću da je Andra Božić od danas njemu odani borac i da na njega može računati!
Božić je 8. septembra u Badnjevcu održao sastanak grupe jugoslovenskih kraljevskih oficira i uglednih domaćina, na kojem je formirano pet četničkih odreda. Sastanku su prisustvovali kapetan Aleksandar Milošević, poručnik Dragan Sotirović, kapetan Mića Obradović, Prokopije Gačić, Milutin Bratković, Tadija Vulović i Aca Domanović. Radmila, ćerka prote Božića, bila je jedna od organizatorki Crnih šamija.
Delatnost i opredeljenje prote Božića, bilo je poznato i Marisavu Petroviću, komandantu Drugog puka Srpskog dobrovoljačkog korpusa, rodom iz obližnjeg sela Gradac.
Pripadnici Srpskog dobrovoljačkog korpusa su ga uhapsili 19. oktobra 1941. godine i zatočili u jednoj školi u Kragujevcu, u vreme prikupljanja taoca pred kragujevački masakr. Tu mu je prišao Marisav Petrović
Vidiš bre, pope Andro, da ti od mene zavisi život. Ako me je volja, ti ćeš biti streljan, a ako je meni volja, bićeš pušten!
Na ovo mu je proto Božić odgovorio[2]:
Vala Marisave, kad moj život zavisi od tebe, i ne treba mi! Više volim da budem strljan no da živim tvojom milošću.
Streljan je u zoru 21. oktobra oko 8 časova sa prvom grupom taoca na starom srpskom vojničkom groblju u Šumaricama. U Spomen-muzeju „21. oktobar“ čuva se oproštajna poruka prote Božića:
Zbogom, dragi moji! Nevino strada, Vaš zauvek, Andra.
Nasleđe uredi
Protinu kćerku Radmilu Božić su 1948. godine ubili agenti UDBE. Sin Blagoje Božić je uspeo da ode u emigraciju.
Na Petrovdan 2007. godine, na parohijskom domu u Badnjevcu je otkrivena spomen-ploča posvećena proti Andri Božiću.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Stanojević, Marko (21. 10. 2019). „Čuveni pop Andra Božić iz Badnjevca”.
- ^ Greganović, Jelica (21. 10. 2020). „Šaka života”. Laguna.
